Όταν αναφερόμαστε στα γεγονότα του Μαΐου του 1968 διακατεχόμαστε, στην πλειονότητα μας, από a priori καθαρή πολιτική ευαισθησία που υπακούει σε ένα φαινόμενο ρομαντικής εξάρτησης. Το ερώτημα είναι όμως αμείλικτο: από πού πηγάζει η άποψη μας και από πού οι ηθικές κρίσεις μας;
Δεν υπάρχει νομίζω ικανοποιητική απάντηση στο ερώτημα καθώς-αναγνωρίζοντας ακόμα και την ανεπάρκεια των συλλογισμών μου- τα πάντα είναι θεμελιωμένα σε πλήθος υποθέσεων, ατομικών και συλλογικών πεποιθήσεων με παράλληλες αυταπάτες και ψευδαισθήσεις στις οποίες ελάχιστα συμμετέχει η διαφωτιστική δύναμη των γεγονότων.
Έχουμε προσδώσει στον Μάη του ’68 διαστάσεις επαναστατικής ιερότητας γιατί αυτή είναι η επιθυμία μας, μόνο και μόνο γιατί ήταν μια απρόβλεπτη εξέλιξη μιας φοιτητικής αυθόρμητης απολίτικης ελευθεριότητας η οποία ήρθε σε σύγκρουση κατ’ αρχάς με το συντηρητικό Πανεπιστημιακό κατεστημένο, μετά με τον καθωσπρεπισμό της κοινωνίας, έπειτα και σύμφωνα με την ρήση του Ντανιέλ Κον Μπεντίτ, με τους «σταλινικούς τραμπούκους». Χαρακτηριστικό το σοβαρό φραστικό επεισόδιο μεταξύ του κομμουνιστή ποιητή, Louis Aragon (από τους πρωτεργάτες του ντανταϊσμού και εμπνευστής μαζί με τον André Breton του μανιφέστου του υπερρεαλισμού) και του «αναρχικού» Κον Μπεντίτ στον αύλειο χώρο του Πανεπιστημίου της Σορβόννης. Μια λογομαχία προοίμιο της κατοπινής πορείας στην δημόσια σφαίρα του «ελευθεριακού αναρχικού» Ντανιέλ Κον Μπεντίτ, πρωτεργάτη, καθώς τον χαρακτήριζε η ηθική και πολιτική παραπληγία, της αστικής «αριστεράς» διαβρωμένη με την νεοφιλελεύθερη ιδεολογία.
***
Τα γεγονότα του ’68 γεννήθηκαν μέσα στην κοινωνική χαύνωση που είχε προκληθεί από έναν ιδιαίτερα αναπτυγμένο καπιταλισμό με ισχυρό κρατικό παρεμβατισμό, που προκάλεσε οικονομική ευρωστία και άνοδο του βιοτικού επιπέδου των μεσαίων τάξεων. Γενικά όλη την δεκαετία του 1960 η Γαλλία, χάρη και στις συμφωνίες άνθρακα και χάλυβα, γνωρίζει μια τεράστια οικονομική άνθηση καθώς και μια σημαντική γεωπολιτική ενίσχυση στο διεθνές περιβάλλον, παρά τα πλήγματα που δέχτηκε στο Ντιέ Μπιέν Φου και στην εξέγερση της Αλγερίας, γεγονότα που σηματοδοτούν το τέλος της ως αποικιοκρατική δύναμη.
Αν και η εξέγερση της Αλγερίας προκάλεσε τον διχασμό της γαλλικής κοινωνίας σε τέτοιο σημείο που ο στρατηγός Ζακ Εμίλ Μασού απειλούσε πως θα επιτεθεί στο Παρίσι με αλεξιπτωτιστές εάν δεν αναλάμβανε την εξουσία ο Σαρλ ντε Γκολ, όπερ και εγένετο, με σχετική ασφάλεια, μπορούμε να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα πως κανείς δεν περίμενε, λίγα χρόνια μετά, την «αναστάτωση» θα λέγαμε, ελλείψει καλύτερου ιδεολογικού ορισμού, που προκάλεσαν οι φαινομενικά μεταμορφωμένοι σε επαναστάτες φοιτητές στο Παρίσι και τα προάστιά του.
Ο ιδιότυπος, σε πολιτική μορφή και ιδεολογικό περιεχόμενο, «Γαλλικός Μάης» για τον οποίο έχει συσσωρευτεί αναδρομικά τεράστιος όγκος συγγραμμάτων, εξηγήσεων, ερμηνειών, άρθρων, μελετών, και βιβλιοπαραγωγής, αν και μικρός σε διάρκεια, χαρακτηρίζεται από την υπέρβαση μιας συνηθισμένης φοιτητικής ανυπακοής με συνέπεια να ασκήσει τεράστια επιρροή στην εξελικτική πορεία της Δυτικής Ευρώπης γιατί έθεσε υπό αμφισβήτηση συγκεκριμένους κανόνες στην βάση των οποίων συναρθρωνόντανε ένα ολόκληρο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό οικοδόμημα. Αυτό το φαινόμενο καθιστά, κατά την γνώμη του γράφοντα, τον «Γαλλικό Μάη» ως τομή ή καλύτερα, διάσπαση με την ιστορική συνέχεια. Άρα, και ως εκ τούτου κάθε απόπειρα συστηματικής αναζήτησης των αιτιών και των ιστορικών καταβολών που τον δημιούργησαν, ανεδαφική!
