«ΈΧΟΥΜΕ ΗΣΥΧΗ τη συνείδησή μας. Με τα μέσα που διαθέτουμε, μπορούμε να πούμε ότι κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να σώσουμε ζωές», ισχυρίστηκε ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαίρ Μπολσονάρο, κατά τη διάρκεια τελετής που μεταδόθηκε ζωντανά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ότι οι εθνικολαϊκιστές μισούν να βρίσκονται στο περιθώριο. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που φάνηκαν ανίκανοι να διαχειριστούν την πανδημία του κορωνοϊού. Βλέπεις, δεν υπήρχε χρόνος για ένα από τα γνωστά τους «show». Άσε που οι… άσχημες ειδήσεις: οι θάνατοι χιλιάδων ανθρώπων(ΗΠΑ: 159.930, Βραζιλία 99.572), οι τρομακτικές ανεπάρκειες στο Σύστημα Υγείας, η οικονομική δυσπραγία έδωσαν πολιτικό χώρο και επιχειρήματα στους αμφισβητίες τους.
ΣΤΑ ΣΟΒΑΡΑ τώρα. Το διακριτικό χαρακτηριστικό της προσέγγισης των Τράμπ-Μπολσονάρο, όσον αφορά την Covid-19 είναι η υποταγή της πραγματικότητας των πολλών στις κερδοσκοπικές ανάγκες των λίγων. Μια προσπάθεια, ακόμη και σε συνθήκες εκτάκτου ανάγκης, να διατηρηθεί απρόσκοπτα το αλά Κομπλέρ laissez-faire. Έτσι, φτάσαμε να βλέπουμε τον πρόεδρο των ΗΠΑ να αγνοεί επιδεικτικά για τρεις συνεχόμενους μήνες (Ιανουάριος, Φεβρουάριος και Μάρτιος) την έκρηξη των κρουσμάτων εντός των ΗΠΑ. Μάλιστα, τον ακούσαμε να λέει ότι ο ιός θα εξαφανιζόταν ως δια μαγείας καθώς και ότι τα κοκτέιλ με απολυμαντικό ενδεχομένως να αποτελούν καλή θεραπεία.
Ο ΜΠΟΛΣΟΝΑΡΟ, ο γνωστός λαϊκιστής και νοσταλγός της Χούντας, με κάποιες… καλές κατά τον Economist ιδέες επέδειξε ακόμη μεγαλύτερη ανευθυνότητα : Υποτίμησε την πανδημία υποστηρίζοντας ότι είναι ένα απλό συνάχι, εναντιώθηκε στο lock down και απέπεμψε δύο υπουργούς Υγείας . Μέχρι τη στιγμή που προσβλήθηκε και ο ίδιος από την Covid-19. Όχι ότι άλλαξαν και πολλά στις δημόσιες τοποθετήσεις του. Απλά, δίπλα στο χαρακτηρισμό «δικτάτορες» που απέδωσε πρόσφατα σε όσους κυβερνήτες και δημάρχους έλαβαν μέτρα καραντίνας πρόσθεσε και τη λύπη του για τους σχεδόν 100 χιλιάδες νεκρούς. Εξέλιξη που δεν θα πρέπει βέβαια να επηρεάσει την… εξέλιξη της ζωής, καθώς «πρέπει να βρούμε έναν τρόπο για να εξέλθουμε», είπε.
ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ, ο Μπόρις Τζόνσον κατάφερε εν τέλει να συμβιβαστεί με τα επιστημονικά δεδομένα. Ωστόσο, κανείς δεν ξεχνά ότι στις αρχές της κρίσης, κι ενώ το ένα μετά το άλλο τα ευρωπαϊκά κράτη κλείδωναν τους πολίτες στα σπίτια τους και μαζί και τις οικονομίες τους, ο ένοικος στο νούμερο 10 της Downing Street δήλωνε ότι ζει «σε μια χώρα ελευθερίας», καθυστερώντας να αναλάβει δράση. Το αποτέλεσμα; Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τον μεγαλύτερο αριθμό θανάτων από Covid-19 στην Ευρώπη: 46.511.
ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣ πληρώνουν τώρα το μάρμαρο για την ανικανότητάς τους. Ο Τραμπ- έπειτα και από το κύμα οργής που ξεσήκωσε η δολοφονία του Φλόυντ- βρίσκεται πίσω στις δημοσκοπήσεις, ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου. Ο Μπολσονάρο έχει, επίσης, δει πτώση της δημοτικότητάς του— εν μέσω διώξεων και ερευνών για διαφθορά στον εσωτερικό του κύκλο, ενώ μείωση στα ποσοστά αποδοχής του παρουσιάζει και ο Βρετανός πρωθυπουργός.
ΘΕΛΟΝΤΑΣ ΝΑ ΠΑΡΕΜΒΕΙ στις εξελίξεις, ο Φράνσις Φουκουγιάμα του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ δήλωσε πρόσφατα στο BBC: «Η επιδημία του Covid-19 μπορεί στην πραγματικότητα» να αντιμετωπίσει «την έξαρση του λαϊκισμού». Ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά δεν θα αναγκαστεί να αναθεωρήσει τις απόψεις του…
ΕΝΩ ο Μάθιου Γκούντγουιν, συν-συγγραφέας του National Populism — The Revolt Against Liberal Democracy, παρουσίασε μια αλυσίδα γεγονότων, τα οποία θα αλλάξουν την παγκόσμια πολιτική τα επόμενα χρόνια. Αυτά θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την εκλογική ήττα των Τραμπ, Μπολσονάρο και Τζόνσον, καθώς και μια πτώση της υποστήριξης του ακροδεξιού AFD στη Γερμανία. Κοιτώντας την ευρύτερη εικόνα, ο Γκούντγουιν υποστηρίζει ότι αυτό θα σημάνει την επιστροφή του φιλελευθερισμού και την ήττα του λαϊκισμού. Αισιόδοξο; Νομίζω κομμάτι αποπροσανατολιστικό και σίγουρα εκτός της διεθνούς πραγματικότητας.
ΉΤΑΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΚΗ η αντιμετώπιση της πανδημίας από το μαύρο μέτωπο του καιρού μας; Προφανώς, ναι. Για να δούμε όμως και τα αμέσως επόμενα ερωτήματα:
- Πώς θα καταπολεμηθεί ο λαϊκισμός της άκρας Δεξιάς όταν τα αίτια πυροδότησης του είναι ακόμη ενεργά (φτώχεια, βάθεμα της εργασιακής ανασφάλειας και εκμετάλλευσης, αύξηση της ανεργίας, ανισότητα);
- Ποια δύναμη της αστικής δημοκρατίας μπορεί να σταθεί ως αντίπαλο δέος απέναντι στους αμετροεπείς θεατρινισμούς των κωμικών που καμώνονται τους πολιτικούς όταν ομνύουν εξίσου στους «ιερούς κανόνες» των γερακιών της Αγοράς;
ΡΩΤΩ ΤΑ ΠΡΟΦΑΝΗ. Ρωτώ ρητορικά. Το ξέρω. Μα πρέπει να το κάνω. Βλέπεις, οι καιροί το επιτάσσουν…
Η ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ του φθινοπώρου θα είναι μαγειρεμένη με τα ίδια μπαγιάτικα υλικά της προηγούμενης. Με τα«super» των δελτίων ειδήσεων να προβάλλουν το σαθρό δίπολο: Νεοφιλελευθερισμός με φινέτσα ή αρπακτικός καπιταλισμός σε κιτς φόντο, (άραγε αυτό δεν είναι και το ελληνικό δικομματικό μοντέλο;). Με τους πολίτες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να πληρώνουν το μάρμαρο και αυτής της κρίσης. Σε υγειονομικό πρωτίστως επίπεδο και δευτερευόντως σε οικονομικό. Είναι όμως άσχετο το ένα από το άλλο; Ρητορικό και πάλι το ερώτημα, φίλε αναγνώστη. Είπαμε: Οι καιροί. Το προφανές…
Ο ΜΠΟΛΣΟΝΑΡΟ ήταν ξεκάθαρος: Έχει τη συνείδησή του καθαρή. Τον πιστεύω. Το ίδιο πιστεύω και για τον Τράμπ. Τον Τζόνσον. Για ένα σημαντικό κομμάτι της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Είναι άλλωστε τόσο μόνοι στα σαλόνια της εξουσίας. Πώς να φτάσει η φωνή των μη προνομιούχων στα αυτιά τους; Το πρόβλημα είναι όταν οι μη προνομιούχοι βιώνουν αυτή την κατάσταση και είναι εντάξει με τη δική τους, ταξική συνείδηση.
