Στις 22 Νοέμβρη 1963 δολοφονείται στο Ντάλας του Τέξας ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Κένεντι. Η δολοφονική απόπειρα έγινε στις 12.30 τοπική ώρα, τη στιγμή που η αυτοκινητοπομπή, με επικεφαλής την ανοιχτή προεδρική λιμουζίνα, περνούσε τη διασταύρωση της οδού Ελμ. Ο Κένεντι δέχτηκε δυο σφαίρες, τη δεύτερη στο κεφάλι. Μια ώρα αργότερα, παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες των γιατρών του νοσοκομείου «Πάρκλαντ Μεμόριαλ», ανακοινώνεται επισήμως ότι ο πρόεδρος Κένεντι είναι νεκρός. Στις 3 το απόγευμα, μέσα στο προεδρικό αεροσκάφος που μεταφέρει τη σωρό του Κένεντι στην Ουάσιγκτον, ο αντιπρόεδρος Λίντον Τζόνσον ορκίζεται 36ος πρόεδρος των ΗΠΑ.
Λίγα λεπτά μετά τη δολοφονία, η αστυνομία περικυκλώνει το κτίριο του Αποθετηρίου Σχολικών Βιβλίων. Στον έκτο όροφο, οι αστυνομικοί ανακαλύπτουν μια απαρχαιωμένη καραμπίνα και τρεις κάλυκες. Αρχίζει ανθρωποκυνηγητό για τη σύλληψη του Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ. Αμέσως μετά τη σύλληψη, μέσα σε ένα κινηματογράφο, ο Οσβαλντ χαρακτηρίζεται «ύποπτος υπ’ αριθμόν 1».
Πέρασαν δυο μέρες εξουθενωτικών ανακρίσεων, το περιεχόμενο των οποίων δεν αποκαλύφθηκε ποτέ. Κατά τη μεταφορά του κρατουμένου στις φυλακές, μέσα στο αρχηγείο της αστυνομίας, ένας βραχύσωμος άνδρας διαπερνά τον κλοιό και μπροστά σε εκατομμύρια τηλεθεατές πυροβολεί εξ επαφής τον Οσβαλντ στο στομάχι. Ο Οσβαλντ πεθαίνει σε λίγες ώρες. Δράστης της επίθεσης ήταν ο Τζακ Ρούμπι, ακροδεξιός, ιδιοκτήτης κακόφημου νυκτερινού κέντρου και πασίγνωστος συνεργάτης και πληροφοριοδότης της αστυνομίας. Τα ερωτήματα άρχισαν να γίνονται πολύ περισσότερα από τις απαντήσεις που έδινε η αστυνομία.
Ο Οσβαλντ, όπως έγινε γνωστό αρνήθηκε σθεναρά την ενοχή του, ενώ οι «αποδείξεις» γρήγορα μετατράπηκαν σε απλές «ενδείξεις». Για την αστυνομία, πάντως, ο φάκελος Κένεντι έκλεισε με τη δολοφονία του Οσβαλντ.
Ο πρόεδρος Τζόνσον διέταξε το σχηματισμό ειδικής επιτροπής υπό τον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου Ερλ Γουόρεν για την έρευνα της υπόθεσης. Μετά από ένα χρόνο το πόρισμα της «Επιτροπής Γουόρεν», δεν ικανοποίησε κανέναν.
