Από τον Απρίλιο, όπως η ίδια η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, παραδέχτηκε στην διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου (24/5), το ΥΠΠΟΑ και οι εποπτευόμενοι φορείς δούλευαν εν κρυπτώ και με απόλυτη μυστικότητα, για τις δράσεις στους αρχαιολογικούς χώρους, τις οποίες είχε αναγγείλει μεν στις 7 Μαΐου 2020, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, κατά την τακτική ενημέρωση των πολιτικών συντακτών από Στέλιο Πέτσα με θέμα μέτρα στήριξης στον πολιτισμό, αλλά δεν έδωσε καμμιά άλλη πληροφορία.
Από τις 7 Μαΐου όλοι οι ενδιαφερόμενοι αναρωτιούνταν με ποιό τρόπο θα πραγματοποιηθούν. Οι περισσότεροι πίστευαν ότι θα γίνει προκήρυξη και μέσω των εποπτευόμενων φορέων θα γινόταν τα 200 «μικρά» πολιτιστικά δρώμενα. Ρωτούσαν, τους εποπτευόμενους, αλλά απάντηση δεν έπαιρναν. Κάποιοι δήλωναν άγνοια και κάποιοι άλλοι απαντούσαν «να μπαίνετε στο site για να δείτε πότε θα γίνει προκήρυξη». Αρχισαν να διαρρέουν κάποια ονόματα, αλλά απάντηση καμία. Μέχρι την ημέρα που έγινε η παρουσίαση και φανερώθηκε η αλήθεια. Ανθρακες ο θησαυρός. Καμιά διαφάνεια, καμιά αιδώς. Ανάθεση! Γιατί δεν το λέτε από την αρχή να μην περιμένει ο κόσμος, να μην ετοιμάζει προτάσεις. Ούτε καν τα προσχήματα.
Απευθύνθηκε -είπε η υπουργός- «στους εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου και εκείνοι σε άλλους φορείς και στην ελεύθερη αγορά, προκειμένου να διαμορφωθεί αυτό το πρόγραμμα, το οποίο, θα έλεγα ότι είναι σε ένα πειραματικό στάδιο, και λαμβάνει υπόψη του απολύτως τα πρωτόκολλα λειτουργίας των αρχαιολογικών χώρων αλλά και των εκδηλώσεων με πρώτο και κύριο μέλημα την ασφάλεια των εργαζομένων αλλά και των πολιτών».
Οπως είπε μάλιστα όταν ζήτησε από τους εποπτευόμενους φορείς, «να αναλάβουν την παραγωγή του συγκεκριμένου προγράμματος, προφανώς είπα στους καλλιτεχνικούς διευθυντές ότι έχουν την απόλυτη ελευθερία να διαλέξουν εκείνοι τις εκδηλώσεις που θα παρουσιάσουν. Τους έδωσα μία οδηγία: Να χρησιμοποιήσουν το μάξιμουμ δυνατόν, εξωτερικούς συνεργάτες από την ελεύθερη αγορά ακριβώς για να δοθεί απασχόληση σε ανθρώπους που φέτος θα απασχοληθούν λιγότερο από το σύνηθες».
«Αυτό αποτιμάται» -συνέχισε η υπουργός- στις συγκεκριμένες παραστάσεις σε 750 καλλιτέχνες και τεχνικό προσωπικό και σε περίπου 500 εντόπιους συνεργάτες. Οταν λέμε εντόπιους συνεργάτες εννοούμε κατά περίπτωση στον αρχαιολογικό χώρο που θα γίνεται η εκδήλωση. Αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό 91% επί του συνόλου, δηλαδή εξωτερικοί συνεργάτες 91% και οι εσωτερικοί συνεργάτες και συντελεστές, γιατί είναι προφανές ότι ο κάθε καλλιτεχνικός διευθυντής και ο κάθε οργανισμός θέλει να έχει και τους δικούς του ανθρώπους που θα στηρίξουν την παραγωγή, οι οποίοι φτάνουν στο 9%.»
