Τις πολυεπίπεδες γεωπολιτικές αναδιατάξεις και τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει η ενέργεια στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, επιβεβαίωσαν οι τοποθετήσεις υψηλόβαθμων στελεχών και παραγόντων που συμμετείχαν στο Φόρουμ των Δελφών.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δηλώσεις του Τζέφρι Πάιατ, πρώην πρέσβη των ΗΠΑ σε Ουκρανία και Ελλάδα και υφυπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ, ο οποίος τοποθετήθηκε εκτενώς για τις εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα, τη γεωστρατηγική σημασία της περιοχής και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στο πλαίσιο της ενεργειακής συνεργασίας.
Ο Πάιατ, αναφερόμενος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ειδικά στην περίοδο της έντασης με το Oruc Reis το καλοκαίρι του 2020, σημείωσε:
«Ως πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο, θεωρώ μεγάλο επίτευγμα το γεγονός ότι σήμερα υπάρχει συνέχεια και συνεργασία ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις. Νομίζω ότι αυτό είναι ένας από τους λόγους που εταιρείες όπως η Chevron βλέπουν ενδιαφέρον στην περιοχή».
Η τοποθέτησή του αποκαλύπτει πώς η σταθερότητα που επιδιώκεται στο όνομα της “ασφάλειας” και της “συνεργασίας” σχετίζεται άμεσα με τα επιχειρηματικά συμφέροντα των ενεργειακών ομίλων. Οι δηλώσεις αυτές εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο στρατηγικών σχεδιασμών, όπου η Ελλάδα και η Τουρκία εμφανίζονται ως κομβικοί παίκτες στην εξυπηρέτηση των στόχων των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στην περιοχή.
Ο Πάιατ δεν παρέλειψε να εντάξει στα «επιτεύγματα» και τον ρόλο της Ελλάδας στην ενεργειακή πολιτική της ΕΕ, αναφέροντας χαρακτηριστικά:
«Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην οικοδόμηση ενεργειακής ανθεκτικότητας για την Ευρώπη. Από την Αλεξανδρούπολη και τη Ρεβυθούσα, μέχρι τον αγωγό IGB και τον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου».
Ταυτόχρονα, τόνισε πως «και η Τουρκία έχει συμμετοχή σε ορισμένα από αυτά τα έργα και έχει αναπτύξει υποδομές επαναεριοποίησης». Έτσι σκιαγραφείται ένα τοπίο όπου η περιφερειακή συνεργασία προβάλλεται ως απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση των στρατηγικών ενεργειακών σχεδίων.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στο συμβόλαιο της Τουρκίας με τη ρωσική Gazprom, το οποίο λήγει φέτος, επισημαίνοντας:
«Πολύ σημαντικό είναι το πώς η Τουρκία θα διαχειριστεί το μακροπρόθεσμο συμβόλαιό της με την Gazprom. Αυτή η απόφαση επηρεάζει τις ισορροπίες στην περιοχή».
Παράλληλα, έθεσε τη συζήτηση σε ευρύτερο περιφερειακό επίπεδο, μιλώντας για τη δυνατότητα νέων έργων που ενισχύουν τη μεταφορά ενέργειας από την Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας και Τουρκίας.
«Καθώς κοιτάμε προς το μέλλον, υπάρχουν μεγαλύτερες δυνατότητες για περιφερειακή συνεργασία: είτε πρόκειται για τον κάθετο διάδρομο, είτε για μεταφορά καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας από την Αίγυπτο στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας, είτε για περαιτέρω ενίσχυση του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, που εξαρτάται από τη συνεργασία της BOTAS στην Τουρκία με τον αγωγό TAP προς την Ιταλία».
Ο Αμερικανός αξιωματούχος ολοκλήρωσε με μια χαρακτηριστική παρατήρηση για τη γεωστρατηγική αναδιάταξη της ηπείρου.
«Το γεωπολιτικό κέντρο βάρους της Ευρώπης μετατοπίζεται προς τα νότια και ανατολικά. Η Ελλάδα και η Τουρκία βρίσκονται ακριβώς στο επίκεντρο αυτής της δυναμικής».
Οι παραπάνω δηλώσεις φανερώνουν ότι πίσω από τα ενεργειακά σχέδια και τις «συνεργασίες» που προβάλλονται ως αναπτυξιακά και ειρηνικά, διαμορφώνεται ένα σκηνικό όπου η χώρα εμπλέκεται όλο και πιο βαθιά σε ανταγωνισμούς με αβέβαιη κατάληξη, με φόντο τη διεκδίκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων και την κλιμακούμενη γεωπολιτική ένταση.
