Με επιτυχία και έντονο το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση της Τομεακής Οργάνωση Δήμου Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ με τίτλο «Οι ΕΑΜίτες αθλητές του ΠΑΟΚ», στο πάρκο επί της Διογένους με Κλεάνθους απέναντι από το γήπεδο της Τούμπας.
Στην εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του ΚΚΕ για τα 80 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τα στρατεύματα του ΕΛΑΣ, παρευρέθηκαν οι βουλευτές Α’ και Β’ Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, Γιάννης Δελής και Λεωνίδας Στολτίδης, καθώς και ο Νικόλαος Καρράς, πρόεδρος της ΕΣΗΕΜ-Θ.
Εκ μέρους της Τ.Ο. Δήμου Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, η Ευαγγελία Οικονόμου, στέλεχος του ΚΚΕ, με μια σύντομη παρέμβαση για τη δράση της ΕΠΟΝ στη Θεσσαλονίκη, σημείωσε:
«Ο αθλητισμός αποτέλεσε οργανικό μέρος της κοινωνικής ζωής της ΕΠΟΝ. Στόχος που έμπαινε και από τα άρθρα της “Νέας Γενιάς” δεν ήταν μόνο να αναπτυχθεί ο αθλητισμός, αλλά να γίνει και έτσι “όπως πρέπει”, δίνοντας το σύνθημα για τη δημιουργία αθλητικής κίνησης επιδιώκοντας να μην πέσει η νεολαία σε υλική και ηθική εξαθλίωση μέσα στις δύσκολες συνθήκες που δημιουργούσε η κατοχή, δίνοντας παράλληλα με τον τρόπο αυτό τον αγώνα κατά των ναρκωτικών. Η “Νέα Γενιά” σημείωνε στις 20 Νοέμβρη 1944 ότι “Τα γυμναστήρια και τα γήπεδα δεν άδειασαν. Ήταν ορμητήρια αγώνα”.
Η ΕΠΟΝ κατά τη διάρκεια της κατοχής στις απελευθερωμένες περιοχές ίδρυσε 1.043 λέσχες 1.100 σχολεία, που δίδασκαν 766 ΕΠΟΝίτες. Επίσης, άνοιξε 4 γεωπονικές σχολές, 90 νοσοκομεία και 185 παιδικούς σταθμούς. Σε έκθεση της ΕΠΟΝ Μακεδονίας-Θράκης διαβάζουμε: “Αναζωογονήσαμε τον ΠΑΟΚ που βρισκόταν σε αφάνεια. Βάλαμε βάσεις στα αθλητικά σωματεία “Άρης”, “Ηρακλής” και “Μακεδονικός”».
Η κεντρική ομιλία της εκδήλωσης έγινε από τον Μιχάλη Κωνσταντινίδη, μέλος της Τομεακής Επιτροπής Δήμου Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, ο οποίος ανέδειξε άγνωστες πλευρές της ιστορίας της Αντίστασης στη Θεσσαλονίκη μέσα από τη δράση και παρουσία ορισμένων αθλητών του ΠΑΟΚ στις γραμμές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ, μέσα από τη μελέτη των εφημερίδων της εποχής με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Δεκέμβρη του 1945, όπου οι ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ κατεβαίνουν σε απεργία από το ποδοσφαιρικό τουρνουά Χριστουγέννων που οργάνωσαν οι σύλλογοι της Θεσσαλονίκης. Αποσπάσματα από την ομιλία παρατίθενται παρακάτω:
«Για τη δράση της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών και τη δράση της ΕΠΟΝ στον Αθλητισμό
Ερχόμενοι λοιπόν στην ιστορία της παρουσίας του ΕΑΜικού κινήματος στην ομάδα του ΠΑΟΚ, είναι σημαντικό να σταθούμε στην Ένωση Ελλήνων Αθλητών (ΕΕΑ) , την πρώτη σχετική οργάνωση των αθλητών (και όχι των συλλόγων) στη χώρα μας η οποία συνδέθηκε στην Κατοχή με το αντιστασιακό κίνημα, μπολιάστηκε με χιλιάδες ΕΠΟΝίτες και έδωσε από τα μέλη της τον δικό της φόρο αίματος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του λαού μας και αργότερα στην πάλη του λαού στον εμφύλιο.