Οι θεωρίες ποικίλουν για το ποιος κρυβόταν πίσω από το δολοφονημένο Οσβαλντ, ο οποίος δήλωνε «μαρξιστής, αλλά όχι κομμουνιστής» και πολλοί υποπτεύονταν ότι στην πραγματικότητα ήταν πράκτορας των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Μήπως η ίδια η CIA, η οποία ενδεχομένως θα ήθελε να απαλλαγεί από τον Κένεντι που της είχε κηρύξει τον πόλεμο μετά το φιάσκο του Κόλπου των Χοίρων στην Κούβα; Μήπως ήταν οι ακροδεξιοί Κουβανοί εξόριστοι; ‘Η, μήπως ήταν έργο της Μαφίας;
Η σκάλα που οδηγεί στη δολοφονία του Κένεντι*
Του ΡΟΒΗΡΟΥ ΜΑΝΘΟΥΛΗ
1963 έτος δολοφονιών. Ο Λαμπράκης την άνοιξη, ο Κένεντι το φθινόπωρο. Στις 12 και 30 το μεσημέρι, στις 22 του Νοέμβρη. Πριν από 50 χρόνια ακριβώς. Για τον Κένεντι, οι απορίες παραμένουν, τα ερωτήματα δεν έχουν απαντηθεί. Οι ιστορικοί δεν παραδέχονται παρά μόνο τις επίσημες πηγές. Υποψίες, παράλληλες πληροφορίες, περνάνε στο περιθώριο. Κανείς δεν θα σας πει, κύριοι, «εγώ έβαλα να τον σκοτώσουν».
Το περίεργο είναι πως όλοι γνωρίζουν ποιος, κανείς δεν το ανακοινώνει. Καμιά από τις ομολογίες και τις μαρτυρίες, στις διάφορες επιτροπές του Κογκρέσου, στις δίκες που έγιναν και στις συνεντεύξεις που δόθηκαν δεν έχει ληφθεί υπόψη (θα χαρακτηριστούν «ψυχολογικές αντιδράσεις»).
Ανάμεσα στο ένα εκατομμύριο ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο για τη δολοφονία, υπάρχουν μερικές χιλιάδες που έχουν γραφτεί από ένα (άγνωστο) άτομο, το οποίο το μόνο που κάνει είναι να τοποθετεί βιογραφικά σημειώματα για εκατοντάδες πρόσωπα που όταν τα συνδυάσεις προσεχτικά, ανακαλύπτεις ότι συνδέονται με τη δολοφονία του Κένεντι. Και οδηγούν σε απαντήσεις στα δύσκολα ερωτήματα. Κάτι ανάλογο μου έχει συμβεί και μάλιστα από το 1955, αν δεν κάνω λάθος. Μια μεγάλη σειρά από συμπτώσεις.
Σύμπτωση πρώτη: Το 1955, κάνω τη στρατιωτική μου θητεία, διερμηνέας στο γραφείο πρωθυπουργού. Μαθαίνω ότι έγινε επίθεση ελληνικών μονάδων ΛΟΚ για κατάληψη της Αλβανίας και κανένας δεν γύρισε.
Σύμπτωση δεύτερη: το ίδιο πρωί, ένας Αμερικανός που φοράει ένα καβουράκι ανεβαίνει λαχανιασμένος τις σκάλες που πάνε στο γραφείο μου, νομίζοντας ότι είναι το 2ο Γραφείο του ΓΕΣ. Τον στέλνω σε άλλη σκάλα.
Σύμπτωση τρίτη: Υστερα από μερικά χρόνια, διαβάζω τα απομνημονεύματα του Φίλμπι, αρχηγού της βρετανικής Μ16 αλλά Σοβιετικού πράκτορα, ο οποίος μας εξιστορεί πώς ειδοποίησε τον Εμβέρ Χότζα για την ημέρα και την ώρα της επίθεσης, από τα αλβανικά σύνορα, αλλά και της απόβασης Αλβανών εθνικιστών από αμερικανικά αποβατικά. Και πώς οι Αλβανοί τούς περίμεναν με πολυβόλα και δεν απέμεινε κανείς.
Σύμπτωση τέταρτη: Το 1964, ένας παλιός συμφοιτητής μου, Αμερικανός, στο πανεπιστήμιο που σπούδαζα μου στέλνει ένα έντυπο με πληροφορίες και φωτογραφίες σχετικές με τη δολοφονία του Κένεντι. Και σε μια φωτογραφία, αναγνωρίζω τον Αμερικανό που μου ζητούσε το 2ο Γραφείο του ΓΕΣ, το 1955! Είναι ο Χάουαρντ Χαντ, πρωτοκλασάτο στέλεχος της CIA, που βρίσκεται μυστικά στο Ντάλας.
