Για βίαιες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών στα σύνορα της Ελλάδας και πιθανές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάνει λόγο υπόμνημα της Διεθνούς Αμνηστίας στα Ηνωμένα Έθνη.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση, η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει συνολικά 21 επαναπροωθήσεις στα σύνορα (19 εκ των οποίων έγιναν στον Έβρο) μεταξύ Ιουνίου και Δεκεμβρίου του 2020, μέσα από τις μαρτυρίες 16 ατόμων που τις βίωσαν. Όπως αναφέρουν οι καταγγελίες που επικαλείται η οργάνωση, οι επιχειρήσεις απώθησης έγιναν από άτομα που φαίνεται να ανήκουν στις ελληνικές αρχές με τη συχνή συμμετοχή ατόμων που φορούσαν είτε πολιτικά ρούχα είτε άλλα ενδύματα χωρίς όμως κάποια σήμανση.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την απώθηση, τη σύλληψη και την επιστροφή μεταναστών και προσφύγων περιλάμβανε, σύμφωνα με την οργάνωση, τη χρήση βίας. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τα θύματα περιγράφουν περιστατικά με ξυλοδαρμούς που περιλαμβάνουν χτυπήματα με κλομπ, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια και σπρωξίματα. Μάλιστα, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες η ένταση του ξυλοδαρμού είναι τέτοια που χρειάζεται άμεση ιατρική παρέμβαση. Τα θύματα ανέφεραν ότι τα περισσότερα περιστατικά βίας σημειώνονταν κατά την τελική φάση της επαναπροώθησης κοντά στις όχθες για παράδειγμα του ποταμού Έβρου.
Από τα 16 άτομα που μίλησαν στη Διεθνή Αμνηστία, τα 11 περιέγραψαν σωματικούς ελέγχους σε άνδρες γυναίκες και παιδιά οι οποίοι αναγκάστηκαν να ξεγυμνωθούν, συχνά παρουσία άλλων στο χώρο. Σε μία περίπτωση, ένα άτομο όχι μόνο φέρεται να γδύθηκε για τον έλεγχο αλλά δεν του έδωσαν και πίσω τα ρούχα του. Η οργάνωση κάνει λόγο για εξευτελισμό της υπόστασης και ταπεινωτική μεταχείριση ανθρώπων, που σε ορισμένες περιπτώσεις συνιστούν βασανιστήρια κατά παράβαση του άρθρου 1 του ΟΗΕ κατά των βασανιστηρίων και του άρθρου 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα.
Παρά τα στοιχεία που παρέχονται από τη Διεθνή Αμνηστία και άλλες οργανώσεις σχετικά με πρακτικές pushback στο Αιγαίο και τον Έβρο, οι ελληνικές αρχές έχουν επανειλημμένα αρνηθεί ότι προβαίνουν σε τέτοιες ενέργειες και, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, δεν έχουν πραγματοποιήσει επαρκείς έρευνες για το θέμα.
Τον Αύγουστο του 2021, η Επιτροπή της ΕΕ ανακοίνωσε ότι η αποδέσμευση πρόσθετης χρηματοδότησης για δραστηριότητες ελέγχου των συνόρων θα εξαρτηθεί από τη σύσταση ενός ανεξάρτητου ελληνικού μηχανισμού παρακολούθησης των συνόρων. Αν και δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα νέος μηχανισμός για τον σκοπό αυτό, η κυβέρνηση προσδιόρισε την Εθνική Αρχή Διαφάνειας ως αρμόδια για τη διερεύνηση των καταγγελιών για τις επαναπροωθήσεις. Ωστόσο, πολλές οργανώσεις έχουν ήδη αμφισβητήσει την ανεξαρτησία και επομένως την αντικειμενικότητα αυτού του οργάνου.
Ιρανή πρόσφυγας καταγγέλλει διαδοχικές επαναπροωθήσεις από την Ελλάδα στην Τουρκία
Λίγες μέρες μετά το υπόμνημα της οργάνωσης, άλλη μια καταγγελία αναφέρει την πρακτική των pushbacks στα σύνορα με ξυλοδαρμούς και άθλιες συνθήκες παράνομης κράτησης. Πιο συγκεκριμένα, η Ιρανή πρόσφυγας Παρβίν Α. αποφάσισε να προσφύγει στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ καταγγέλλοντας διαδοχικές επαναπροωθήσεις από την Ελλάδα προς την Τουρκία και «πολλαπλές παραβιάσεις» του Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα.
Η Παρβίν, που πλέον ζει στη Γερμανία, έφυγε από την πατρίδα της το 2017 αντιμετωπίζοντας διώξεις λόγω του φύλου της. Κατά την παραμονή της στην Τουρκία αναγνωρίστηκε ως πρόσφυγας από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ με τις τουρκικές αρχές ωστόσο, να της αρνούνται το άσυλο. Σε μια προσπάθεια να βρει ένα ασφαλές μέρος διαμονής, προσπάθησε να περάσει στη χώρα μας, με την ίδια να καταγγέλλει ότι συνελήφθη παράνομα και απωθήθηκε βίαια από τις ελληνικές αρχές συνολικά έξι φορές στον Έβρο και το Αιγαίο από τον Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο του 2020.
Μιλά για τον ξυλοδαρμό τόσο της ίδιας όσο παιδιών και εγκύων γυναικών ενώ κάνει λόγο για άθλιες συνθήκες κράτησης σε βρώμικα κοντέινερ μέσα στα οποία ήταν δύσκολο να αναπνεύσει. Είναι χαρακτηριστικό ότι η καταγγελία συνοδεύεται από φωτογραφίες και βίντεο που αποτυπώνουν τον ξυλοδαρμό της αλλά και τις εν λόγω συνθήκες διαβίωσης.
«Ούτε η ελληνική κυβέρνηση ούτε η ελληνική αστυνομία απάντησαν σε λεπτομερή σχετική ερώτηση του Spiegel. Το Λιμενικό Σώμα, το οποίο είναι υπεύθυνο μόνο για το Αιγαίο, είπε ότι δεν υπάρχουν πληροφορίες για pushback», αναφέρει η γερμανική εφημερίδα.