Όπως σημείωνε ο αείμνηστος δημοσιογράφος Νίκος Καραντηνός («Ριζοσπάστης 5.9.2004») η ΕΕΑ «Στίβος» ιδρύθηκε στις αρχές του 1930 με σκοπούς να ανεβάσει το πολιτιστικό και μορφωτικό επίπεδο των μελών της, τη διοργάνωση εκδρομών, εκμάθηση ξένων γλωσσών, σεμιναρίων κλπ. αποβλέποντας στην απαλλαγή του αθλητισμού από την κυριαρχία των «παραγόντων» και του παραγοντισμού.
Μετά από τις εύλογες περιπέτειες που είχε με τη δικτατορία του Μεταξά, η ΕΕΑ επανιδρύεται μέσα στην Κατοχή (1941). Με την ίδρυση της ΕΠΟΝ μπολιάζεται με τις προοδευτικές απόψεις και συσπειρώνει όλες τις ζωντανές αθλητικές δυνάμεις έτσι, που ουσιαστικά να δημιουργείται μια πραγματική ομοσπονδία από τους αθλητές στίβου, ποδοσφαιριστές, μπασκετμπολίστες, ποδηλάτες, πυγμάχους. Η ίδρυση νόμιμων αθλητικών σωματείων, καθώς και η διοργάνωση αγώνων, ημερίδων, εκδρομών αναδεικνύεται σε μια από τις βασικές δραστηριότητες της ΕΠΟΝ για τη συσπείρωση και την αγωνιστική κινητοποίηση της νεολαίας. Σ’ όλες τις μεγάλες διαδηλώσεις της Κατοχής, οι αθλητές παίρνουν μέρος οργανωμένα και δίνουν κι αυτοί τη μάχη ενάντια στον ξένο κατακτητή και τους ντόπιους συνεργάτες του.
Για τη σύνδεση ΕΠΟΝ / ΕΕΑ και ΠΑΟΚ
Σε έκθεση του Συμβουλίου της ΕΠΟΝ Μακεδονίας Θράκης διαβάζουμε έως «Αναζωογονήσαμε τον ΠΑΟΚ που βρισκόταν στην αφάνεια (…)». Είναι γνωστό ότι κατά την περίοδο της κατοχής η αθλητική ζωή στη Θεσσαλονίκη ατόνησε ολοκληρωτικά κατά την πρώτη περίοδο, για να αρχίσει να δείχνει κάποια σημάδια ζωής, με τη διοργάνωση φιλικών αγώνων μεταξύ ομάδων της πόλης (ή «μεικτών») όπως είδαμε, από το 1943 και μετά – όταν και επανεμφανίζεται σε όλη τη χώρα η ΕΕΑ.
Πρόσωπο – κλειδί για την ομάδα του ΠΑΟΚ (και για το ποδόσφαιρο της πόλης) είναι ο Κώστας Κρήτας. Ο αρχηγός του ΠΑΟΚ κατά το 1945 -’46, γεννημένος κατά μία πληροφορία στην Κωνσταντινούπολη, υπήρξε ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ ήδη προπολεμικά (συμπαίκτης των Σωτηριάδη και Βατίκη που είναι γνωστό ότι έχασαν τη ζωή τους στα βουνά της Αλβανίας). Βρίσκεται στο επίκεντρο της οργανωμένης δράσης των ΕΑΜικών αθλητών, μέσα στον ΠΑΟΚ και όχι μόνο, καθώς τον βλέπουμε πανταχού παρόντα σε όλη την υποτυπώδη αθλητική δραστηριότητα στην κατοχή και ήδη πρωτοπόρο στους αγώνες και κατά τη μετα-βαρκιζιανή περίοδο.
Στους καταγεγραμμένους φιλικούς αγώνες του ΠΑΟΚ στην κατοχή (1943), σταθερά μαζί με τον Κρήτα είναι οι Μποσταντζόγλου, Θέμης Χατζηαντωνίου και Κώστας Καλογιάννης («Ξούρας»). Βλέπουμε επίσης να πρωτοεμφανίζεται στην ομάδα ο Πάνος Μάρκοβιτς, ενώ ένα ακόμα στοιχείο που επιβεβαιώνει τη σχέση ΕΠΟΝ/αθλητισμού στον ΠΑΟΚ είναι και η παρουσία εκείνα τα χρόνια της κατοχής σε αγώνες του ΠΑΟΚ του θρυλικού ΕΠΟΝίτη Κώστα Λιάρου. Όπως θα δούμε στη συνέχεια ο Κώστας ο Κρήτας πρόκειται να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο και στη δράση του ΕΑΜικού κινήματος στο χώρο του αθλητισμού κατά την πρώτη μεταπολεμική περίοδο.
