Σαν σήμερα, πριν 48 χρόνια, δολοφονήθηκε ο επαναστάτης Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, ο κομμουνιστής Τσε Γκεβάρα. Ο Κομαντάτε, σχεδόν μισό αιώνα μετά, παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα σύμβολα της Επανάστασης, της Επανάστασης για την κοινωνική απελευθέρωση του ανθρώπου, της κομμουνιστικής προοπτικής.
Ο Τσε το έγραψε και το πίστευε: «Είμαι από εκείνους που διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να για να υπερασπιστούν τις αλήθειες τους» (από γράμμα στους γονείς του).
Το καπιταλιστικό σύστημα, που πολέμησε ο Τσε, επιδίωξε να τον κάνει εμπόρευμα, μετά το θάνατο του. Ο σκοπός συγκεκριμένος: Να μετατρέψει τον Τσε σε κάτι άλλο απ’ αυτό που ήταν, σε κάτι ακίνδυνο. Μάταια προσπαθούν. Ο επαναστάτης Γκεβάρα είναι εδώ, για να εμπνέει την ανατροπή του συστήματος, με τη ζωή και το έργο του.
Ο Τσε κι έπραξε κι έγραψε. Τα κείμενα του αποτελούν εργαλείο για καθημερινή πάλη ενάντια στον καπιταλισμό. Ακολουθεί εκτενές απόσπασμα από ομιλία του Τσε που μεταδόθηκε, από το ραδιόφωνο στις 20 Μαρτίου 1960, στο πλαίσιο των εκπομπών «Λαϊκό Πανεπιστήμιο»:
«Τώρα υπάρχουν βασιλιάδες χωρίς στέμματα: είναι τα μονοπώλια, αληθινοί αφέντες ολόκληρων χωρών, ακόμα και ηπείρων, σαν την περίπτωση της Αφρικής, ενός γερού τμήματος της Ασίας και δυστυχώς επίσης της Αμερικής μας. Κατά καιρούς προσπάθησαν να κυριαρχήσουν στον κόσμο. Όπως ο Χίτλερ, ο εκπρόσωπος των μεγάλων γερμανικών μονοπωλίων, που προσπάθησε να επιβάλει την ιδέα της ανωτερότητας μιας φυλής στον κόσμο, με έναν πόλεμο που στοίχισε τη ζωή 40 εκατομμυρίων ανθρώπινων υπάρξεων.
Η σημασία των μεγάλων μονοπωλίων είναι τεραστία. Σε σημείο που να εξουδετερώνει την πολιτική ισχύ σε πολλές από τις δημοκρατίες μας. Πριν μερικά χρόνια διάβαζα ένα δοκίμιο του Παπινι, όπου ο ήρωας του, ο Γκογκ, αγοράζει μια δημοκρατία και λέει πως σκέπτεται να έχει πρόεδρο, βουλή, στρατο και αισθάνεται άρχοντας, ενώ στην πραγματικότητα έχει αγοράσει το αρχοντιλικι. Αυτή η καρικατούρα είναι απόλυτα ακριβής: υπάρχουν δημοκρατίες που έχουν όλα τα τυπικά στοιχεία για να είναι τέτοιες και που στην πραγματικότητα εξαρτώνται από την θέληση της πανταχού παρούσας Εταιρίας Φρούτων, από την Standard Oil ή από ένα μονοπώλιο πετρελαίων κι άλλες πάλι από τον βασιλιά του κασσίτερου ή από τους μεγαλέμπορους των καφέδων (και δεν δίνω ’δω παρά αμερικανικά παραδείγματα, για να μη μιλήσουμε για την Αφρική ή την Ασία). Με αλλά λόγια η πολιτική κυριαρχία είναι ένας όρος που δεν πρέπει να προσπαθούμε να εξηγήσουμε με επιφανειακούς ορισμούς. Πρέπει να εμβαθύνουμε περισσότερο και να ερευνούμε τις ρίζες. Όλες οι συνθήκες, όλοι οι κώδικες των νομών επιβεβαιώνουν ότι η εθνική πολιτική κυριαρχία είναι μια ιδέα αδιαχώριστη από την έννοια του κυρίαρχου Κράτους, του μοντέρνου Κράτους.
Αν δεν συνέβαινε αυτό, ορισμένες δυνάμεις δεν θα αισθάνονταν την υποχρέωση να αποκαλούν τις αποικίες τους ελευθέρα συνεταιρικά Κράτη προσπαθώντας με τον τρόπο αυτό να καμουφλάρουν την αποικιοποιηση με άλλους όρους. Το εσωτερικό καθεστώς του κάθε λαού που του επιτρέπει να εξασκεί την εξουσία του περισσότερο ή λιγότερο απόλυτα, είναι ένα θέμα που πρέπει να ρυθμίζεται απ’ αυτόν τον ίδιο το λαό. Αλλά εθνική κυριαρχία, κατ’ αρχήν, εξασφαλίζει σε μια χώρα το δικαίωμα να αρνείται οποιαδήποτε επέμβαση που θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξη της, καθώς και το δικαίωμα να διαλέγει τον τρόπο της διακυβέρνησης που της ταιριάζει καλύτερα. Αυτό εξαρτάται από τη θέληση της και ο λαός της είναι ο μόνος που μπορεί ν’ αποφασίσει αν μια κυβέρνηση πρέπει ή όχι να αλλάξει. Άρα όλες αυτές οι αρχές περί πολιτικής και εθνικής ισχύος δεν είναι παρά κούφια λόγια, όταν δεν συνοδεύονται από οικονομική ανεξαρτησία.
Είπαμε στην αρχή ότι η πολιτική κυριαρχία και οικονομική ανεξαρτησία συμβαδίζουν. Μια χώρα που δεν έχει δική της οικονομία και στην οποία εισβάλλουν ξένα κεφαλαία δεν μπορεί να ξεφύγει από την κηδεμονία της χώρας απ’ όπου εξαρτάται. Και επί πλέον δεν μπορεί να επιβάλει τη θέληση της, αν βρεθεί σε αντίθεση με τα συμφέροντα της χώρας που την εξουσιάζει οικονομικά. Αυτό δεν είναι ακόμη πολύ ξεκάθαρο για τους Κουβανέζους και πρέπει να επιμείνω κι άλλο στο θέμα.
Οι βάσεις της πολιτικής κυριαρχίας που θεμελιώσαμε την 1η του Γενάρη του 1959 δεν θα σταθεροποιηθούν απόλυτα παρά μόνον όταν θα έχουμε επιτύχει μιαν απόλυτη οικονομική ανεξαρτησία. Και μπορούμε να πούμε πως βρισκόμαστε σε καλό δρόμο, αν κάθε μέρα λαμβάνουμε κι ένα μέτρο που εξασφαλίζει την οικονομική μας ανεξαρτησία. Αν τα κυβερνητικά μέτρα διακόψουν αυτή την πρόοδο ή κάνουν έστω κι ένα βήμα προς τα πίσω, όλα χάνονται και ξαναγυρίζουμε αμετάκλητα στο σύστημα της αποικιοποιησης λίγο πολύ συγκαλυμμένα, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της κάθε χώρας και της κάθε κοινωνικής στιγμής». (Τσε Γκεβάρα, Άπαντα, τόμος 4 -Πολιτικά κείμενα Α , σ.22 -σ.24, Εκδόσεις Καρανάση).
