Στα 3 τα ξημερώματα, στις 5 του Γενάρη 1945 άρχισε η σύμπτυξη των τμημάτων του ΕΛΑΣ από την Αθήνα. Η σύμπτυξη έγινε με συνοχή και πειθαρχία με εξαίρεση ορισμένες συγχύσεις που προκάλεσε η ταυτόχρονη αποχώρηση και αόπλων πολιτών, μελών των λαϊκών οργανώσεων
Τέσσερα αποσπάσματα από τα βρετανικά επίκαιρα εκείνης της περιόδου, ως χαρακτηριστικά δείγματα της βρετανικής προπαγάνδας. Δηλαδή, την ώρα που τα βρετανικά στρατεύματα ενεργούσαν, κατ΄ εντολήν του Τσώρτσιλ, ως δύναμη κατοχής στην Αθήνα, στα κινηματογραφικά επίκαιρα παρουσιάζονταν ως «απελευθερωτές», «ειρηνοποιοί», «ανθρωπιστές»… Του Δάνη Παπαβασιλείου* -- από το μεγάλο αφιερώμα του «Ημεροδρόμου» «Μέρες του Δεκέμβρη ’44»
«Μας πήραν την Αθήνα, μα μόνο για ένα μήνα…» τραγουδούσαν οι μαχητές του ΕΛΑΣ που έφευγαν από την Αθήνα μετά τα Δεκεμβριανά. Ένα τραγούδι που αποτύπωνε το αποτέλεσμα μιας μάχης («Μας πήραν την Αθήνα…») που κράτησε 33 μέρες (από τις 3 Δεκέμβρη 1944 ως τις 5 Γενάρη 1945) και τέλειωσε με τη νίκη των Εγγλέζων και των δυνάμεων της αντίδρασης με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου -- Του Δάνη Παπαβασιλείου* -- από το μεγάλο αφιερώμα του «Ημεροδρόμου» «Μέρες του Δεκέμβρη ’44»
Στις 22 Δεκέμβρη αρχίζει η παράτολμη επιχείρηση του ΕΛΑΣ για την ανατίναξη του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία», που αποτελούσε το κέντρο της κυβέρνησης Παπανδρέου και των βρετανικών δυνάμεων. Ένας τόνος με εκρηκτικά, που τον μετέφεραν οι μαχητές του μέσα από τους υπονόμους της Αθήνας, τοποθετήθηκε κάτω από το ξενοδοχείο. Όλα ήταν έτοιμα για την πυροδότησή τους, όμως την τελευταία στιγμή η ανατίναξη ματαιώθηκε με εντολή της ηγεσίας ΚΚΕ, λόγω τη άφιξης του Τσώρτσιλ στην Αθήνα τα Χριστούγεννα -- Από το Αφιέρωμα του Ημεροδρόμου «Μέρες του Δεκέμβρη ’44»
Μια μικρή ανθρώπινη ιστορία από τις μέρες του Δεκέμβρη στα Ιλίσια
Οι επίσημες εκθέσεις της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας τον Δεκέμβρη του ’44 είναι αποκαλυπτικές για την καταστροφική μανία των Βρετανών στρατιωτών στην Ακρόπολη, την ίδια στιγμή που σημάδευαν τον λαό της Αθήνας, τους ΕΑΜιτες και ΕΛΑΣίτες που μάχονταν με λιανοντούφεκα ενάντια στη νέα συμμαχική σκλαβιά
Το δεύτερο άρθρο του Γιώργου Μαργαρίτη, καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο αφιέρωμα του Ημεροδρόμου «Μέρες του Δεκέμβρη του ’44»
Τον Σεπτέμβριο του 1944 η Αθήνα φλεγόταν. Οι Γερμανοί κατακτητές ετοιμάζονταν να εγκαταλείψουν την πρωτεύουσα και οι μάχες των δυνάμεων του ΕΛΑΣ εναντίον τους μαζί με τους συνεργάτες τους των Ταγμάτων Ασφαλείας, της Ειδικής Ασφάλειας και των διαφόρων ομάδων δωσιλόγων ήταν καθημερινό φαινόμενο όχι μόνο στις συνοικίες αλλά και στο κέντρο της πόλης. Εκείνες τις μέρες στους μαχητές του ΕΛΑΣ μοιράστηκε ένα κείμενο με οδηγίες για τις οδομαχίες. Το ίδιο κείμενο μοιράστηκε και πάλι το Δεκέμβριο