Το ΕΑΜικό αθλητικό κίνημα το 1945
Στις 19.5.1945 ο βαλκανιονίκης Γρηγόρης Λαμπράκης (κεντρικό στέλεχος της ΕΕΑ) διατυπώνει τα 14 σημεία διεκδικήσεων «για την αναζωογόνηση και το φρονηματισμό των χιλιάδων νέων που διψούν το φως και την ελευθερία». Σταχυολογούμε ενδεικτικά:
«1. Οι διοικήσεις του αθλητισμού να αποτελούνται από αγνούς αναγνωρισμένους φιλάθλους καταρτισμένους τεχνικά και από παλαιούς αθλητές.
2. Να τροποποιηθούν τα καταστατικά ώστε να έχουν και οι αθλητές το δικαίωμα του εκλέγειν στους αθλητικούς συλλόγους.
3. Το σταμάτημα της εκμετάλλευσης του αθλητισμού για την ανάδειξη προσώπων προς ατομικά ή πολιτικά οφέλη.
4. Κοινωνική πρόνοια για τους αθλητές, εξεύρεση εργασίας για τους ανέργους.
5. Τακτική ιατρική παρακολούθηση και δωρεάν ιατρική περίθαλψη.
6. Δημιουργία λεσχών, βιβλιοθηκών, προβολή ταινιών, εκμάθηση γλωσσών, γενικά ανάπτυξη δραστηριοτήτων για την άνοδο του κοινωνικού επιπέδου του αθλητή.
7. Επέκταση του αθλητισμού στα λαϊκά στρώματα και την εργατική νεολαία». Μ’ αυτό το πλαίσιο διεκδικήσεων κινούνται οι ΕΑΜίτες αθλητές στη χώρα προκειμένου να αλλάξουν τους συσχετισμούς μέσα στα σωματεία τους.
Στην περίπτωση του ΠΑΟΚ, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά
Στις 23.9.1945 γίνεται στη Θεσσαλονίκη σύσκεψη για τη διοργάνωση «συνεδρίου νεολαίας της πόλης» για τα φλέγοντα ζητήματα. («Μ» 26.9.1945) – Η πρωτοβουλία ανήκει στο Γραφείο Νέων Εργατών (πρόκειται για το «τμήμα νεολαίας» του ΕΡΓΑΣ) και οι οργανώσεις που συμμετέχουν είναι η ΕΠΟΝ, η νεολαία του ΕΛΔ – ΣΚΕ (Σβώλος), η Ένωση Γυναικών, ο Σύλλογος Διανοουμένων Γυναικών, η Παλλαϊκή Επιτροπή Θεσσαλονίκης (Επιτροπή Προστασίας Νεότητας), η Ένωση Ελλήνων Αθλητών, και τα σωματεία ΠΑΟΚ, Μακεδονικός και Αετός. Τη σχετική διακήρυξη ως εκπρόσωπος της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών και για λογαριασμό του Συλλόγου υπογράφει ο αρχηγός του ΠΑΟΚ Κώστας Κρήτας.
Δεν είναι μια ανέφελη και ήρεμη περίοδος όπου μπορεί καθένας ειρηνικά να διοργανώσει συνέδριο: Οργιάζει η κρατική και παρακρατική τρομοκρατία εναντίον του λαού μετά την απαράδεκτη συμφωνία της Βάρκιζας. Σε όλη τη χώρα, και βέβαια στη Θεσσαλονίκη, οι συλλήψεις, οι εμπρησμοί γραφείων και λεσχών, οι βιαιοπραγίες και οι δολοφονικές επιθέσεις, σε κοινή θέα πολλές φορές βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.
Είναι όμως και μία περίοδος που η οργανωμένη δύναμη και η επιρροή του ΚΚΕ το καθιστούσαν ισχυρό πολιτικό παράγοντα. Το ΚΚΕ ρίχνει αυτή την περίοδο όλες τις δυνάμεις του στο μαζικό λαϊκό κίνημα, και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά! Ο «Ριζοσπάστης» και η «Ελεύθερη Ελλάδα» είχαν τη μεγαλύτερη κυκλοφορία. Το ίδιο συνέβαινε και με τις εφημερίδες «Λαϊκή Φωνή» που εξέδιδε η ΕΠ Μακεδονίας Θράκης του ΚΚΕ και «Ελευθερία» που εξέδιδε το ΕΑΜ Μακεδονίας. Η ΕΠΟΝ συσπείρωνε περίπου 450.000 νέους. Ο ΕΡΓΑΣ συγκέντρωσε πάνω από το 90% των ψήφων στις εργατικές και υπαλληλικές οργανώσεις, αμέτρητες μαζικές εργατικές οικονομικές και πολιτικές απεργίες και κινητοποιήσεις οργανώνονταν και καθοδηγούνταν από τους κομμουνιστές).
