Το σκάνδαλο σχετικά με ένα κινεζικό ιπτάμενο αντικείμενο στον εναέριο χώρο των ΗΠΑ επιβαρύνει σημαντικά την ήδη τεταμένη σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν ακύρωσε το προγραμματισμένο ταξίδι του στο Πεκίνο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι δύο μεγάλες δυνάμεις είχαν προηγουμένως συμφωνήσει να διατηρήσουν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας ενόψει των πολυάριθμων ζητημάτων που διακυβεύονταν.
Η αμερικανική κυβέρνηση δικαιολόγησε την ακύρωση της επίσκεψης με το “κινεζικό μπαλόνι παρακολούθησης” πάνω από το αμερικανικό έδαφος. Η Κίνα απέρριψε τις κατηγορίες για κατασκοπεία και τόνισε ότι επρόκειτο για ένα πολιτικό αερόπλοιο για ερευνητικούς σκοπούς. Η ακύρωση του ταξιδιού του Μπλίνκεν στο Πεκίνο σε σύντομο χρονικό διάστημα δείχνει πόσο κακές είναι σήμερα οι σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Θα ήταν η πρώτη επίσκεψη στην Κίνα από υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ από το 2018.
Ο ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής Ρίτσαρντ Χάας επέκρινε την ακύρωση του ταξιδιού. Ιδιαίτερα τώρα είναι σημαντικό να μιλήσουμε με την Κίνα, τόνισε ο πρόεδρος της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης Council on Foreign Relations στο τηλεοπτικό κανάλι CNN. Ο Τζουντ Μπλανσέτ της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης Center for Strategic and International Studies (CSIS) δήλωσε ότι ο στόχος των διμερών συνομιλιών πρέπει να είναι “να περάσει αυτός ο ψυχρός πόλεμος σε μια φάση αποκλιμάκωσης το συντομότερο δυνατό και να αποφευχθεί μια κρίση πυραύλων της Κούβας”.
Η κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962 θεωρείται από πολλούς ιστορικούς ως η στιγμή που ο κόσμος έφτασε πιο κοντά στον πυρηνικό πόλεμο. Η ιστορική σύγκριση καταδεικνύει πόσο άσχημα βλέπουν οι ειδικοί την τρέχουσα σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Στη στρατηγική εθνικής ασφαλείας τους, οι ΗΠΑ αποκαλούν την Κίνα “τη μεγαλύτερη γεωπολιτική απειλή” και προειδοποιούν κατά του πυρηνικού εξοπλισμού.
Στα μέσα Νοεμβρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και ο ηγέτης της Κίνας Σι Τζινπίνγκ είχαν μιλήσει μεταξύ τους επί τρεις ώρες στη σύνοδο κορυφής της G20 και διαβεβαίωσαν ο ένας τον άλλον για την προθυμία τους να ξεκινήσουν διάλογο. Συμφωνήθηκε επίσης η επίσκεψη του Μπάιντεν στο Πεκίνο. Έκτοτε, ωστόσο, η σχέση μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων δεν έχει βελτιωθεί. Οι συγκρούσεις είναι θεμελιώδεις, χωρίς να διαφαίνονται γρήγορες λύσεις.
Αυτά είναι τα πιο σημαντικά σημεία διαμάχης μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων, των ΗΠΑ και της Κίνας:
1. Ταϊβάν
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αυξάνεται παγκοσμίως η ανησυχία ότι η Κίνα μπορεί να προσπαθήσει να εισβάλει στην Ταϊβάν. Οι ηγέτες της χώρας θεωρούν το νησί ως μέρος της επικράτειάς τους, παρόλο που δεν ανήκε ποτέ στη Λαϊκή Δημοκρατία που ιδρύθηκε το 1949 και έχει τη δική της δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση.
Ο ηγέτης του κράτους και του κόμματος Σι Τζινπίνγκ έχει επανειλημμένα δηλώσει τον στόχο της “επανένωσης”, με τη βία αν χρειαστεί. Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, δεσμεύτηκαν το 1979 με την “Πράξη για τις σχέσεις με την Ταϊβάν” να υποστηρίξουν την αμυντική ικανότητα της Ταϊβάν.
Μια στρατιωτική επίθεση από την Κίνα στην Ταϊβάν θα μπορούσε επομένως να οδηγήσει σε πόλεμο μεταξύ των πυρηνικών δυνάμεων, φοβούνται οι ειδικοί. Η Ταϊβάν είναι επίσης σημαντική από οικονομική άποψη, επειδή το 90% όλων των τσιπ υψηλής τεχνολογίας παγκοσμίως κατασκευάζονται στο νησί.
Τον Αύγουστο, η επίσκεψη στην Ταϊβάν της Νάνσι Πελόζι, τότε Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, είχε οδηγήσει σε έντονες εντάσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Η Κίνα απάντησε με μαζικούς στρατιωτικούς ελιγμούς στα Στενά της Ταϊβάν.
Επομένως, ένας σημαντικός στόχος της επίσκεψης Blink θα ήταν οι δύο πλευρές να ξεκαθαρίσουν τις θέσεις τους και να χαράξουν κόκκινες γραμμές στο θέμα της Ταϊβάν, λέει ένας πρώην ανώτερος διπλωμάτης των ΗΠΑ. Εάν εξακολουθεί να υπάρχει χώρος μεταξύ αυτών των κόκκινων γραμμών, αυτό θα είναι το σημείο εκκίνησης για περαιτέρω διπλωματικές συνομιλίες.