Άλλωστε ο Μάης του ’68 ως προς τον πυρήνα του και την έκταση του δεν ήταν κάτι ενιαίο ή αντιπροσωπευτικό των εργατικών κινημάτων. Δεν υπήρχε δηλαδή συγχώνευση ομάδων: φοιτητικών, εργατικών, υπαλληλικών κ.τ.λπ. Αυτές οι τάξεις συμπράττουν στα γεγονότα αλλά η πολιτική θέση τους και οι επιδιώξεις τους ήταν, κυρίως, αντιθετικές. Ο «Γαλλικός Μάης» δηλαδή δεν εγγράφεται στις νόρμες μιας παραδοσιακής διεκδικητικής κινηματικής αριστεράς ούτε προτάσσει ως πρωτοπορία τα εργατικά συνδικάτα ή το Γαλλικό κομμουνιστικό κόμμα.
Ο Κορνίλιος Καστοριάδης, κύριος εκφραστής της ομάδας ιδεών «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», αναφέρει: «Έχει μεγάλη σημασία να λέγεται φωναχτά και ήρεμα: το Μάϊο του 1968 στη Γαλλία το βιομηχανικό προλεταριάτο δεν υπήρξε η επαναστατική πρωτοπορία της κοινωνίας παρά η βραδυκίνητη οπισθοφυλακή της[…]Οι εργάτες κατέβησαν σε απεργία, αλλά άφησαν τις παραδοσιακές οργανώσεις να την καθοδηγήσουν, να καθορίσουν τους στόχους και να διαλέξουν τις μεθόδους δράσης, που όπως ήταν φυσικό κατάντησαν μέθοδοι αδράνειας […]Πρέπει να καταδικάσουμε ριζικά τη μυθολογία του εργατισμού που έπαιξε και παίζει ακόμη ολέθριο ρόλο στο φοιτητικό κίνημα[…] πρέπει να κατανοήσουμε τι σημαίνει κατά βάθος η στάση του προλεταριάτου: προσκόλληση στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, ιδιώτευση, άρνηση να επωμισθεί υποθέσεις του συνόλου, κυνηγητό της κατανάλωσης, αποδοχή της ιεραρχίας (είτε απέναντι στους συνδικαλιστές ή τους πολιτικούς ηγέτες), παθητικότητα και αδράνεια, περιορισμός των διεκδικήσεων στο οικονομικό πεδίο» Και ο Καστοριάδης καταλήγει: «πρέπει να ξεπεράσουμε τον παραδοσιακό νεκρό μαρξισμό που δυναστεύει ακόμη τη συνείδηση τόσων ζωντανών». [!!!] (Κορνίλιος Καστοριάδης: Η Γαλλική Κοινωνία. Μάιος –Ιούνιος 1968. Εκδόσεις Ύψιλον)
Στο σημείο αυτό επιθυμώ να σημειώσω αφενός το γεγονός ότι ο Καστοριάδης, ο οποίος έτσι κι αλλιώς θεωρούσε αυταπάτη την έννοια του συνειδητού υποκειμένου και πρέσβευε την προαγωγή του ατομικισμού, υπήρξε υψηλόβαθμο στέλεχος του νεοφιλελεύθερου οργανισμού του ΟΟΣΑ, αφετέρου την επιδεικτική άρνησή του να στηρίξει έστω και μόνο με την υπογραφή του το ελληνικό αντιδικτατορικό κίνημα, γεγονότα που προκάλεσαν την αντίδραση του φιλόσοφου Νίκου Πουλατζά. (Efsyn: Επαναστάτης από τον ΟΟΣΑ https://www.efsyn.gr/arheio/fantasma-tis-istorias/204463_epanastatis-apo-ton-oosa
Στην πραγματικότητα, η ερμηνεία του φαινομένου εξαρτάται απόλυτα από την οπτική γωνία του καθενός μας. Εν τούτοις, θα τολμήσω να πω πως ο,τι κι αν έλεγε ο Καστοριάδης ο «Γαλλικός Μάης», έστω κι αν ξεκίνησε από τα αμφιθέατρα των Πανεπιστημίων, έστω κι αν διακήρυσσε την προτεραιότητα της ατομικής επιλογής -το ναρκισσιστικό Εγώ- απέναντι στην άκαμπτη κοινωνική συλλογικότητα, σήμανε την έναρξη μιας ταξικής εργατικής πάλης που ναι μεν δεν είχε στόχο την νομή της εξουσίας, ούτε την ανατροπή της γκωλικής κυβέρνησης, ωστόσο προκάλεσε τόσο φόβο στους αστούς που χρησιμοποίησαν κάθε διαθέσιμο μέσω χρήσης του κατασταλτικού κρατικού μηχανισμού στο όνομα της προάσπισης της συνταγματικής και δημοκρατικής τάξης.