Η πρωτοβουλία για τη διοργάνωση του συνεδρίου της νεολαίας ξεδιπλώνεται σ’ αυτά τα πολιτικά πλαίσια και σ’ αυτήν την κοινωνική ατμόσφαιρα και οι ΕΠΟΝίτες αθλητές του ΠΑΟΚ πρωτοστατούν. Δε συμβαίνει το ίδιο και με τη διοίκηση της ομάδας: Στις 28.9.1945 η εφημερίδα Μακεδονία φιλοξενεί τη δήλωση του Δ.Σ. του ΠΑΟΚ το οποίο «διαψεύδει ότι ο Σύλλογος συμμετέσχεν εις σύσκεψη τινά σχετική με την κίνηση του Γραφείου Νέων Εργατών δια το συνέδριο των νέων, διότι ως καθαρώς αθλητικόν σωματείον δεν μετέχει εις κινήσεις ξένας προς τον σκοπόν του(…)». Λίγες μέρες αργότερα η νεολαία ΣΚ – ΕΛΔ επίσης αποχωρεί από την οργανωτική επιτροπή, καταγγέλλοντας ότι όλοι όσοι συμμετέχουν και υπογράφουν είναι ΕΠΟΝίτες. Δεν είναι σαφές αν ο σύλλογος του ΠΑΟΚ είχε πάρει αρχικά απόφαση να συμμετάσχει και κατόπιν υπαναχώρησε. Είναι όμως σαφές ότι η Διοίκηση του ΠΑΟΚ (που είχε τότε για πρόεδρο τον Παντελή Καλπακτσόγλου βουλευτή Θεσσαλονίκης μεταπολεμικά με την ΕΠΕΚ – Πλαστήρας) τιμώρησε τους πρωτοστάτες αυτής της «ανταρσίας»: Στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας διαβάζουμε ότι το ΔΣ του ΠΑΟΚ τιμωρεί τον Κώστα Κρήτα με αποκλεισμό ενός μήνα από κάθε αθλητική δραστηριότητα και τον καθαιρεί από αρχηγό της ομάδας (!), ενώ ποινές αποκλεισμού 15 ημερών επιβάλει και στους άλλους δύο που συμμετείχαν στην παραπάνω σύσκεψη τους ποδοσφαιριστές Βασίλη Εμμανουηλίδη (που πήρε μέρος όπως είδαμε στη χριστουγεννιάτικη απεργία) και τον Γιάννη Ψωμά.
Η παραπάνω εξέλιξη πράγματι οδηγεί σε ανακατατάξεις την ομάδα του ΠΑΟΚ καθώς στις δημοσιευμένες συνθέσεις της ομάδας στους αγώνες του Νοέμβρη του 1945 δεν εμφανίζονται οι παραπάνω, αλλά ούτε και οι Φελούρης, και «Γούλιος». Σίγουρα για τον τελευταίο, τον Γούλιο (Γουίλιαμ) Αρβανίτη ο λόγος ήταν ότι ήταν κρατούμενος στις φυλακές (…) Ο Σωκράτης Φελούρης συμμετέχει στην ομάδα του ΠΑΟΚ εκείνη την περίοδο 1945-’46, και τελευταία του εμφάνιση με την ομάδα φαίνεται να είναι στις αρχές του ’47. Τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του ’80 ζούσε στη Θεσσαλονίκη, χωρίς μέχρι στιγμής να έχουν βρεθεί επιπλέον στοιχεία.