Στο ίδιο έντυπο, βλέπω ένα πιστοποιητικό του FBI, του 1947, που βεβαιώνει ότι ο Ρούμπι, δολοφόνος του Οσβαλντ -του προφανούς δολοφόνου του Κένεντι- ήταν στην υπηρεσία του βουλευτή Ρίτσαρντ Νίξον, μέλους της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών.
Σύμπτωση πέμπτη: Ο Χαντ καλείται να καταθέσει στην Επιτροπή Τσορτς του Κογκρέσου το 1975. Ψάχνοντας στο Ιντερνετ, πέφτω πάνω στην κατάθεσή του. Εξηγεί πώς ανέτρεψε τη δημοκρατική κυβέρνηση του Αρμπένς στη Γουατεμάλα, πώς εστάλη στην Ελλάδα για να οργανώσει τη συνδυασμένη επίθεση για την κατάληψη της Αλβανίας, πώς ανέλαβε να οργανώσει την (αποτυχημένη) απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων στην Κούβα και πώς συνελήφθη όταν απέτυχε η επιχείρηση Γουότεργκεϊτ, την οποία επίσης είχε αναλάβει να οργανώσει.
Σύμπτωση έκτη: Το 1967, μας καλεί τους εξόριστους Ελληνες κινηματογραφιστές το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Λιψίας να το παρακολουθήσουμε, τιμής ένεκεν. Η πιο ενδιαφέρουσα ταινία είναι το ντοκιμαντέρ του Αμερικανού Εμίλ ντι Αντόνιο για τη δολοφονία του Κένεντι.
Η ταινία είναι αποκαλυπτική. Ρωτούν οι δημοσιογράφοι τον αρχηγό της αστυνομίας του Ντάλας αν γνώριζε το στριπτιζάδικο του Ρούμπι. Λέει όχι, δεν είχε ιδέα. Ρωτάει ο Ντι Αντόνιο μια σερβιτόρα του Ρούμπι αν έβλεπε τον αρχηγό της αστυνομίας, η οποία λέει: «Κάθε βράδυ εδώ ήτανε».
Κατά μία ακόμα σύμπτωση, στη Λιψία, πηγαίνω με τον Ντι Αντόνιο στο αεροδρόμιο του Βερολίνου και, στις δυο ώρες του ταξιδιού, μου αφηγείται το γύρισμα. «Μόλις έκλεινα έναν μάρτυρα για συνέντευξη, μ’ έπαιρνε ύστερα από λίγο να μου πει πως δεν μπορούσε. Κάποιοι παρακολουθούσαν το τηλέφωνό μου και απειλούσαν τους μάρτυρες…».
Σύμπτωση έβδομη: Το 1998 είμαι στην Ουάσιγκτον για γύρισμα και επισκέπτομαι, με το δημοσιογράφο Ηλία Δημητρακόπουλο, το Γουότεργκεϊτ και το δωμάτιο του απέναντι ξενοδοχείου, από το οποίο ο Χαντ έδινε οδηγίες στους «υδραυλικούς» που προσπαθούσαν να μπουν στα γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος για να φωτογραφίσουν το φάκελο του Δημητρακόπουλου για την οικονομική ενίσχυση του εκλογικού αγώνα του Νίξον, το 1972, από την ελληνική χούντα!
Εν τω μεταξύ έχω διαβάσει τις συνομιλίες στο Λευκό Οίκο του Νίξον με τους συνεργάτες του, που βρέθηκαν στις περίφημες μπάντες που παραδόθηκαν στην Επιτροπή του Κογκρέσου (και που ανάγκασαν τον Νίξον να παραιτηθεί).