***
Ας βρεθούμε όμως στους φλογισμένους δρόμους των «γεγονότων του ’68» και στην κατάληψη της φοιτητικής εστίας των κοριτσιών στην πανεπιστημιούπολη του Nanterre. Ειρήσθω εν παρόδω πρέπει να επισημανθεί πως στο ονομαστό Université Paris Χ Nanterre, από όπου ξεκίνησαν όλα, χάρισε στον κόσμο μερικές σπουδαίες προσωπικότητες όπως: του σημερινού Προέδρου της Γαλλίας Emmanuel Macron, της Christine Lagarde, του Nicolas Sarkozy, του Dominique Strauss-Kahn, του Dominique de Villepin, και βέβαια του «ηγέτη» του Μαΐου ΄68 Daniel Cohn-Bendit…
Οι φοιτητές, με ηγέτη τον «Κόκκινο Ντάνι», διεκδικούσαν το προφανές δικαίωμα των νυχτερινών επισκέψεων στα δωμάτια των κοριτσιών, το οποίο πλαισίωσαν με την απαίτηση να βρεθεί λύση στο πρόβλημα του υπερπληθυσμού των φοιτητών και να καταργηθεί η αυστηρή ιεραρχία στα πανεπιστήμια. Για τους λόγους αυτούς, οι φοιτητές είχαν έρθει σε σύγκρουση με τις πανεπιστημιακές αρχές. Όταν δε, εν μέσω καταλήψεων των εστιών, ένας υπουργός κλήθηκε να εγκαινιάσει μια πισίνα στο πανεπιστήμιο, οι φοιτητές τον γιούχαραν, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσουν δυσανάλογη βαρβαρότητα από την αστυνομία. Ακολούθησαν φήμες για την επερχόμενη επέλαση των σωμάτων ασφαλείας, με σκοπό τη λήξη της κατάληψης και τη σύλληψη του Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ. Οι φήμες αυτές οδήγησαν, τους φοιτητές να καταλάβουν όλο το Πανεπιστήμιο, μαζί και τα διοικητικά γραφεία του. Ενώ στις 2 Μαΐου 1968, οι φοιτητές αποφάσισαν να κατέβουν σε πορεία και να διαμαρτυρηθούν στο κέντρο του Παρισιού…
Ο αρμός της πλοκής του Γαλλικού Μάη δημιουργήθηκε από ένα ασήμαντο αίτημα, το οποίο εισέβαλε στην πολιτική ζωή ως κλέφτης και ντύθηκε κιόλας με μια επαναστατική ιερότητα∙ λες και οι κοινωνικές συμβάσεις ή οι περιορισμοί για το ποια σεξουαλική συμπεριφορά είναι επιτρεπτή δημόσια, έχει σχέση με το πανεπιστήμιο, τους καθηγητές, τον πρύτανη ή με το σύστημα πολιτικής και οικονομικής κυριαρχίας. Αναμφισβήτητα η ιδιότητα του φοιτητή προϋποθέτει, καθώς είναι νέος με όλες τις προοπτικές ανοιχτές, τη δυνατότητα και το δικαίωμα του αναπροσδιορισμού, της μεταβολής, ξανά και ξανά των επιλογών, την ενεργός δυνατότητα να αμφισβητηθούν οι στερεοτυπικοί κοινωνικοί ρόλοι μα ακόμα και την αποκήρυξης της αυθεντίας. Ωστόσο το αίτημα της ελεύθερης συνεύρεσης μεταξύ των φοιτητών και των φοιτητριών, που νόμισαν πως με το να τα βάλουν με τον ακαδημαϊκό πατερναλισμό εφορμούν ενάντια σε ένα πουριτανικό κάστρο, θα ήταν πράξη επαναστατική μόνο αν συνεπαγόταν και την αλλαγή των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων στην κοινωνία.