Εν όψει του συνεδρίου της νεολαίας φιλοξενείται στη «ΛΦ» (7.11.1945) άρθρο που υπογράφεται από την «Ομάδα αθλητών που προσχώρησε στο συνέδριο της νεολαίας της Θεσσαλονίκης» και έγραψε κατά τα φαινόμενα ο Κώστας Κρήτας, όπου δίνεται μια καλή έκθεση της ποδοσφαιρικής πραγματικότητας της Θεσσαλονίκης εκείνη την περίοδο – κι ενώ είχε ήδη αρχίσει η επίσημη αθλητική δραστηριότητα με τη διοργάνωση του πρωταθλήματος 1945-’46: «Στη Θεσσαλονίκη ποδόσφαιρο θα πει 11 κλωτσοσκούφιδες, που παίζουν γυμνοί, ξυπόλητοι, τραυματίζονται, και παρακαλούν τους Εγγλέζους να τους δώσουν ιώδιο γιατί η διοίκηση δεν τό ’χει, κυλιούνται μέσα στο χώμα του γηπέδου, γιατί δεν υπάρχουν λουτρά να πλυθούν, τους λείπει τελείως η ψυχαγωγία, γιατί οι λέσχες που υπάρχουν δε διαφέρουν σε τίποτα από τα καφενεία. Ακόμα, δεν απολαμβάνουν στοιχειώδεις ελευθερίες όπως συνέβηκε στις αρχαιρεσίες του ΠΑΟΚ (…) Πολλοί κύριοι που’ναι στις διοικήσεις των σωματείων μας βάζουν σαν σκοπό τους την ικανοποίηση ατομικών τους φιλοδοξιών, ενώ κανένας τους δε γύρισε να δει τον πρωταθλητή Λιβανό που ύστερα από δρόμο αντοχής με ισχυρούς αντιπάλους, έπεσε κι έμεινε μια ώρα λιπόθυμος στα αποδυτήρια της ΧΑΝΘ, για να μη μιλήσουμε για τους 26 φυματικούς αθλητές μας που στις διοικήσεις ούτε καν γίνεται λόγος (…) Άμεσα να ανακαινιστούν όλα τα γήπεδα (…) Η ΧΑΝΘ να ανορθώσει αμέσως τις εγκαταστάσεις της και να ζητήσει να φύγουν από μέσα τα αγγλικά στρατεύματα».
Μια σειρά από αιτήματα ακολουθούν που είναι ουσιαστικά οι στόχοι πάλης της ΕΕΑ, όπως τους αναπτύξαμε προηγουμένως.
Ας κάνουμε μια σύντομη παρατήρηση: Οι παραπάνω διαπιστώσεις, τα αιτήματα που βάζει η ΕΕΑ, αυτά για τα οποία ο Κώστας ο Κρήτας και οι υπόλοιποι ΕΑΜίτες ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ παλεύουν και ζητάνε από τη διοίκησή τους (υγειονομική περίθαλψη, σύγχρονες εγκαταστάσεις, χώροι πολιτιστικοί/μορφωτικοί για τη νεολαία, ιματισμός, υπόδηση, αθλητικά όργανα γυμναστές, προπονητές) είναι αιτήματα επίσης σημερινά για τη μεγαλύτερη πλειοψηφία των αθλητών στη χώρα μας, αυτών που δε λούζονται τα φώτα της «Superleague», αυτών που εν πολλοίς είναι γνωστοί μόνο στο στενό κύκλο των φίλων και συγγενών. Δεν είναι αλήθεια μέρος της σημερινής πραγματικότητας ότι οι αθλητικές υποδομές έχουν αφεθεί στη μοίρα τους (Καυταντζόγλειο), ότι η φυσική αγωγή στα σχολεία είναι ανύπαρκτη, ότι τα γήπεδα είναι ελάχιστα, ότι η δυνατότητα ενός νέου να αθληθεί εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τσέπη του; Όλα αυτά συνέπεια του γεγονότος ότι ο αθλητισμός είναι βουτηγμένος στα επιχειρηματικά συμφέροντα και τη σαπίλα, είναι θέαμα για τα κέρδη…
Με τέτοιους όρους διεκδίκησης κι αγώνα, με όρους κινήματος φτάσαμε στη Χριστουγεννιάτικη απεργία του 1945. (Στα τέλη Νοέμβρη του 1945 διαβάζουμε στη «ΛΦ» ότι συνήλθε το συνέδριο νεολαίας, όπου διακήρυξε ότι οι νέοι θα είναι με εκείνη την κυβέρνηση που θα βρίσκεται απέναντι στον φασισμό και κράτησε ενός λεπτού σιγή για τους νέους αντιφασίστες που έπεσαν στον αγώνα. Λίγο πιο πριν στις 10.11.1945 ξεκίνησε η συνδιάσκεψη ΕΠΟΝ Μακεδονίας και στις 14.11.1945 διαβάζουμε στο πρωτοσέλιδο της «ΛΦ» – σαν ένδειξη τόλμης και αφοβίας προφανώς – τα ονόματα των μελών του Τ.Σ. της, όπου μαζί με τον Δημήτρη Καββαδά, καθηγητή της Γεωπονικής και δημάρχου της Θεσσαλονίκης κατά τα χρόνια της Εαμικής διοίκησης, τον Θανάση το Φωτιάδη, τον Κλείτο τον Κύρου, τον Γιαννάκη Δρουσιώτη, τον Στέφανο Στρατη και άλλους, βλέπουμε και το όνομα του Κώστα Κρήτα.
