Βαρύς αχός ακούγεται, πολλά τουφέκια πέφτουν… Και ναι δεν είναι ούτε γάμος, ούτε χαροκόπι. Είναι η ανάπτυξη που βροντολογάει και φτάνει. Και όταν η ανάπτυξη καταφθάνει απαστράπτουσα πάνω στο μαύρο της το άτι, τότε δε χωράνε ούτε αναχρονισμοί, ούτε ξεπερασμένες ιδεοληψίες, ούτε γκρίνιες και μιζέριες από… αθεράπευτους κρατιστές.
Μέχρι, λοιπόν, να δούμε τις γυαλιστερές διαφημιστικές μαρκίζες στους φάρους της χώρας, θα έχουμε νωρίτερα την ευκαιρία να δούμε διαφημίσεις μεγάλων ξενοδοχειακών επιχειρήσεων με φόντο τα αρχαία.
Η αποκάλυψη του «Ημεροδρόμου» για τα ξενοδοχειακά πακέτα του «αυτοκρατορικού» ξενοδοχειακού συγκροτήματος της Μεσσήνης με «ατραξιόν» της ανασκαφές της Αρχαίας Μεσσήνης, προκάλεσε αντιδράσεις και το πρόγραμμα έληξε πριν προλάβει να ξεκινήσει. Αλλά πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις… το εν λόγω συγκρότημα επανέρχεται δια άλλης οδού… διαφημιστικής.
Πριν λίγο καιρό το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε αίτημα της εταιρείας «FaliroHouseProductions» για τη χορήγηση αδείας κινηματογράφησης στον Αρχαιολογικό Χώρο Αρχαίας Μεσσήνης και στον αρχαιολογικό χώρο Διβαρίου-Γιάλοβας, στο πλαίσιο καλλιτεχνικής παραγωγής, με ημερομηνία έναρξης των γυρισμάτων την 11η Ιουλίου.
Τι εννοούν όταν λένε καλλιτεχνική παραγωγή; Εννοούν παραγωγή ταινίας για την διεθνή προώθηση της ξενοδοχειακής μονάδας CostaNavarino, αλλά και της ευρύτερης περιοχής ως ξεχωριστού τουριστικού προορισμού. Δηλαδή, διαφήμιση. Διαφήμιση με εργαλείο προώθησης τους αρχαιολογικούς χώρους.
Ποιος λοιπόν διαφημίζεται; Το ξενοδοχείο μέσω των αρχαίων ή τα αρχαία μέσω του ξενοδοχείου; Η ξενοδοχειακή επιχείρηση αποφάσισε να διαφημίσει τα αρχαία της περιοχής χωρίς η ίδια να έχει κανένα προωθητικό όφελος; Δύσκολο να το πιστέψουμε.
Το ερώτημα μάλλον δεν έχει και μεγάλη σημασία, αφού εάν το κράτος θέλει να διαφημίσει τους αρχαιολογικούς χώρους της Μεσσήνης μπορεί να το κάνει το ίδιο μέσω του ΕΟΤ. Αλλά και μόνο που το προφέρουμε αυτό κινδυνεύουμε να χαρακτηριστούμε ως υπονομευτές της εξέλιξης.
Το γεγονός ότι η πολιτιστική κληρονομιά δεν μπορεί και δεν πρέπει να διολισθαίνει στο ρόλο του διαφημιστικού μεσάζοντα, δεν μπορεί και δεν πρέπει να παίρνει μέρος σε κανενός είδους ιδιωτική συναλλαγή, επιβάλλεται να εξαιρείται από κάθε εμπορική και διαφημιστική χρήση ακούγεται ως οπισθοδρομικό.
