Ήταν 5 Μάρτη του 1960 όταν ανοιγόκλεισε στιγμιαία το κλείστρο της φωτογραφικής μηχανής του Κουβανού χρονικογράφου της κουβανικής επανάστασης, Αλμπέρτο Κόρντα και έτσι ξαφνικά, σε μερικά δέκατα του δευτερολέπτου, αποτυπώθηκε στο φιλμ το ιστορικό κάδρο του Τσε Γκεβάρα, γνωστό ως “Guerrillero Heroico”.
Ο Κόρντα γεννήθηκε στην Αβάνα το 1928 και έπειτα από πολλές διαφορετικές δουλειές για να εξασφαλίσει τα προς το ζην, έμελλε να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη μεγάλη αγάπη του, τη φωτογραφία, να διακριθεί για τη δουλειά του και εν τέλει να καθιερωθεί. Η ιστορία μάλιστα ήταν τόσο απλόχερη μαζί του που του επέτρεψε να είναι παρόν στην κουβανική επανάσταση, να βιώσει τον κομμουνισμό στην πράξη, να ζήσει δίπλα στον Τσε, στον Φιντέλ, στο Ραούλ, να γίνει για μια δεκαετία και πλέον ο προσωπικός φωτογράφος του Κομαντάντε Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και να εργαστεί στην ελεύθερη, επαναστατική εφημερίδα Revolucion. Όμως η γενναιοδωρία προς το πρόσωπό του δε σταμάτησε εκεί, καθώς ένα από τα χιλιάδες κλικ του Κόρντα έμελλε να μείνει στην ιστορία χαραγμένο για πάντα. Ένα ενσταντανέ που κατόρθωσε να γίνει η διασημότερη φωτογραφία στον κόσμο.
Τη δεδομένη στιγμή τίποτα δεν προμήνυε και κανείς δε φανταζόταν το τι θα επακολουθούσε επτά ολόκληρα χρόνια μετά την εμφάνιση αυτής της φωτογραφίας και μετά το θάνατο του Τσε Γκεβάρα. Ήταν άλλωστε μια φωτογραφία στα πλαίσια ενός ρεπορτάζ, κατά τη διάρκεια της κηδείας των θυμάτων του γαλλικού πλοίου La Coubre, το οποίο ανατίναξε η CIA στο λιμάνι της Αβάνας στις 4 Μάρτη 1960.
Η φωτογραφία σταθμός έγινε εξώφυλλο, τραγούδι, αυτοκόλλητο, αφίσα, μπλουζάκι, πορτοφόλι, κούπα, μπρελόκ, σημαία, ταμπακιέρα και ότι άλλο μπορεί να σκεφτεί ανθρώπου νους, μα πάνω απ’ όλα έγινε το παγκόσμιο σύμβολο της επανάστασης. Είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα και συνάμα από τα πιο εμπορικά σύμβολα που ο καπιταλισμός καπηλεύεται και πουλάει χρόνια τώρα, ασταμάτητα, σε παιδιά και εφήβους, σε φοιτητές, σε ρομαντικούς επαναστάτες. Η τραγική ειρωνεία εδώ είναι διττή. Αφενός ο Τσε Γκεβάρα ήταν ο άνθρωπος που πολέμησε τον καπιταλισμό και το μονοπωλιακό του στάδιο τον ιμπεριαλισμό, με πάθος και αυταπάρνηση, θυσιάζοντας στην επανάσταση ακόμη και τη ζωή του. Αφετέρου ο φωτογράφος και πνευματικός πατέρας της φωτογραφίας αυτής ως κομμουνιστής και υποστηριχτής της κουβανικής επανάστασης δε ζήτησε ποτέ να πληρωθεί για τη φωτογραφία του αυτή, που όσο καμία άλλη στον κόσμο δεν γνώρισε τέτοια αναγνώριση. Εξάλλου έκανε απλά το ταξικό του καθήκον.
Ως το θάνατό του, το 2001 στο Παρίσι, παρήχθησαν χιλιάδες τροποποιημένες εκδοχές της αρχικής εικόνας, αλλά και η ίδια η φωτογραφία αναδημοσιεύθηκε αμέτρητες φορές από κάθε μέσο στον πλανήτη. Ο Κόρντα παρότι νόμιμος κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων της φωτογραφίας δε διαμαρτυρήθηκε ποτέ, δε ζήτησε ποτέ μερίδιο για το δικαίωμα χρήσης της φωτογραφίας του. Δήλωνε πάντοτε υπερήφανα πως ο Τσε συνεχίζει να ζει όσο η εικόνα αυτή διαδίδεται. Διότι η εικόνα του Τσε αντιπροσωπεύει τα ιδεώδη της επανάστασης, έτσι όσο αυτή η φωτογραφία διαδίδεται, ταυτόχρονα διαδίδονται και τα ιδεώδη αυτά, τα ιδανικά και οι ιδέες του Γκεβάρα! Για πάντα, μέχρι τη νίκη!
“Hasta siempre comandante!
Aquí se queda la clara, la entrañable transparencia,
de tu querida presencia Comandante Che Guevara!”