Όμως, κάτι τέτοιο δεν συνέβη, όπως και δεν συνέβη την ίδια εποχή με τον Μάη του ’68 με τους χίπις και το οργιαστικό «trip» ψυχεδελικής σεξουαλικής απελευθέρωσης ή με το παγκόσμιο, είναι η αλήθεια, νεολαιίστικο, αντιαυταρχικό, ανατρεπτικό και ελευθεριακό κίνημα που εκείνα τα χρόνια κυριαρχούσε. Όπως πολύ σωστά έγραψε ο σπουδαίος Ιστορικός (που θεωρεί τον Μάιο εξέγερση), Eric Hobsbawm: «Το φυσικό όπλο της εξέγερσης του 1968 δεν ήταν το ντουφέκι ούτε η πολιτική αποφασιστικότητα, αλλά ο γεμάτος συνθήματα τοίχος, η αυτοσχέδια αφίσα και το μικρόφωνο». (Eric Hobsbawm: Η χρονιά της αποτυχίας των προφητών)
Πράγματι το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς για τον Μάιο του 1968, είναι η ικανότητα των φοιτητών να εκφράζουν τα ακόλουθα ανατρεπτικά συνθήματα: «Απαγορεύεται το απαγορεύειν», «Παίρνω τις επιθυμίες μου για πραγματικότητα, διότι, πιστεύω στην πραγματικότητα των επιθυμιών μου», «Η αυθάδεια είναι το νέο επαναστατικό όπλο», «Θεέ υποψιάζομαι ότι είστε αριστερός διανοούμενος», «Γίνετε ρεαλιστές απαιτήστε το αδύνατο», το γνωστό «Η φαντασία στην εξουσία» , το κορυφαίο «Δεν ξέρω τι να πω, θέλω όμως να το πω» κ.α.
Είναι σίγουρο ότι τα συνθήματα ήταν δημιουργημένα από ευφυείς αστούς παριζιάνους επαναστάτες, από αυτούς που, ιστορικά, διαθέτει μάλλον τους περισσοτέρους η Γαλλία ανά τετραγωνικό μέτρο σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέρος του πλανήτη. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, πως ο αναρχικός «ηγέτης» «Κόκκινος Ντάνι», όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο, αν ιδεολογικά-πολιτικά συνθήματα που έθεταν τα εργατικά συνδικάτα όπως: «κάτω ο καπιταλισμός», «κάτω η καταναλωτική κοινωνία», «διαλύστε την αστική τάξη», εξέφραζαν την εξέγερση, απάντησε: «Κατηγορηματικά απαντώ, όχι. Τα συνθήματα αυτά υπήρξαν το προϊόν κάποιων μαοϊστών και τροτσκιστών, που προσπάθησαν να ιδιοποιηθούν την εξέγερσή μας. Αυτό που αναδείχθηκε το Μάη του ’68 ήταν ένα απίστευτο κίνημα ελευθερίας. Ελευθερία για τους λαούς, ελευθερία για τον καθένα μας. Γι’ αυτό τα μαοϊκά και άλλα σταλινικά γκρουπούσκουλα μόνον αποστροφή μού προκαλούσαν.[…]»
(Συνέντευξη του Ντ. Κον Μπεντίτ στην Ναυτεμπορική και στον Α.Παπανδρόπουλο https://m.naftemporiki.gr/story/207065)
Σωστά τα λέει ο «Κόκκινος Ντάνι», ένα πρόσωπο-σάρκωση της αυθεντίας και της επαναστατικότητας, διότι η ιδέα της συμμαχίας μεταξύ των σχετικά προνομιούχων φοιτητών του ονομαστού Πανεπιστημίου Nanterre και εργατών είναι μια καθαρή παρανόηση…
Άλλωστε ουδέποτε υπήρχε μια δήλωση συμπαράστασης των φοιτητών του Nanterre για τους εργάτες του μάτωναν στο δρόμο και για τις πρωτοφανείς για τα δεδομένα της εποχής απεργίες και καταλήψεις εργοστασίων, όπως αυτές του Γενάρη του 1968 στο εργοστάσιο «Berliet» στη Λυών, στη «Rhodiaceta» στη Λε Μαν, όπου έγινε επίθεση στους απεργούς από τα ειδικά αστυνομικά σώματα CRS, και στην Καν, στο εργοστάσιο της «Saviem» όπου επίσης είχαμε επιθέσεις της αστυνομίας με πάνω από 100 τραυματίες…
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί, ότι τα γεγονότα της Γαλλίας του ’68, που στην αρχή τους περιορίστηκαν στην πολιτική αποφασιστικότητα των γεμάτων συνθήματα τοίχων και στον αυθορμητισμό, δηλαδή στο συνονθύλευμα από αλληλοσπαρασσόμενες σέκτες της πανεπιστημιούπολης, εξελίχθηκαν, μετά την αποφασιστική επέμβασης των εργατών, με τέτοιο τρόπο και σε τέτοιο βαθμό, που παραλίγο να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Ντε Γκολ. Ας αφήσουμε λοιπόν τα παραγεμισμένα με ρομαντισμό και εξιδανικευμένο αυθορμητισμό κινήματα από τα κάτω, που χωρίς την βοήθεια κανενός, σύμφωνα με την επίσημη φιλολογία, και κόντρα στην παραδοσιακή αριστερά, έκαναν «επανάσταση» και ας δούμε τα γεγονότα.