Η μάχη της Αθήνας / 4 Δεκεμβρίου 1944 – 5 Ιανουαρίου 1945. Ο Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης γράφει στο αφιέρωμα του Ημεροδρόμου «Μέρες του Δεκέμβρη του ’44»
«Μέρες του Δεκέμβρη ’44» – Συγκεντρωμένα όλα τα κείμενα του μεγάλου αφιερώματος του «Ημεροδρόμου» (Δεκέμβριος 2018)-- Γράφουν: Γιώργος Μαργαρίτης, Δημήτρης Κουσουρής, Γιώργος Καραγιάννης, Δάνης Παπαβασιλείου, Νίκος Μπογιόπουλος
Σαν σήμερα πριν από 79 ακριβώς χρόνια ξημέρωνε η «Ματωμένη Κυριακή» της 3ης του Δεκέμβρη 1944. Δεν είχαν περάσει ούτε δυο μήνες από την απελευθέρωση της πρωτεύουσας από τους Γερμανούς και ο λαός της Αθήνας αιματοκυλίστηκε από το νέο κατακτητή. Δυο μέρες νωρίτερα είχε προηγηθεί το ιταμό τελεσίγραφο του στρατηγού Σκόμπι και της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου για το μονομερή αφοπλισμό του ΕΛΑΣ
Ο ηρωικός Δεκέμβρης 1944 θα συμβολίζει για πάντα τη θέληση του λαού μας για ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ και ΕΝΑΝΤΙΩΣΗ, στην αστική τάξη, τους ιμπεριαλιστές συμμάχους της, την εξουσία της. Εβδομήντα εννιά χρόνια μετά η φλόγα της ταξικής μάχης του Δεκέμβρη 1944 παραμένει άσβεστη και θα φωτίζει τους αγώνες των εργαζομένων για όλα τα δικαιώματα και τις ανάγκες τους, την αντιιμπεριαλιστική αντιπολεμική δράση, την αντεπίθεση για την εργατική λαϊκή εξουσία, τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό. Θα μένει στη μνήμη του λαού μας, αιώνιο σύμβολο, όπως καταγράφηκε, το πύρινο σύνθημα στο πανό της διαδήλωσης του ΕΑΜ στο Σύνταγμα, πως: «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα»...
Η πείρα του Δεκέμβρη 1944 επιβεβαιώνει και διδάσκει επίσης πως ο λαός δε μπορεί και δεν πρέπει να δώσει καμιά εμπιστοσύνη στην Αστική τάξη και τους εκπροσώπους της -- Γι’ αυτό, καμιά εμπιστοσύνη στην αστική τάξη, τα κόμματά της και τους ιμπεριαλιστές συμμάχους της
Εκατοντάδες χιλιάδες λαού, μια πραγματική λαοθάλασσα από την Αθήνα και τον Πειραιά συρρέουν στο Σύνταγμα. Την ώρα που η κεφαλή της πορείας από τις νότιες συνοικίες φτάνει στην πλατεία, άνδρες τμημάτων της Αστυνομίας πιστών στην κυβέρνηση Παπανδρέου, που είχαν μεταφερθεί στο αρχηγείο της από την προηγούμενη μέρα, με διαταγή του Παπανδρέου που δίνει ο αστυνομικός διευθυντής Αθηνών Άγγελος Έβερτ ανοίγουν πυρ κατά του άοπλου λαού
“…Κρατήστε τους γιους σας μες στο σπίτι, μανάδες της Αθήνας! Ή ανάψτε γι’ αυτούς ένα κερί: απόψε το βράδυ, ο..