Είναι εν πολλοίς άγνωστη η μετέπειτα πορεία ορισμένων από τους παραπάνω αθλητές (…) ελπίζουμε η σημερινή εκδήλωση να άναψε μια σπίθα, το ενδιαφέρον στη νεολαία και τους φιλάθλους για την ολόπλευρη και σωστή ανάδειξη της ζωής και της δράσης των αθλητών στους οποίους αναφερόμαστε αλλά και όχι μόνο, και καλούμε τυχόν απογόνους και συγγενείς των προσώπων αυτών να βγουν μπροστά.
Να συμπληρώσουμε την εικόνα. Πιστεύουμε ότι αξίζει τον κόπο γιατί τα ψήγματα από την οργανωμένη δράση αυτών των ανθρώπων που εδώ παρουσιάσαμε, παιδιών του λαού στο πλευρό του λαού, στη σωστή πλευρά της ιστορίας σε μια εποχή φωτιάς και σίδερου, που η Θεσσαλονίκη και η Κεντρική Μακεδονία κυλιόταν στο αίμα από το επίσημο μετα-βαρκιζιανό κράτος και τους παρακρατικούς τρομοκράτες του με στόχο να εξαναγκαστεί ο λαός να πει «σφάξε με αγά μου ν’ αγιάσω» βάζει τον πήχη πολύ ψηλά, για όλους μας. Και ακόμα ειδικότερα για όσους και όσες αγαπάνε τον αθλητισμό.
Αυτό είναι το βασικό στη δική μας αντίληψη για τη φυσική αγωγή και τον αθλητισμό: Τι άνθρωπο θέλεις να φτιάξεις. Για να βγουν από το γήπεδο οι αξίες που γεννιούνται σ’ αυτό, η ομαδικότητα και η αλληλεγγύη, ο συναγωνισμός. Για να χτυπηθούν στο κεφάλι τα κυκλώματα που γεννάν τον οπαδισμό, με τα γνωστά θλιβερά αποτελέσματα, προϊόν ενός συστήματος που καλλιεργεί τον ατομικισμό, «ο πρώτος τα παίρνει όλα, ο δεύτερος τίποτα». ∆ηλητηριάζει το μυαλό σου με τον αθλητισμό της ντόπας, των στημένων, του τζόγου, με το στείρο κυνήγι της «επίδοσης» για τους χορηγούς και τα κέρδη. Που επιδιώκει η νεολαία να μένει θεατής και να εκτονώνεται στις κερκίδες. «Όχι 300 θεατές για 2 αθλητές αλλά 2 θεατές για 300 αθλητές», όπως σημείωνε και ο Κρήτας στο παραπάνω άρθρο του στη Λαϊκή Φωνή (7.11.1945). Πόση αντίθεση υπάρχει ανάμεσα στη στάση ορισμένων που καλλιεργούν και πρεσβεύουν το «no politica» και τη στάση αυτών των ανθρώπων, παιδιών από προσφυγικές, λαϊκές οικογένειες, απ’ το Τσινάρι, την Τούμπα, τη Βαγγελίστρα που κυριολεκτικά πήραν στα χέρια τους την επιβίωσή τους, αλλά και τον σύλλογό τους και όχι μόνο κατάφεραν να νικήσουν την πείνα και τις κακουχίες μέσα στην κατοχή, όχι μόνο πολέμησαν τον κατακτητή και τους συνεργάτες του με τ’ όπλο στο χέρι, αλλά και νικητές από αυτόν τον αγώνα εξακολούθησαν την πάλη για έναν αθλητισμό, μέσα στο λαό, για ένα αθλητισμό που να διαπαιδαγωγεί τα παιδιά του λαού.
Διαβάστε εδω ολόκληρη την ομιλία.
Πηγη: 902