Το κατά τα άλλα συναρπαστικό και μαζικό φοιτητικό κίνημα κέρδισε πλατιά δημόσια υποστήριξη από την επαναλαμβανόμενη αλληλουχία: διαμαρτυρία-καταστολή-διαμαρτυρία, με αποκορύφωμα τα οδοφράγματα στο Καρτιέ Λατέν, που η αστυνομία τα χτυπά, με αποτέλεσμα 400 τραυματίες. Η σκληρή καταστολή θα είχε τελειώσει τον «Μάη» στο Καρτιέ Λατέν γιατί ο φοιτητικός ξεσηκωμός, από μόνος του δεν αποτελούσε σοβαρό πολιτικό κίνδυνο, αν δεν συνέβαινε ένα γεγονός που τώρα υποβαθμίζεται από την τεράστια βιβλιογραφία και αρθογραφία για τον Μάη του’68∙ τότε, όμως, έπιασε την κυβέρνηση εξ απήνης και παραλίγο να την ανατρέψει.
Τι συνέβη;
Μετά την βίαιη καταστολή των φοιτητών από την αστυνομία, το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών CGT οργάνωσαν την γιγαντιαία πορεία της 13ης Μαΐου. Κάλεσαν την εργατική τάξη σε γενική και διαρκή απεργία, ζήτησαν από τους εργάτες να κατέβουν στους δρόμους, να αντισταθούν στις δυνάμεις ασφαλείας, να προκαλέσουν καθολική παράλυση των μεταφορών και να καταλάβουν τα εργοστάσια και τις υπηρεσίες.
Όπερ και εγένετο!
Ήταν η μεγαλύτερη απεργία στην Ιστορία της Γαλλίας! Ήταν ο Μάης των εργατών, που εκτός από κάποιες μεμονωμένες αναφορές, απόλυτη σιωπή καλύπτει αυτόν τον δεύτερο Μάη του ’68! Αλλά τι να κάνουμε, που ο αυθόρμητος, ο ακηδεμόνευτος, ο από «τα κάτω» Μάης στη Ναντέρ πουλάει σαν επαναστατικό άρλεκιν περισσότερο από τις εργατικές ταξικές καταλήψεις στην αυτοκινητοβιομηχανία Ρενό και σε εκατοντάδες άλλα εργοστάσια;
Ίσως πάλι τα αυθόρμητα συνθήματα στους τοίχους αποτελούν μεγαλύτερη επαναστατική πράξη από την γενική απεργία 10 εκατομμύριων εργατών!
Όχι;
Ας σοβαρευτούμε: χωρίς τις εργατικές, ταξικές κινητοποιήσεις και την συγκλονιστική συμμετοχή στις απεργίες και τις καταλήψεις 10 εκατομμυρίων εργατών, έστω για να διεκδικήσουν περιορισμένες μεταρρυθμίσεις -που τόσο απεχθανόταν ο Καστοριάδης, τα οδοφράγματα στο Καρτιέ Λατέν θα άφηναν μόνο τραύματα και προσδοκίες.
Αρέσει δεν αρέσει ως τα μέσα του Μάη του 1968 το εργατικό κίνημα ήταν που είχε την πρωτοβουλία και η κυβέρνηση όπως και η οικονομία παρέλυσαν, δημιουργώντας σοβαρούς κινδύνους για το αστικό καθεστώς. Οι εντεινόμενοι τριγμοί της κυβέρνησης άφηναν κενό εξουσίας, με μοναδική εναλλακτική ένα λαϊκό μέτωπο υπό την ηγεσία των κομμουνιστών! Όπως γράφει ο Eric Hobsbawm στο βιβλίο του Επαναστάτες (εκδόσεις Θεμέλιο): «Οι επαναστατημένοι φοιτητές μάλλον δεν το θεωρούσαν αυτό ιδιαίτερα σημαντική πολιτική αλλαγή, ενώ οι περισσότεροι Γάλλοι σίγουρα θα το αποδέχονταν περισσότερο ή λιγότερο πρόθυμα».
Όχι όμως και ο Ντε Γκολ, η αξιοπιστία του οποίου είχε τόσο κλονιστεί και πολλοί τον θεωρούσαν τελειωμένο. Ο Στρατηγός ήταν έτοιμος να χρησιμοποιήσει για άλλη μια φορά τον στρατό του: μετέφερε άρματα μάχης στο Παρίσι, κινητοποίησε το φασιστικό «παρακράτος» των Επιτροπών Υπεράσπισης της Δημοκρατίας (CDR) και επισκέφθηκε τις γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις στο Μπάντεν-Μπάντεν της Δυτική Γερμανία για να επιβεβαιώσει τη νομιμοφροσύνη τους!
Σύμφωνα με το διοικητή των γαλλικών δυνάμεων στρατηγό Ζακ Μασού, μόλις έφτασε στην βάση ο Ντε Γκολ εκτός εαυτού, του δήλωσε: «Τελείωσε οι κομμουνιστές παρέλυσαν την χώρα. Δεν μου έμεινε τίποτα να διοικήσω. Παραιτούμαι».( Ντοκιμαντέρ: Εξεγέρσεις. Επεισόδιο 4 : «Η έξοδος» ΕΤ2 Προβολή: 29-3-2018)
Ο στρατηγό Ζακ Μασού αμέσως έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις στην διάθεση του Ντε Γκολ. Όμως, οι υπηρεσίες του στρατού και των παρακρατικών ομάδων δεν χρειάστηκαν!
