Just in

Όλα τα νέα
Imerodromos logo
 

Ε.Μ.Π.Α.
Εθνικό Μέτωπο Πανδωδεκανησιακής Απελευθέρωσης

Σύνδεση με τα προηγούμενα.  Στο πρώτο μέρος του μικρού αφιερώματος του «Ημεροδρόμου» στους αγώνες του λαού της Δωδεκανήσου για την..

Σύνδεση με τα προηγούμενα. 

Στο πρώτο μέρος του μικρού αφιερώματος του «Ημεροδρόμου» στους αγώνες του λαού της Δωδεκανήσου για την Ένωση με την Ελλάδα, ειδικότερα μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αναφερθήκαμε στην περίοδο του ιταλοκρατίας, η οποία άρχισε το 1912. 

Μετά την γρήγορη διάλυση των ψευδαισθήσεων που δημιουργήθηκαν στους κατοίκους των νησιών για το ρόλο των Ιταλών, άρχισαν οι διώξεις όσων υποστήριζαν την Ένωση, από τις ιταλικές αρχές. Η Μικρασιατική Καταστροφή δυσχαιραίνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, αφού η Ιταλία εκμεταλλευόμενη την ήττα της Ελλάδας επιδιώκει και αποσπά την πλήρη κυριαρχία της Δωδεκανήσου, με τη Συνθήκη της Λωζάνης. 

Η άνοδος του φασισμού στην Ιταλία και η κατάληψη της εξουσίας από το Μουσολίνι οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη σκλήρυνση των ιταλικων αρχών κατοχής  με στόχο πλέον την «ιταλοποίηση» του πληθυσμού. Παρά τις ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες οι Δωδεκανήσιοι δηλώνουν το παρών τους στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, με τη συγκρότηση του Συντάγματος των Δωδεκανησίων, που πολέμησε ηρωϊκά στην πρώτη γραμμή. Το 1941 ιδρύεται με πρωτοβουλία κομμουνιστών που η Αντιφασιστική Στρατιωτική Όργάνωση που μαζί με τις αντίστοιχες οργανώσεις στην Αεροπορία και το Ναυτικό συσπειρώνει το 90% των Ελλήνων στρατιωτών και ένα μεγάλο μέρος πατριωτών αξιωματικών.

Η συνθηκολόγηση της Ιταλίας το 1943 σηματοδοτεί το τέλος της ιταλικής κατοχής. Όμως τη θέση των Ιταλών παίρνουν αμέσως οι Γερμανοί ως το 1945. Το 1945 ενώ η  υπόλοιπη Ελλάδα γιόρταζε την απελευθέρωση της, στα Δωδεκάνησα είχαμε αλλαγή κατακτητή με τους Άγγλους να παίρνουν τη σκυτάλη από τους Γερμανούς…  

 

 Β΄ ΜΕΡΟΣ

Στις 8 Σεπτέμβρη 1943 η Ιταλία συνθηκολογεί, η περίοδος της Ιταλοκρατίας (στο Α΄ΜΕΡΟΣ) στα Δωδεκάνησα έχει λήξει οριστικά. Όχι όμως τα βάσανα και ο αγώνας του λαού. Στο δρόμο για την Ενωση οι Δωδεκανήσιοι γνώρισαν όλη την ένταση του πολέμου, την Γερμανική κατοχή 1943 – 1945 και την Αγγλική κατοχή που κράτησε μέχρι την 31 Μάρτη 1947, ημέρα κατά την οποία κατέβηκε η βρετανική σημαία από την Ρόδο.

Αμέσως μετά τη Συνθηκολόγηση των Ιταλών άρχισε ένας αγώνας δρόμου ανάμεσα στους Βρετανούς και τους Γερμανούς για τον έλεγχο των Δωδεκανήσων. Οι Βρετανοί αφού απέτυχαν να αποβιβαστούν στη Ρόδο, όπου υπήρχαν ήδη γερμανικά στρατεύματα από τις 11 Σεπτέμβρη, καταλαμβάνουν την Κω και τη Λέρο.

Γερμανοί Αλεξιπτωτιστές μπαίνουν σε αεροπλάνο, στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, τον Νοέμβρη, για να μεταβούν και να πάρουν μέρος στη Μάχη της Λέρου.
Γερμανοί Αλεξιπτωτιστές μπαίνουν σε αεροπλάνο, στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, τον Νοέμβρη, για να μεταβούν και να πάρουν μέρος στη Μάχη της Λέρου.

Οι Γερμανοί επιτίθενται στην Κω, στις 3 Οκτώβρη και την καταλαμβάνουν. Στις 12 Νοέμβρη ξεκινάνε οι χερσαίες επιχειρήσεις στη Λέρο, που κράτησαν 4 μέρες και έληξαν με την επικράτηση των Γερμανών, στις 16 Νοέμβρη, μετά από συνεχείς και ανηλεείς βομβαρδισμούς περίπου 50 ημερών. Μέχρι τις 18 Σεπτέμβρη είχαν καταλάβει και τα τελευταία νησιά που ήταν στην κατοχή των συμμαχικών δυνάμεων, την Πάτμο, τους Φούρνους και την Ικαρία.

Ολο το Αιγαίο πέρασε στον έλεγχο του Αξονα μέχρι το τέλος του πολέμου. Η γερμανική κατοχή έφερε πείνα και παραπέρα εξαθλίωση στον δωδεκανησιακό λαό, με διώξεις και εκτελέσεις όσων θεωρούσαν επικίνδυνους.

