Από το facebook του Γρηγόρη Τραγγανίδα
Ο ελαιώνας των Δελφών, αυτό το απαράμιλλης ομορφιάς πετράδι της πολιτιστικής κληρονομιάς του λαού, πηγή ζωής για τους ανθρώπους που ποτίζουν με τον ιδρώτα τους τα χιλιόχρονα ελαιόδεντρα, μετατράπηκε σε κόλαση
Όπως λέει και η UNESCO, οι Δελφοί δε νοούνται χωριστά από το δελφικό τοπίο: Σε 520.000 στρέμματα εκτείνεται η ζώνη προστασίας, η οποία καταλήγει στην Ιτέα, ενώ η ευρύτερη περιοχή περιλαμβάνει επτά περιοχές Natura.
Από την παραπάνω έκταση, ένα δάσος περίπου ενός εκατομμυρίου ελαιόδεντρων βρώσιμης ελιάς απλώνεται σε 75.000 στρέμματα ανάμεσα στην Γκιώνα και τον Παρνασσό, έχοντας «σφηνωμένη», στα βορινά, την Αμφισσα και στο νότο, τις ακρογιαλιές του Κορινθιακού κόλπου.
Πρώτες αναφορές για την ύπαρξη του ελαιώνα βρίσκονται στις περιηγήσεις του Παυσανία.
Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι η ελιά αποτέλεσε οικονομικό αιμοδότη για τους αρχαίους κατοίκους της περιοχής. Ακόμα και οι μέθοδοι επεξεργασίας της, τηρουμένων των αναλογιών και της τεχνολογικής εξέλιξης, δεν έχουν αλλάξει σημαντικά στη βάση τους, μέχρι σήμερα.
Από το 1981 που έγινε η πρώτη ενιαία κήρυξη για την προστασία του «ομφαλού της Γης» μέχρι σήμερα και παρά τις Ζώνες προστασίας που οριοθέτησαν τις επιτρεπόμενες και μη δράσεις εντός του σημαντικού αυτού αρχαιολογικού χώρου, ουδέποτε αφέθηκε ήσυχο να επιτελεί τον πολιτισμικό και παραγωγικό του σκοπό.
Διότι, ένας τέτοιος χώρος, ο οποίος γειτνιάζει και με πλούσια μεταλλευτικά κοιτάσματα – επίσης λαϊκή περιουσία – όπως ο βωξίτης, μπορεί για τον λαό να είναι πολύτιμο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς του, περιουσία του, αλλά για τα αφεντικά είναι μόνο ένα οικονομικό «φιλέτο».
Και στον κόσμο των αφεντικών, κάθε δυνατότητα και λύση ορθολογικής, προς όφελος των εργατών και του περιβάλλοντος, εξορυκτική δραστηριότητα, με πλήρη και απόλυτο σεβασμό στο τοπίο και την πολιτιστική κληρονομιά, είναι κόστος το οποίο δεν συζητούν καν.
Ούτε οι κυβερνήσεις τους.
Έκτοτε, οι μάχες που δίνει η αποδεκατισμένη Αρχαιολογική Υπηρεσία να υπερασπιστεί αυτήν την κληρονομιά είναι συνεχείς.
Αλλά, βέβαια, δεν αρκούν.
Διότι η κήρυξη ενός χώρου ως αρχαιολογικού και η χωροθέτηση Ζωνών προστασίας, είναι μόνο η αρχή αυτής της προστασίας.
Χρειάζονται άνθρωποι και μέσα.
Χρειάζεται ολοκληρωμένη υποδομή πυροπροστασίας.
Χρειάζεται το κράτος να κρατά ζεστές τις πλάτες των εργαζομένων στην πολιτιστική κληρονομιά, για να δίνουν τις μάχες τους δίχως να νιώθουν ότι είναι χαμένες από πριν.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν έγινε.
Έτσι, το 2013, ο ελαιώνας απειλήθηκε πάλι με καταστροφή. Ήταν τότε που η φωτιά κατέκαψε 4.000 στρέμματα με περίπου 50.000 ελαιόδεντρα.
Ήταν τότε που το ΚΚΕ, σε σχετική Ερώτησή του στην Βουλή υπενθύμιζε ότι το περίφημο δελφικό τοπίο, έχει κηρυχτεί από το 1987 μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ. Από το υπουργείο Πολιτισμού έχει χαρακτηριστεί Ζώνη Α’ (αδόμητη) προστασίας του αρχαιολογικού χώρου Δελφών και απαγορεύει οποιαδήποτε δόμηση και αλλαγή χρήση γης. Έχει κηρυχτεί από το 1981 περιοχή με «μοναδικότητα ως αρχαιολογικού χώρου και ως φυσικού τοπίου τόσο στον ελληνικό όσο και διεθνή χώρο» (ΦΕΚ 551 Β΄/1981).