Δυστυχώς ή ευτυχώς το Γαλλικό ΚΚ, παρά την πρωτοβουλία κινήσεων που είχε και ενάντια στο λαϊκό και εργατικό κίνημα, περιορίστηκε σ’ ένα πλαίσιο διεκδίκησης που περιλάμβανε την αύξηση των μισθών, την αναγνώριση των εργοστασιακών επιτροπών, τη μείωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, τη μείωση των ωρών εργασίας στις 40 ώρες εβδομαδιαίως. Το Γαλλικό ΚΚ μετά από διαπραγματεύσεις δυο ημερών ήρθε σε συμφωνία με τον Ντε Γκολ, στις 27 Μαΐου του 1968: ήταν η λεγόμενη «συμφωνία της Γκρενέλ». Τα αιτήματα αυτά ήταν διεκδικήσεις 20 ολόκληρων χρόνων και τώρα σε δυο βράδια μέσα ικανοποιήθηκαν…
Η εξέγερση όμως;
Καλώς ή κακώς το ΚΚΓ δεν πήρε το ρίσκο να έρθει αντιμέτωπο με τον στρατό… Εντούτοις στα κάστρα των εργατών, τα εργοστάσια της Ρενό δηλαδή, που είχαν υπό κατάληψη οι εργάτες, στην αρχή αρνήθηκαν να νομιμοποιήσουν την συμφωνία.
Εκείνη την στιγμή, δυο άνθρωποι της «αριστεράς», που όλο τον Μάιο ήταν στην σκιά, ο Φρανσουά Μιτεράν και ο Πιερ Μαντές Φράνς συμμάχησαν και παρουσίασαν τους εαυτούς τους ως εναλλακτική δίοδος, τόσο απέναντι στην κυβέρνηση όσο και στο ΚΚΓ. Η αλήθεια είναι ότι όλοι οι άλλοι: κυβέρνηση- σοσιαλιστές- φοιτητικά κινήματα «από τα κάτω», ήθελαν μια λύση εναντίον των κομμουνιστών. Αυτό έγινε ξεκάθαρο με την συγκέντρωση στο στάδιο Σαρλετί. Εύχαρες και πολύχρωμες ομάδες «ακηδεμόνευτων» φοιτητών, «ανένταχτοι αριστεροί» και σοσιαλιστές υπό τον Μαντές Φράνς έβγαζαν σχέδια για την επερχόμενη, όπως πίστευαν, αλλαγή της κυβέρνησης. Ο Μαντές Φράνς δηλώνει: «Δεν θα αρνηθώ τις ευθύνες που ενδεχομένως θα μου εμπιστευόταν η αριστερά» ενώ ο Φρανσουά Μιτεράν, σε συνέντευξη τύπου πρότεινε να σχηματιστεί μια κυβέρνηση, χωρίς τους κομμουνιστές, υπό τον Πιερ Μαντές Φράνς και αργότερα να γίνουν εκλογές στις οποίες ο ίδιος φυσικά θα ήταν υποψήφιος. (Σερζ Ζουαλί, Ζαν Λουι Μαρτζοράτι :Ο Μάης του 68. Στην Γαλλία και στον κόσμο. Εκδόσεις Μεταίχμιο).
Οι δηλώσεις αυτές και η συμμαχία όλων εναντίον του ΓΚΚ ενέτεινε τον πανικό των ηγετών του. Ως απάντηση στο Σαρλετί και στα «από τα κάτω» φοιτητικά κινήματα, οι κομμουνιστές οργανώνουν μια τεράστια διαδήλωση στο Παρίσι. Ήταν τόσο μεγάλη, που η κυβέρνηση φοβήθηκε ότι το ΚΚΓ θα αδράξει την ευκαιρία και θα αρπάξει την εξουσία… Αμέσως η κυβέρνηση έφερε αερομεταφερόμενα στρατεύματα στο Παρίσι και έδωσε διαταγή στο σύνταγμα αρμάτων μάχης Ραμπουγιέ να κάνουν μανούβρες γύρω από το κέντρο του Παρισιού. Τα νέα για τα Τανκ πανικοβάλανε την ηγεσία του ΚΚΓ σε τέτοιο σημείο, που κάποιοι έτρεξαν και κρύφτηκαν…
Ίσως νόμισαν δικαιολογημένα, ότι ετοιμαζόταν ένα πραξικόπημα και οι πρώτοι που θα πλήρωναν θα ήταν οι κομμουνιστές. Στην ουσία εκείνες τις δραματικές ώρες της αβεβαιότητας όλοι φοβόταν όλους. Και σε μια τέτοια κατάσταση δυσπιστίας, συμμαχίες δεν υπάρχουν. Ακόμα και η εξουσία διχάζεται.
