Κάποτε ήταν η ποίηση – ακόμα είναι αλλά πια σε όχι καθοριστικό βαθμό-. Εδώ και καιρό την σκυτάλη της ποιότητας έχουν πάρει οι καλές προθέσεις, η θέση του καλλιτέχνη απέναντι στα θέματα. Ο λόγος για το τραγούδι επιθυμεί, θα ήθελε, να αντιδιαστέλλεται με το απολύτως αγοραίο. Aυτό που έχει γίνει πια, το απαραίτητο συμπλήρωμα των αδιεξόδων μας, που κουτουλάνε από τοίχο σε τοίχο. Kαι κάποιοι, με πρωτογενή ανάγκη διαφοροποίησης, προτιμούν οι τοίχοι που κουτουλάνε να έχουν graffities και ζωγραφισμένα επάνω τους, πότε τα παλιά πια φουτουριστικά τέρατα, πότε τοίχους και παράθυρα μιας φαντασιακής διεξόδου, που σε συντρίβει με σιγουριά πάνω στον τοίχο.
Από τότε αυτό, που θεωρήθηκε στολίδι το graffity και από την παραβατική του σημασία, πέρασε στις “πολιτισμικές παροχές” .
Ο τυραννισμένος λόγος, του οποίου οι υπεύθυνοι σπάνια και με εντελώς τεχνητούς τρόπους επιβάλλονται στην καταναλωτική συνείδηση, όπως οι stars τραγουδιστές και συνθέτες , μπαίνει σαν τροχονόμος ανάμεσα σε λωρίδες πανομοιότυπης και ως επί το πλείστον άγευστης μουσικής, για να παράγει τον απαραίτητο ψευδαισθησιακό διαχωρισμό ανάμεσα σε “έντεχνα” και άτεχνα, σε σκουπίδια και αγαθά, σε προοδευτικά και τρέχα γύρευε… Mέχρι να μη μείνει ρωγμή στο μουσικό τοπίο του Αυγεία από όπου θα μπορέσει να φυσήξει η εξοπλισμένη αθωότητα του συγκινημένου και συγκινητικού ανθρώπου.
Έτσι, πήξαμε και στις καλές προθέσεις , αλλά και στην αστυνόμευση του ίδιου του τραγουδιού από τις κοινωνικές παραμέτρους που το καθορίζουν. Τελευταίο δείγμα, τα πρώτα τραγούδια για τους μετανάστες , πρόσφυγες. Τόσο επίπλαστα, εξεζητημένα και συχνά προσβλητικά απέναντι στο θέμα τους αισθητικά. Αλλά πόσοι και ποιοι θα το καταλάβουν;
Στους περισσότερους αρκούν οι χαρακτηρισμοί και αυτό καθαυτό το δημιούργημα γίνεται μόνο το πρόσχημα που πάνω του θα κολλήσουν.
Δεν βγαίνουν κάθε δεκαετία Σαββόπουλοι με την εντελώς χαρισματική ιδιότητα να εισάγουν στο τραγούδι εικόνες και φράσεις πρωτάκουστες, αλλά με έναν τρόπο που να αποδεικνύουν ότι υπήρχαν πάντα μέσα στο τραγούδι και απλά δεν το είχαμε αντιληφθεί.
Λείπει, προφανώς, και ο ακραιφνής ναρκισσισμός ενός τέτοιου διαμετρήματος. Σήμερα ζούμε το κωμικό, από τη μια οι καλλιτέχνες να θέλουν να πείσουν ότι είναι απλοί συνηθισμένοι άνθρωποι που απλά τυχαίνει …, και από την άλλη ο ναρκισσισμός τους να εξαντλείται στο πόσο μαϊδανοί μπορούν να γίνουν, σε μια παράτα άρτου και θεάματος, που έχει βρει σε αυτούς εξαιρετικούς εκτονωτές και σιγαστήρες μιας εποχής, που η τέχνη φοβάται πια να θέσει νέες ερωτήσεις, σε ένα κοινό που έχει βουβαθεί από τις εκατομμύρια παλιές ερωτήσεις που ουδέποτε απαντήθηκαν.