2. Πόλεμος στην Ουκρανία
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει προειδοποιήσει την Κίνα με σαφήνεια να μην υποστηρίξει τη Ρωσία στρατιωτικά ή οικονομικά. Παρά την εισβολή, η οποία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, η κινεζική ηγεσία είναι “ακλόνητη” στη δέσμευσή της στη συνεργασία της με τη Ρωσία. Αλλά προφανώς αυτό έχει περιοριστεί μέχρι στιγμής σε προφορική υποστήριξη από το Πεκίνο.
Υπάρχουν επανειλημμένες εικασίες σχετικά με το αν το Πεκίνο απομακρύνεται κρυφά από τη Μόσχα – επίσης επειδή η εταιρική σχέση βλάπτει σοβαρά την εικόνα της Κίνας στη Δύση. Τουλάχιστον προφορικά, ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν διαφαίνεται καμία επανεξέταση.
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών κατηγόρησε πρόσφατα και πάλι τις ΗΠΑ ότι προκάλεσαν τον πόλεμο στην Ουκρανία και ότι είναι “ο μεγαλύτερος μοχλός της κρίσης”. Οι αναφορές στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ότι ο σημαντικότερος σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής της Κίνας Γουάνγκ Γι θα μπορούσε να ταξιδέψει σύντομα στη Μόσχα και ότι σχεδιάζεται επίσης μια επίσκεψη του αρχηγού του κράτους Σι δεν έχουν ακόμη επιβεβαιωθεί από την κινεζική πλευρά.
3. Θάλασσα της Νότιας Κίνας
Η Κίνα προβάλλει όλο και πιο επιθετικές εδαφικές διεκδικήσεις όχι μόνο έναντι της Ταϊβάν, αλλά και σε άλλα μέρη της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Η Λαϊκή Δημοκρατία στηρίζει αυτές τις διεκδικήσεις με την κατασκευή τεχνητών νησιών, σε ορισμένα από τα οποία κατασκευάζονται στρατιωτικές βάσεις.
“Η Κίνα επεκτείνει σημαντικά τις ένοπλες δυνάμεις της, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών όπλων, παρενοχλώντας τους γείτονές της και απειλώντας την Ταϊβάν”, προειδοποίησε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ κατά το πρόσφατο ταξίδι του στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ουκρανία “θα μπορούσε να συμβεί αύριο στην Ανατολική Ασία”, δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας επέκρινε το ΝΑΤΟ ότι “κατασκευάζει μια κινεζική απειλή”. Κατηγορεί την αμυντική συμμαχία του Βορείου Ατλαντικού ότι θέλει να επεκτείνει την παραδοσιακή αμυντική της ζώνη. Ξανά και ξανά, οι πολιτικοί της Κίνας έχουν κατηγορήσει το ΝΑΤΟ καθώς και τις ΗΠΑ για την κλιμάκωση στην Ουκρανία.
4. Εμπορικός πόλεμος
Το περασμένο Σαββατοκύριακο, η κυβέρνηση Μπάιντεν φέρεται να κατέληξε σε συμφωνία με τις Κάτω Χώρες και την Ιαπωνία για αυστηρότερους περιορισμούς στις εξαγωγές προηγμένων μηχανημάτων για την παραγωγή ημιαγωγών υψηλής τεχνολογίας. Οι ΗΠΑ φοβούνται ότι οι Κινέζοι ηγέτες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν εξελιγμένα αμερικανικά τσιπ για στρατιωτικούς σκοπούς, όπως όπλα και στρατιωτική διοικητική μέριμνα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, ο προμηθευτής εξοπλισμού πληροφορικής Huawei θα αποκοπεί πλήρως από τις τεχνολογίες των ΗΠΑ στο μέλλον.
Οι ΗΠΑ θα πρέπει “να σταματήσουν την εμμονή τους να περιορίζουν την Κίνα”, απαίτησε ως απάντηση η κινεζική εφημερίδα “Λαϊκή Ημερησία”, το φερέφωνο του Κομμουνιστικού Κόμματος. Προειδοποίησε κατά της “τυφλής αντι-κινεζικής στάσης” και ζήτησε να βρεθεί “κοινό έδαφος” για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης, της κλιματικής αλλαγής και των γεωπολιτικών ζητημάτων.
Δεν είναι μόνο λόγω των σημερινών οικονομικών δυσκολιών στην Κίνα που ενδιαφέρει πάρα πολύ την κρατική ηγεσία να έχει πρόσβαση στην αμερικανική αγορά και σε κεφάλαια και τεχνογνωσία από τις ΗΠΑ, τονίζουν οι ειδικοί.
5. Φεντανύλη
Η Κίνα είχε εγκαινιάσει ένα φόρουμ διαλόγου με την Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών των ΗΠΑ το 2018 και εισήγαγε ελέγχους των εξαγωγών σε δύο πρόδρομες χημικές ουσίες της φαιντανύλης. Ωστόσο, ως απάντηση στην επίσκεψη της Πελόζι στην Ταϊβάν, οι ηγέτες της χώρας ανέστειλαν τη συνεργασία με τις ΗΠΑ για την καταπολέμηση των ναρκωτικών.
Η αναβίωση αυτής της συνεργασίας ήταν μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες για το ταξίδι του Μπλίνκεν στο Πεκίνο, είχε δηλώσει εκ των προτέρων η Ουάσινγκτον. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών τόνισε ότι στόχος ήταν να σταματήσει η εισαγωγή παράνομων ναρκωτικών όπως η φαιντανύλη στις ΗΠΑ. Μεταξύ Αυγούστου 2021 και 2022, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι πέθαναν από υπερβολική δόση στις ΗΠΑ, πολλοί από αυτούς έχοντας καταναλώσει φαιντανύλη. Οι κινεζικές εταιρείες αποτελούν σημαντικό προμηθευτή των βασικών χημικών ουσιών που μεταποιούνται σε φάρμακα στο Μεξικό.
Πηγή: Handelsblatt