Εν τέλει, όμως, η συμφωνία της Γκρενέλ εφαρμόστηκε. Αμέσως το Γαλλικό ΚΚ που εκπροσωπούσε ως τότε το ¼ του εκλογικού σώματος, μετά τις εργατικές παραχωρήσεις που κέρδισε, έθετε ως πολιτικό στόχο την παραίτηση Ντε Γκολ, την προκήρυξη εκλογών, προσδοκώντας στη διαμόρφωση μιας κυβέρνησης με τη συμμετοχή του κόμματος. Πράγματι, ο Ντε Γκολ στις 30 Μαΐου ανακοινώνει την διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών.
Πως εξήγησε την στάση του το ΚΚΓ; Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΚΕ: «Όσον αφορά στο ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος, είναι εντελώς σαφής. Έχουμε υποστηρίξει και υποστηρίζουμε χωρίς επιφύλαξη τις ενέργειες της εργατικής τάξης για την εκπλήρωση των νόμιμων απαιτήσεών της. Συγχρόνως, συνεχίζουμε ανοιχτά στο φως της ημέρας την πολιτική προσπάθειά μας για την ένωση των δημοκρατικών δυνάμεων προκειμένου να νικηθεί το καθεστώς της προσωπικής δύναμης και για να προωθήσουμε μια κυβέρνηση λαϊκή και της δημοκρατικής ενότητας, εντός της οποίας οι κομμουνιστές θα έχουν τη θέση που οφείλουν»( Εφημερίδα «Ουμανιτέ», 6 Ιουνίου 1968).
Ενώ ο ΓΓ του ΓΚΚ, Ρόσε Βάλντεκ, δήλωνε «είμαστε το κόμμα της τάξης»!! Στη συνέχεια για τη στάση του αυτές τις μέρες, εκτιμούσε πως ήταν: «η μόνη σωστή για την αποφυγή εμφυλίου». (Φάνη Παρρή: Ο ΜΑΗΣ ΤΟΥ 1968 ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ. ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΟΥ. ΚΟΜΕΠ τεύχος 3 2008).
Το αποτέλεσμα για το Γαλλικό ΚΚ ήταν να κατηγορηθεί αφενός από τους αστούς, ότι σχεδίαζε επανάσταση για την κατάληψη του κράτους, αφετέρου από τα ποικίλα αριστερίστικα γκρουπούσκουλα με την απαραίτητη ενδυματολογικά «εμφάνιση Μάο», και τις διάφορες σέχτες τους, ότι σαμποτάρισε την «επανάσταση». Στην μέση ήταν οι εργάτες που βρίσκονταν πιο μπροστά από την ηγεσία τους…
Ο Ντε Γκολ, που ανέκαμψε σαν τον φοίνικα από τις στάχτες του, μετέτρεψε τον εαυτό του σε ήρωα που έσωσε την Γαλλία από την «ερυθρή επανάσταση». Κατήγγειλε ως «αληταρία» (chienlit) τους φοιτητές, κάλεσε σε αντιδιαδηλώσεις για την υποστήριξη της «νόμιμης εξουσίας» του, ανακοίνωσε την διάλυση της Βουλής και δημιούργησε ένα νέο κόμμα, με τον συμβολικό τίτλο: Ένωση για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας (Union pour la défense de la Republique). Το καινούργιο κόμμα του Ντε Γκολ αναδεικνύεται ο μεγάλος νικητής των εκλογών, κερδίζοντας 293 (!) στις 487 έδρες του κοινοβουλίου. Ήταν η μεγαλύτερης έκτασης νίκη στην ιστορία της γαλλικής Δεξιάς.
Η σοσιαλιστική συμμαχία του Μιτεράν κέρδισε 57 έδρες, ενώ το Γαλλικό ΚΚ, μόλις 33 έδρες, αλλά και την είσοδό του σε μια νέα γραμμή, την περίφημη «ευρωκομμουνιστική»! Άμεσα προώθησε τη διακήρυξη αρχών για μια μελλοντική κυβερνητική συνεργασία με τους σοσιαλδημοκράτες, στο πλαίσιο μιας δημοκρατίας δίχως ταξικό πρόσημο, που αποτέλεσε τον πρόδρομο του Κοινού Προγράμματος του 1972. Ήταν ο λεγόμενος «σοσιαλισμός με γαλλικά χρώματα»… Ήταν η στιγμή που το Γαλλικό κομμουνιστικό κόμμα έκλεισε τους λογαριασμούς του με τον ταξικό αγώνα και την κοινωνική εξέγερση. Το κόμμα στα χρόνια που ακολούθησαν καταστράφηκε πλήρως.
Ο Μάης του ’68 παρουσιάζεται εξιδανικευμένος, και σαν κάτι το φυσικό και το θεμιτό.
