Μετά από τις πολύχρονες διεκδικήσεις του Κερκυραϊκού λαού, η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ ΑΕ), ο κρατικός φορέας που έχει αναλάβει να βγάλει στο σφυρί την κρατική περιουσία, μεταβίβασε στον Δήμο Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων την κυριότητα του Λαζαρέτου.
Το νησάκι Λαζαρέτο, που βρίσκεται κοντά στην πόλη της Κέρκυρας, συμβολίζει την βαρβαρότητα του αστικού κράτους, αλλά και το ηθικό μεγαλείο των αλύγιστων συντρόφων μας που εκτελέστηκαν εκεί την περίοδο 1946-1954. Στο Λαζαρέτο εκτελέστηκαν εκατοντάδες κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ΔΣΕ.
Η εφαρμογή σχετικής διάταξης για την μεταβίβαση του Λαζαρέτου στον Δήμο, εκκρεμούσε από το 2012. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου παρέλαβαν ταχυδρομικά από την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου δύο έγγραφα – αποφάσεις της, βάσει των οποίων η κυριότητα της νησίδας μεταγράφεται στο Κτηματολογικό Γραφείο Κέρκυρας. Στα σχετικά έγγραφα η ΕΤΑΔ δηλώνει ρητά ότι δεν ανήκει πλέον στην ίδια ο τίτλος κυριότητας και ότι αυτός περνά πλήρως και άνευ όρων στον Δήμο.
Με αυτό τον τρόπο ικανοποιείται μια πάγια διεκδίκηση του κερκυραϊκού λαού και η ομόφωνη απαίτηση που είχε διατυπώσει το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου προς την ΕΤΑΔ και αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες τον Αύγουστο του 2021, σε συνέχεια προηγούμενων παρεμβάσεων για την κατοχή του νησιού. Παρά τη σαφή πρόβλεψη διάταξης (άρθρου 38) του ν. 4049/2012 για τη μεταβίβαση του Λαζαρέτου στον Δήμο, οι κυβερνήσεις και αρμόδιοι κρατικοί φορείς είτε επέμεναν να θεωρούν ότι ο Δήμος έχει μόνον περιορισμένα δικαιώματα χρήσης στη νησίδα είτε με διάφορες αβάσιμες δικαιολογίες απέφευγαν να προχωρήσουν στην εφαρμογή του συγκεκριμένου άρθρου του νόμου.
Οι θανατοποινίτες πολιτικοί κρατούμενοι, μεταφέρονταν από τις φυλακές της Κέρκυρας στο Λαζαρέτο, όπου γίνονταν οι εκτελέσεις. Στον τοίχο των εκτελέσεων υπάρχουν ακόμη οι τρύπες από τις σφαίρες, ενώ οι τάφοι των εκτελεσμένων δεσπόζουν στο νησάκι.
Το Λαζαρέτο, που απέχει περί τα 2,5 ναυτικά μίλια από την πόλη της Κέρκυρας, για μεγάλο χρονικό διάστημα από τον 16ο αιώνα αποτελούσε λοιμοκαθαρτήριο και τόπο απόθεσης χτυπημένων από επιδημίες φτωχών και άπορων Κερκυραίων σε άθλιες συνθήκες. Το 1943 είχε χρησιμοποιηθεί από τους Ιταλούς κατακτητές του νησιού ως στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων αντιστασιακών.
Από το 1992 το Λαζαρέτο έχει κηρυχθεί επισήμως ως Ιστορικός Τόπος, χωρίς όμως να παύσουν κινήσεις και προσπάθειες διαφόρων επιχειρηματικών κύκλων, κατά διαστήματα, για κερδοσκοπική «αξιοποίηση» της νησίδας ή μέρους της, σε συνδυασμό με άλλες προσπάθειες για τον «αποχρωματισμό» του Λαζαρέτου ως τόπου θυσίας εκατοντάδων αλύγιστων κομμουνιστών που εκτελέστηκαν από το αστικό κράτος για ανώτερες ιδέες και ιδανικά. Μαζί με τον τοίχο των εκτελέσεων σώζονται στη νησίδα ερειπωμένα κτίσματα – τείχη αιώνων, καθώς και παλιά εκκλησία.
Το ΚΚΕ εδώ και δεκαετίες έχει πρωτοστατήσει στον αγώνα για την διάσωση και την ανάδειξη του ιστορικού χαρακτήρα του Λαζαρέτου.