Οταν δε γίνεται προκήρυξη και οι επιλογές είναι προσωπικές, όσο κι αν το «στολίσεις», η αλήθεια παραμένει η ίδια. Κι από την ελεύθερη αγορά δικούς τους ανθρώπους επέλεξαν. Φυσικό είναι, βέβαια, αλλά όχι και ηθικό.
Δήθεν δεν προλάβαιναν να κάνουν προκήρυξη και γι’ αυτό έγινε η ανάθεση. Το πρόγραμμα αυτό είπε η υπουργός θα συνεχίσει για τα επόμενα χρόνια. Από την 1η Οκτωβρίου έως το τέλος Νοεμβρίου θα ανοίξει η πλατφόρμα, ώστε να υποστηρίξει την ανοιχτή πρόσκληση. Θα συγκροτηθεί επταμελής επιτροπή στην οποία θα μετέχουν και καλλιτεχνικοί διευθυντές των εποπτευόμενων φορέων του Υπουργείου, προκειμένου μετά το τέλος Νοεμβρίου, όταν θα κλείσει η πλατφόρμα, να έχουν την ευθύνη της επιλογής των εκδηλώσεων για το 2021.
Πάντως οι 200 δράσεις τουλάχιστον όπως είχε ανακοινωθεί, έγιναν 55, κι επειδή θα παρουσιαστούν σε 111 αρχαιολογικούς χώρους, περισσότερες από δυο φορές η κάθε μια, τις πλασάρουν ως 251. Οι έντεκα φορείς που θα «δράσουν» με 2 έως 20 δράσεις ο καθένας είναι: Εθνικό Θέατρο, Εθνική Λυρική Σκηνή, Κρατικό Ορχήστρα Αθηνών, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ΜΟMus, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Λύκειο Ελληνίδων, το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, το Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη.
oliielladaΟι εκδηλώσεις δε θα έχουν εισιτήριο, προσφέρονται -λέει- δωρεάν από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το μόνο αντίτιμο θα είναι το εισιτήριο στον κάθε αρχαιολογικό χώρο. Επί της ουσίας ο εν λόγω θεσμός «Ολη η Ελλάδα, ένας πολιτισμός» που ήταν στις προγραμματικές δηλώσεις του ΥΠΠΟΑ κατά την ανάληψη των καθηκόντων της -μπορεί τώρα να το παρουσιάζει ότι γίνεται για την ενίσχυση των καλλιτεχνών επί της ουσίας όμως γίνεται για την ενίσχυση του τουρισμού και την αύξηση της επισκεψιμότητας των αρχαιολογικών χώρων.
Φυσικά, δε θα μπορούσε να λείπει από το πρόγραμμα, το «όραμα» του βιομήχανου Δημήτρη Δασκαλόπουλου και του ΝΕΟΝ, που θα παρουσιάσει το έργο του γλύπτη Ρίτσαρντ Λονγκ, στο ιερό του Διονύσου Ελευθερέως, στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης. Θυμίζουμε την προκλητική δήλωση του επίτιμου προέδρου του ΣΕΒ, κ. Δασκαλόπουλου, στη συνάντησή του με την υπουργό ανήμερα πρωτομαγιάς, που ξεπέρασε κάθε όριο: “Θα το πω έτσι προκλητικά, για να με «πιάσουνε στο ξύλο» οι αριστεροί καλλιτέχνες! (κάθε ΕΜΣΤ) … θα πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί. Μ’ αυτούς συναγελάζεται το ΥΠΠΟΑ.
Το πρόβλημα του συνόλου των εργαζομένων στον πολιτισμό παραμένει. Από τη μια η βεβαιότητα πια ότι δεν θα δουλέψουν αυτό το καλοκαίρι, από την άλλη η αβεβαιότητα για την προσεχή χειμερινή καλλιτεχνική περίοδο, η προοπτική για τους περισσότερους καλλιτέχνες και εργαζόμενους στο χώρο του πολιτισμού είναι εφιαλτική. Και η κυβέρνηση αγνοεί επιδεικτικά τις φωνές απόγνωσης –– όχι επαιτείας –– χιλιάδων καλλιτεχνών που αντιμετωπίζουν πλήρες αδιέξοδο.