Γιατί;
Η απάντηση είναι απλή: τα γεγονότα του ’68 και το φοιτητικό κίνημα της αμφισβήτησης, αποκομμένα από τις πολιτικές συγκυρίες της εποχής: τις σφαγές του Γαλλικού στρατού στην Αλγερία, τις δολοφονίες αλγερινών και κομμουνιστών στους δρόμους του Παρισιού, τους νεκρούς από τις φασιστικές βόμβες, το αστικό-στρατιωτικό πραξικόπημα που έφερε τον Ντε Γκολ στην εξουσία, και με τις απαραίτητες και αναγκαίες προσαρμογές, η αστική εξουσία και οι διαχειριστές του συστήματος, τα ενσωμάτωσαν στην πολιτική ατζέντα τους, καθώς από μόνα τους δεν θα οδηγούσαν σε ανατροπή του καπιταλισμού.
Σύμφωνα με το φιλόσοφο Ζαν-Πιερ Λε Γκοφ, καθηγητή κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, για τον Μάιο του ’68: «πολλά είναι τα κυρίαρχα κλισέ. Στην Γαλλία ο Μάης έχει, σε μεγάλο βαθμό, αναχθεί σε υπόθεση μιας γενιάς και, συγκεκριμένα στην ιστορία των «ηρώων του 68»,οι οποίοι πέτυχαν κοινωνικά και έγιναν βεντέτες των ΜΜΕ.[…] Ο γαλλικός Μάης δεν εγγράφεται στο συνεχές των συγκρούσεων και των επαναστάσεων του παρελθόντος, ακόμα και αν ασπάζεται κάποιες μορφές τους». (Εφημερίδα Ελευθεροτυπία. Ειδική έκδοση: «Μάης» 18 Μαΐου 2008).
Εντούτοις, τα γεγονότα του 1968 μετατράπηκαν αριστοτεχνικά σε νοσταλγικά αναισθητικά που τα συνδέουν μεταφυσικά και τα εξηγούν ενιαία ως «ένα ρεύμα αμφισβήτησης» που ξεκινά από: τις εξεγέρσεις των μαύρων για την κοινωνική χειραφέτηση τους, έπειτα από τις δολοφονίες στις ΗΠΑ του πάστορα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, και του Ρόμπερτ Κένεντι, τον βρόμικο πόλεμο των ΗΠΑ στο κομμουνιστικό Βιετνάμ, τις καταλήψεις αρκετών αμερικανικών πανεπιστημίων από φοιτητές, την Άνοιξη της Πράγας, την φοιτητική εξέγερση στην Ιαπωνία που εντάσσεται και αυτή στον «παγκόσμιο Μάη» και καταλήγουν στο Μεξικό και στην εκεί σφαγή των διαδηλωτών. Πάνω από 300 είναι οι νεκροί στις 3 Οκτωβρίου 1968 από τα παραστρατιωτικά τάγματα θανάτου Οlympia Βattalion αλλά και από την προεδρική φρουρά του Γκουστάβο Ντίας Ορντάς, στην πλατεία των Τριών Πολιτισμών στο Μεξικό λίγο πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων. Ειρήσθω εν παρόδω, σαν μακάβριο αστείο ακούγεται η δήλωση του τότε προέδρου της Ολυμπιακής Επιτροπής Εϊβερι Μπράντεϊτζ: «Τίποτε δε θα εμποδίσει, την 12η Οκτωβρίου, την ειρηνική είσοδο της ολυμπιακής φλόγας στο στάδιο των Αγώνων[…]». Για την ιστορία, ο αμερικάνος Εϊβερι Μπράντεϊτζ ήταν ρατσιστής φασίστας που ξεκίνησε την καριέρα του ως επόπτης της ΔΟΕ στην Ολυμπιάδα του Βερολίνου…
Τελικά, ίσως ο «Μάης» να αντέχει στις αφηγήσεις γιατί περιγράφουν τη μαραμένη «επαναστατική» νεότητα των σημερινών διαχειριστών του καπιταλιστικού συστήματος, οι οποίοι με το μαγιάτικο εφαλτήριό τους έπιασαν στασίδι στην εξουσία, Business Class στα ταξίδια τους, κι ένα καλό τραπέζι στα πιο σικ εστιατόρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο διευθυντής της «Monde Diplomatigue», Σερζ Χαλιμί, σε δηλώσεις του στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, στις 18 Μαΐου 2008, έθεσε το θέμα ως εξής: «Η εξέγερση του Μάη ήταν η ιδρυτική πράξη του φιλελεύθερου εκσυγχρονισμού».
Χμμ…
Δεν πειστήκατε ε;
Το φωτάκι της αμφιβολίας σας άναψε και αναζητά περισσότερες διευκρινίσεις;
Ε, αν πιστεύετε τυφλά σε αυτό που νομίζετε ότι γνωρίζετε, τότε σας παρακαλώ μην με κρίνετε αυστηρά γιατί το «σφάλλειν» είναι ανθρώπινο…
Στο κάτω-κάτω είστε ελεύθεροι να πιστέψετε αυτό που θέλετε να πιστέψετε!
***Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: magnumphotos.com
