Οργη σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς έχει προκαλέσει η απαράδεκτη εισβολή της Αστυνομίας στο 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου στην Ιεράπετρα, έπειτα από ανώνυμη καταγγελία για περιεχόμενο μαθητικής παράστασης του 1ου ΕΠΑ.Λ. Ρεθύμνου. Η κίνηση αυτή καταγγέλλεται από πλήθος εκπαιδευτικών και πολιτών ως ευθεία παρέμβαση στην ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης, με πολλούς να κάνουν λόγο για επιστροφή σε πρακτικές «σκοταδισμού».
Οι μαθητές παρουσίαζαν το έργο «Ο Εχθρός της Τάξης» του Νάιτζελ Γουίλιαμς το οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1978 στο Λονδίνο και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Peter Stein to 1983. Πιο πρόσφατα, το 2021, το έργο παρουσιάστηκε από την Εφηβική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία της Γεωργίας Μαυραγάνη και μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά, πάνω στο οποίο βασίστηκε η παράσταση του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Πρόκειται για ένα έργο που σχολιάζει την απάθεια, αλλά και την επαναστατική διάθεση των μαθητών σε ένα λονδρέζικο σχολείο τη δεκαετία του 1970, φέρνοντας τις ιστορίες των εφήβων πρωταγωνιστών στο σήμερα. Η γλώσσα του κειμένου είναι αρκετά σκληρή σε διάφορα σημεία και για το λόγο αυτό στην Ιεράπετρα την παράσταση παρακολούθησαν μόνο μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, καταγράφηκαν τα στοιχεία των υπευθύνων εκπαιδευτικών, ενώ τα βίντεο της παράστασης αποσύρθηκαν από την ψηφιακή πλατφόρμα του φεστιβάλ.
Η ΕΛΜΕ Λασιθίου αντέδρασε έντονα, καταγγέλλοντας την παρέμβαση ως αντιδημοκρατική και καταδεικνύοντας μια επικίνδυνη επαναφορά σε λογικές λογοκρισίας. Στην ανακοίνωσή της επισημαίνει: Η ΕΛΜΕ εκφράζει αμέριστη στήριξη στους μαθητές και εκπαιδευτικούς, ενώ τονίζει ότι ο έπαινος που απονεμήθηκε από την επιτροπή του φεστιβάλ για την επιλογή έργου και την ελεύθερη έκφραση αποτελεί πράξη αντίστασης στην καταπίεση.
Η ανακοίνωση της ΕΛΜΕ Λασιθίου
«Από τις 7-11 Απριλίου στην πόλη της Ιεράπετρας διεξήχθη με τεράστια επιτυχία το 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου, μια διοργάνωση που μας γεμίζει μόνο αισιοδοξία, ελπίδα και χαρά.
Μαθητές και μαθήτριες από όλη την Ελλάδα μαζί με συναδέλφους παρουσίασαν θεατρικές παραστάσεις που με κόπο και μεράκι κατάφεραν να στήσουν και να ανεβάσουν, αποδεικνύοντας έτσι πως η Τέχνη, και εν προκειμένω η δραματική, μπορεί να αποτελέσει έναν υπέροχο τρόπο έκφρασης και δημιουργικότητας για την νεολαία μας. Η συγκίνηση που σκόρπισαν τα νέα παιδιά δυστυχώς όμως παραλίγο να αμαυρωθεί από ένα περιστατικό που δυστυχώς εκφράζει τον νεοσυντηριτισμό και τον σκοταδισμό μιας μερίδας της κοινωνίας μας.
Συγκεκριμένα, μετά από ανώνυμη καταγγελία κλήθηκε η αστυνομία στον χώρο του φεστιβάλ επειδή κάποιος/α “αγανάκτησε” λόγω του περιεχομένου, της σκηνοθεσίας και της όλης δράσης μιας συγκεκριμένης παράστασης, αυτής που ανέβασαν οι μαθητές και μαθήτριες του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Θα ήταν γελοίο, εάν δεν ήταν τόσο σοβαρό και επικίνδυνο.
Το γεγονός ότι η αστυνομία έσπευσε (!) στον χώρο του φεστιβάλ την ώρα της παράστασης και κατέγραψε τα στοιχεία των υπεύθυνων καθηγητών, σε συνδυασμό πως μετά το περιστατικό κατέβηκαν από την διαδικτυακή πλατφόρμα του φεστιβάλ τα βίντεο των παραστάσεων, προκαλεί αγανάκτηση.
Η θέα οπλισμένων αστυνομικών οργάνων σε ένα χώρο μαθητικής τέχνης αποτελεί ύβρις για την ίδια την δημοκρατία.
Η ελευθερία της ανθρώπινης έκφρασης μέσω της Τέχνης είναι προφανέστατα αδιαμφισβήτητη. Όσο κι αν επιχειρούν ορισμένοι να επιστρέψει η κοινωνία σε εποχές γύψου και φίμωσης, όσο και αν οι νοσταλγοί της λογοκρισίας αρχίζουν να ξεθαρρεύουν, τολμώντας να βάλουν στο στόχαστρό τους ακόμα και μαθητικές παραστάσεις, δεν θα τους περάσει.
Ως ΕΛΜΕ Λασιθίου δηλώνουμε την απερίφραστη στήριξή μας στους συντελεστές της παράστασης και ξεκαθαρίζουμε πως θα είμαστε -εκ του ρόλου μας ορμώμενοι- πάντα αρωγοί της ανθρώπινης δημιουργικότητας και υπερασπιστές του ιερού δικαιώματος που έχει ο άνθρωπος στην ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση. Γνωρίζουμε καλά πως το επίπεδο της καλλιτεχνικής ελευθερίας αντικατοπτρίζει το επίπεδο ελευθερίας μιας δημοκρατίας.
Τελικά ο “Εχθρός της Τάξης” (τίτλος του έργου του Νάιτζελ Γουίλιαμς το οποίο ανέβασαν τα παιδιά) ίσως να βρίσκεται στον μαύρο κι άραχνο μεσαίωνα που κατοικεί στο μυαλό ορισμένων. Θερμά συγχαρητήρια στους συντελεστές του Φεστιβάλ, σε όλα τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν και κυρίως στα παιδιά και τους καθηγητές του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου. Το γεγονός ότι η επιτροπή του φεστιβάλ τίμησε την προσπάθεια της συγκεκριμένης ομάδας με τον έπαινο της ελεύθερης έκφρασης και της επιλογής έργου, αποτελεί παράδειγμα για όλους μας στήριξης και προστασίας της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης».