Το γεγονός ότι τα μνημεία δεν μπορεί να γίνονται το φόντο προώθησης ιδιωτικών επιχειρήσεων, ακόμα κι αν έμμεσα διαφημίζονται αυτό τα ίδια (κάτι που βέβαια χωράει πολύ συζήτηση), ηχεί ως περίεργη ιδιοτροπία. Πιστεύει, άραγε, κανείς πως όταν πριν λίγα χρόνια η Γέφυρα των Στεναγμών στη Βενετία είχε ανάγκη από προβολή ώστε να καλυφθεί ολόκληρη από διαφήμιση μεγάλης εταιρίας καλλυντικών; Μήπως πιστεύει κανείς ότι ο Παρθενώνας είχε ανάγκη διαφήμισης όταν η πολυεθνική Phillips το 2005 πήρε άδεια από το ΚΑΣ για να κάνει κινηματογραφικές λήψεις της Ακρόπολης για διαφημιστικό τρέιλερ με αντίδωρο πιο φθηνούς λαμπτήρες για το φωτισμό των μνημείων; Η εταιρεία έκανε μία «μπίζνα» κυνηγώντας τη διαφήμιση του εαυτού της και όχι φυσικά του μνημείου.
Γιατί λοιπόν να ισχύει κάτι διαφορετικό στην περίπτωση του ξενοδοχειακού συγκροτήματος της Μεσσήνης, το οποίο εκτός από την εδαφική επεκτατική τάση, φαίνεται πως επιδιώκει έναν ευρύτερο επεκτατισμό;
Οσο κι αν προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε με κάποιον υπεύθυνο της FaliroHouseProductions ώστε να ζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες για την συγκεκριμένη «καλλιτεχνική παραγωγή» στάθηκε αδύνατον.
Από την παρουσίαση του θέματος στο ΚΑΣ γνωρίζουμε ότι οι σκηνές που θα γυριστούν στη Αρχαία Μεσσήνη, περιλαμβάνουν μία μικρή παρέα παιδιών που αυτοσχεδιάζει στο αρχαίο θέατρο. Στον αρχαιολογικό χώρο του Διβαρίου, μια άλλη παρέα θα κάνει ποδήλατο στο χώρο της λιμνοθάλασσας, ενώ στο Νιόκαστρο της Πύλου και στο Κάστρο της Μεθώνης οι ενδιαφερόμενοι θα πραγματοποιηθούν λήψεις με παρεμβολή προσώπων.
Για κινηματογράφηση σε αρχαιολογικό χώρο σύμφωνα με Υπουργική Απόφαση του 2011 (ΥΠΠΟΤ/ ΔΟΕΠΥ/ΤΟΠΥΝΣ/126463/28.12.2011 ΚΥΑ (ΦΕΚ 3046/Β/30.12.2011) καταβάλλονται ως τέλη χρήση 1600 ευρώ ημερησίως. Δηλαδή για 12 ημέρες γυρισμάτων (11 – 22 Ιουλίου) στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων θα καταβληθεί το ποσό των 19.200 ευρώ. Ε ναι… με τέτοια αντίτιμο πράγματι η ανάπτυξη ήρθε. Αλλά για να μην δημιουργούνται παρανοήσεις. Το θέμα δεν είναι το χρηματικό αντίτιμο, όσο κι αν ήταν αυτό. Δεν υπάρχει κανένας ικανός αριθμός αργυρίων ώστε να επιτρέπει την εκπόρνευση των μνημείων.
Στο μεταξύ σχετικά με το θέμα των τουριστικών «πακέτων» του CostaNavarino για συμμετοχή στις ανασκαφές της Αρχαίας Μεσσήνης, βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ υπέβαλαν ερώτηση προς τους υπουργούς Πολιτισμού και Τουρισμού, όπου μεταξύ άλλων αναφέρουν: «Η σύνδεση με την ανασκαφική εμπειρία, μέσω οργανωμένων ξεναγήσεων και σχετικών προγραμμάτων ενημέρωσης σαφώς και αποτελεί στοιχείο της ανάπτυξης του πολιτισμικού τουρισμού και ανάδειξης των μοναδικών πολιτισμικών πόρων της Ελλάδας – όχι μόνο για τους επισκέπτες μιας χώρας, αλλά και για τους κατοίκους και τις τοπικές κοινωνίες της. Είναι όμως διαφορετική διαδικασία η ξενάγηση και η ενημέρωση και διαφορετική διαδικασία η «συμμετοχή» σε μια ανασκαφή. Και βεβαίως, η απόσταση του παραπάνω με τα «πολυτελή» τουριστικά πακέτα είναι χαώδης και ουδεμία σχέση έχει με την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».