Αλλά οι «υδραυλικοί» έψαχναν και φωτογραφικό υλικό της ίδιας τους της ομάδας, η οποία είχε φωτογραφηθεί στο Ντάλας την ημέρα της δολοφονίας. Μαθαίνουμε από τις μπάντες ότι ο Χαντ είχε ζητήσει ένα εκατομμύριο για να μη μιλήσει. Του είπαν να στείλει τη γυναίκα του να πάρει το ποσό που είχε φέρει στον Νίξον ο Τομ Πάπας. Ομως το αεροπλάνο με το οποίο επέστρεφε η γυναίκα του Χαντ στο Σικάγο ανατινάχτηκε (1972). Και δεν βρέθηκαν παρά μόνο 10.000 δολάρια.
Σύμπτωση όγδοη: Διαβάζω στις αμερικανικές εφημερίδες ότι ένας δημοσιογράφος ανακάλυψε την παρουσία του Νίξον στο Ντάλας, την ημέρα της δολοφονίας. Ο Νίξον το παραδέχτηκε, γιατί είδε την υπογραφή του στο βιβλίο πελατών του ξενοδοχείου.
Σύμπτωση ένατη: Στις προεδρικές εκλογές του 1968, ο Τζόνσον δεν βάζει υποψηφιότητα (προφανώς για να εκλεγεί ο Νίξον).
Σύμπτωση δέκατη: Λίγες μέρες πριν πεθάνει ο Χαντ (Γενάρης του 2007) -άρρωστος στο κρεβάτι- φωνάζει το γιο του και του ζητάει ένα μαγνητόφωνο. Και κάνει τις αποκαλύψεις του για τη δολοφονία του Κένεντι. Ενα είδος πολιτικής διαθήκης. «Μου ζήτησαν να πάρω μέρος και αρνήθηκα.
Την αποφάσισε ο Τζόνσον (για να βγει πρόεδρος μέχρι το 1968) και την ανέθεσε στο ανώτερο στέλεχος της CIA, Μέγερ (όχι στη CIA). Ο Μέγερ δέχτηκε γιατί μισούσε τον Κένεντι για δύο λόγους.
»Ο ένας ήταν ότι ο Κένεντι κατέστησε ερωμένη του τη γυναίκα του Μέγερ, η οποία και τον χώρισε, και ο άλλος ότι με την άρνηση πλήρους αεροπορικής κάλυψης στην απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων, από τον πρόεδρο Κένεντι, χάθηκε η ευκαιρία να ξαναβρεί ο Μέγερ τις τεράστιες φυτείες ζαχαροκάλαμου που είχε στην Κούβα».
Προσθέτω μόνο ότι η γυναίκα του Μέγερ δολοφονήθηκε σε ένα πάρκο. Ο γιος του Χαντ έβαλε τη φωνή του πατέρα του στο Διαδίκτυο. Στις ομολογίες αυτές ο Χαντ δίνει και πολλές άλλες πληροφορίες, που μπορεί να τις ακούσει κανείς στα 300 σάιτ του Διαδικτύου που έχουν τη μαγνητοφωνημένη μπάντα. Τέλος, περιττό να σημειώσω το πόσο αρχίζει και τρέχει κανείς πίσω από ένα φάντασμα.
Στην περίπτωσή μου, πίσω από έναν τύπο με καβουράκι που συνάντησα σε μια σκάλα. Ούτε θα αναφερθώ, κλείνοντας, στις καταθέσεις μαρτύρων και στις συνεντεύξεις συγγενικών προσώπων των δολοφόνων, που επιβεβαιώνουν τα λόγια του Χαντ. Ούτε στο δεύτερο δολοφόνο, έναν Κορσικανό καλό σκοπευτή. Τα υπόλοιπα ίσως τα μάθουν τα εγγόνια μας κάποια μέρα.
*Το κείμενο αυτό δημοσιεύθηκε στην «Ελευθεροτυπία» στις 23 Νοεμβρίου του 2013.