Και ρωτούσε, τότε, τους αρμόδιους υπουργούς, τι συγκεκριμένα μέτρα θα πάρουν, εκτός από τις αποζημιώσεις στους πληγέντες, και για: «Την ενίσχυση υποδομής και μέτρων αντιπυρικής και αντιπλημμυρικής προστασίας. Τη στελέχωση της πυροσβεστικής υπηρεσίας με προσωπικό σταθερής απασχόλησης, εφοδιασμένο με κατάλληλα και άρτια εξοπλισμένα μηχανήματα και όχι κλείσιμο πυροσβεστικών σταθμών».
Από χθες ξέρουμε πως τίποτα από τα παραπάνω δεν έγινε.
Πάλι.
Έγινε, όμως, κάτι άλλο.
Τον Σεπτέμβριο του 2021, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, επισκέφθηκε τους Δελφούς και προήδρευσε σε σύσκεψη φορέων στο δημαρχείο της Άμφισσας.
Στην εισαγωγική της τοποθέτηση η Λίνα Μενδώνη ανέφερε ότι «η Φωκίδα διαθέτει ένα μοναδικό brand name, τους Δελφούς. Το όνομα “Δελφοί” είναι γνωστό διεθνώς, σε όλες τις γλώσσες, σε όλον τον κόσμο. Αυτό είναι το τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής. Διαθέτει, επίσης, ένα μοναδικό πολιτιστικό και ιστορικό απόθεμα, ανεξαρτήτως των Δελφών. Είναι σαφές ότι η προστασία του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών, στην ευρεία της έννοια, αλλά και η προστασία του δελφικού τοπίου είναι απολύτως επιβεβλημένη. Στην προστασία αυτού του μοναδικού αποθέματος δεν μπορεί να γίνει καμία απολύτως έκπτωση. Ωστόσο, η αναγκαία αυτή προστασία δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινότητα των πολιτών και επιβάλλει μια διαφορετική μορφή ανάπτυξης. Οι Δελφοί μπορούν να δώσουν τεράστια ώθηση σε όλη την περιοχή. Επομένως, η Φωκίδα χρειάζεται ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης. Ιδιαίτερα, μετά την πανδημία, σε περίοδο που ήδη βιώνουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, θα πρέπει να αναθεωρήσουμε πολλά σημεία στο πρότυπο ανάπτυξης της χώρας. Η πρωτοβουλία (…) για συζήτηση στη Βουλή θέσπισης κινήτρων για περιοχές με αυξημένη προστασία, μπορεί να δώσει την αφορμή για να ξεκινήσουμε όλοι μαζί μία μελέτη για το πού πρέπει να κινηθούν οι παραγωγικές δυνάμεις της περιοχής, με βάση το συγκριτικό της πλεονέκτημα».
Προς τα πού, δηλαδή, πρέπει να κινηθούν οι παραγωγικές δυνάμεις της περιοχής, όταν η ζωή τους είναι ο ελαιώνας;
Και τι είδους προβλήματα και σε ποιους προκαλεί το υφιστάμενο καθεστώς προστασίας;
Και πώς θα αλλάξει αυτό, από την στιγμή που το καθεστώς προστασίας εμπεριέχει και προστατεύει ουσιαστικά εξίσου και σαφώς και τον αποκλειστικό γεωργικό χαρακτήρα του ελαιώνα στο πεδίο της χρήσης;
Γιατί θα πρέπει να αναθεωρηθούν όλα αυτά;
Και προς ποια κατεύθυνση;
Οι απαντήσεις βρίσκονται στις λέξεις. Όταν η υπουργός Πολιτισμού εκλαμβάνει το Δελφικό Τοπίο ως brand name, ως εμπόρευμα δηλαδή, τότε φεύγουν από την εικόνα οι αγρότες, οι εργάτες, τα παιδιά τους, οι κάτοικοι των πανέμορφων χωριών εκείνης της πλευράς του Παρνασσού που ατενίζει τον Κόλπο της Ιτιάς και οι αρχαιολόγοι και την θέση τους παίρνουν οι «επενδυτές» και οι εργολάβοι.
Διότι, ένα εμπόρευμα, υπάρχει μόνο όταν πωλείται και αγοράζεται.
Αλλά πόσο να κοστίζει, άραγε, ένα κιλό φως, μαζί με τα χιλιάδες χρώματα που βάφουν τον ουρανό, καθώς ο ήλιος δύει και κάνει ένα τον ελαιώνα με την θάλασσα;
Πόσο αγοράζεται μια σταγόνα ιδρώτα πάνω στην μαζεμένη ελιά;
Ένα ξαπόσταγμα στον αρχαίο κορμό της;
Και πόσο μακριά πρέπει να φύγεις, για να μην ακούσεις τον θρήνο του Απόλλωνα πάνω στα αποκαΐδια του κήπου του;