Λόγους να βρεις ένα σωρό, θεραπείες με το σταγονόμετρο. Η γη ανακαλύφθηκε, και δαμάστηκε και σκλαβώθηκε, και η ελευθερία μας έγινε συνώνυμη της αντοχής μας στα δεινά.
Και παρότι βουλιάξαμε στο ψέμα , μας λείψανε οι μύθοι. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες λοιπόν , οι πληθυσμοί που όλο και σε μεγαλύτερη κλίμακα μετακινούνται σαν θέμα για τραγούδι , φτιαγμένο σαν προκήρυξη, ή σαν εκθεσούλα με το κάθε τι στη θεσούλα, που θα μας διασφαλίσει το εισιτήριο της προοδευτικότητας.
Μα το κίνητρο του τραγουδιού είναι πάντα το άβολο, αυτό που δεν εκτονώνεται πραγματικά ακόμα κι αν βακχέψει. Και ο τρόπος του τραγουδιού είναι το ριζωμένο είτε σαν προκατάληψη , είτε σαν επιθυμία αιώνων. Είναι άλλο να προσθέτεις, όπως ο Λένον π.χ, τη φαντασία σου στα απραγματοποίητα όνειρα της ανθρωπότητας και άλλο να περιφέρεσαι σαν μουσικός δικαστικός κλητήρας στις ηθικές δίκες συνειδήσεων που δεν έχουν ωριμάσει σε καρδιές. Έτσι και στα περισσότερα τραγούδια για πρόσφυγες αυτό που ενοχλητικά ηχεί είναι το πόσο πρώιμο είναι αυτό το θέμα για τον ψυχισμό μας, παρότι το πρόβλημα έχει εκραγεί. Το ότι κάτι συμβαίνει και το παίρνουμε είδηση, δεν σημαίνει ότι το βιώσαμε κιόλας. Ακόμα ζούμε την διαμαρτυρία των υποτιθέμενων αυτοχθόνων που συμπαραστέκονται από τη θέση του ιδιοκτήτη σπιτιού στους άστεγους.
Όταν ο χώρος γύρω από τα στρατόπεδα θα έχει τελειοποιηθεί στο μεγάλο στρατόπεδο, να δούμε με ποιο τρόπο οι άνθρωποι θα διεκδικούν τον ζωτικό τους χώρο στην Κόλαση και το ξανατραγουδάμε από την αρχή.
Για την ώρα επέλεξα ένα τραγούδι για τους πρόσφυγες από τα ελάχιστα που με άγγιξαν. Με μια πολύ καλή μελωδία και με μια ρετρό χίπικη προοδευτικότητα των παιδιών των λουλουδιών , αγγίζει το θέμα του με πειστική έλλειψη πονηριάς, το αίσθημα όχι αυτού που φιλοξενεί αλλά αυτού που διαισθάνεται ότι μπορεί από στιγμή σε στιγμή να περιέλθει στην ίδια θέση είναι ανιχνεύσιμο και κάνει το τραγούδι λειτουργικό .
Το χει αυτό ο φίλος μου ο Στάθης Δρογώσης στις πετυχημένες του απόπειρες, γιατί ενώ υποτίθεται αναλαμβάνει συνήγορος του αδυνάτου, στην πραγματικότητα όλο το αίσθημα πηγάζει από τη συνείδηση της προσωπικής αδυναμίας και της αβίαστης ταύτισης με τον αδύναμο σαν ομοιοπαθής.
Έτσι, τραγούδια σαν κι αυτό, σε μια γλυκανάλατη εποχή, που το πολιτικά ορθό έρχεται μόνο για να κάνει ακόμα πιο καταπιεστικά από πριν τα πράγματα, ο Στάθης πατά το κουμπί της συμπάθειας, αυτού του μόνου χαραγμένου συνόρου ανάμεσα στη θηριωδία και την ανθρωπινότητα.
Τα υπόλοιπα είναι ιδεο-λογικές θέσεις και το τραγούδι υπάρχει για να μας κρατά λίγο παραπάνω σε ψυχική ορθοστασία.
[iframe id=”https://www.youtube.com/embed/YWfDRSsSrDI”]