Το τέλος του πολέμου, η αρχή μιας νέας κατοχής

Την Τρίτη 8 Μάη 1945, την ημέρα που το Βερολίνο έπεφτε στα χέρια του Κόκκινου Στρατού, ο Γερμανός διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων Δωδεκανήσου, Οτο Βάγκνερ, υπογράφει, στη Σύμη, την παράδοση των γερμανικών στρατευμάτων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και παραδίδει στον Αγγλο στρατηγό Φ. Μόφφατ τα Δωδεκάνησα.

Ο Δωδεκανησιακός λαός χαιρέτησε με ενθουσιασμό, για άλλη μια φορά, τον ερχομό των Αγγλων. Γρήγορα όμως οι ελπίδες του διαψεύστηκαν. Οι Αγγλοι είχαν άλλα σχέδια για τα Δωδεκάνησα. Κράτησαν σε ισχύ την ιταλική φασιστική νομοθεσία, την εφάρμοσαν σκληρά και όπου τον εύρισκαν ελλιπή, με προκηρύξεις της βρετανικής στρατιωτικής διοίκησης συμπλήρωναν τον φασιστικό νόμο. Οι Ιταλοί έμειναν στις θέσεις τους, οι δοσίλογοι υποστηρίχτηκαν. Το μεγάλο ζήτημα της Ενωσης αποκαλύφθηκε πως όχι μόνο δεν ήταν λυμένο, αλλά αντίθετα οι Αγγλοι δούλευαν για μια μόνιμη παραμονή τους στην περιοχή, υποδαυλίζοντας κινήσεις για αυτονόμηση της Δωδεκανήσου.

Η ίδρυση του ΕΜΠΑ

Δωδεκανήσιοι αγωνιστές γυρίζουν σιγά – σιγά από την Μέση Ανατολή στα νησιά. Το ΚΚΕ αποφασίζει και ιδρύει τον Ιούλη του 1945 Κομμουνιστική Οργάνωση στη Ρόδο. Η συνεχιζόμενη πολιτική των Αγγλων γεννά το ζήτημα την ανάγκη να δημιουργηθεί μια παλλαϊκή Οργάνωση Αντίστασης. Ετσι στα τέλη του 1945 γεννιέται το Εθνικό Μέτωπο Πανδωδεκανησιακής Απελευθέρωσης, το θρυλικό ΕΜΠΑ, που δεν άργησε να ριζώσει σε όλα τα νησιά.

Ο Πάνος Μιχαηλίδης, ιδρυτικό στέλεχος του Ε.Μ.Π.Α.
Ο Πάνος Μιχαηλίδης, ιδρυτικό στέλεχος του Ε.Μ.Π.Α.

 

Ένα από τα ιδρυτικά στελέχη του ΕΜΠΑ, ο Πάνος Μιχαηλίδης διηγείται:

«Με την καινούργια κατοχή, ο λαός μας διαπίστωνε πως και το ζήτημα της Ενωσης δεν ήταν λυμένο Πράγματι, οι πράκτορες των Αγγλων, με τη συμπαράσταση και δικών μας καλοθελητών Δωδεκανησίων, προπαγάνδιζαν την ιδέα της ασύμφορης, για τον Δωδεκανησιακό λαό, Ενωσης με την μητέρα Ελλάδα, την ψωροκώσταινα, και διέδιδαν ότι η καλύτερη λύση θα ήταν μια κάποια μορφή αυτονόμησης υπό την κυριαρχία των Αγγλων.

Ο λαός δυσφορούσε και αγανακτούσε και έμπαινε θέμα, αυτή η δυσφορία και αγανάκτηση να πάρει κάποια συγκεκριμένη μορφή. Μπήκε έτσι το ζήτημα ίδρυσης μιας παλλαϊκής οργάνωσης, που θα ενσάρκωνε τις καλύτερες ελληνικές παραδόσεις της Δωδεκανήσου. Ετσι γεννήθηκε, στα τέλη του 1945 με αρχές του 1946, το ΕΜΠΑ με σκοπούς:

– Να συνενώσει, να οργανώσει και να καθοδηγήσει τον δωδεκανησιακό λαό για την άμεση και οριστική ένωσή του με τη μητέρα Ελλάδα.

– Να εξασφαλίσει, κάτω από την αγγλική κατοχή, τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.

– Να καλυτερεύσει το βιοτικό επίπεδο και να ανεβάσει το εκπολιτιστικό επίπεδο του λαού.

Με τέτοιο περιεχόμενο εθνικο-πατριωτικό κάλεσε όλους τους Δωδεκανήσιους να μπουν στην οργάνωση, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις και γρήγορα δένονται οργανωτικά τα νησιά, οι πόλεις και τα χωριά. Και πράγματι είχε απήχηση σε παράγοντες, σε πατριώτες από όλες τις παρατάξεις.

Χειρόγραφη προκήρυξη του Ε.Μ.Π.Α. στη Ρόδο.
Χειρόγραφη προκήρυξη του Ε.Μ.Π.Α. στη Ρόδο.

Κυκλοφόρησε προκηρύξεις, που ξεσκέπαζαν τις ενέργειες εις βάρος της εθνικής υπόστασης του λαού και του ψωμιού του. Με συνθήματα και κινητοποιήσεις, πέτυχε να καλυτερεύσει τον επισιτισμό του. Κυκλοφόρησε την παράνομη εφημερίδα “ΕΝΩΣΗ“, που αγαπήθηκε και διαβαζόταν πλατιά, γιατί ήταν το μοναδικό φύλλο που έβγαινε στα νησιά χωρίς εγγλέζικη λογοκρισία και σάλπιζε την ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Τότε στα Δωδεκάνησα δεν υπήρχε γραφομηχανή με ελληνικά γράμματα. Η λύση δόθηκε με τη χρήση της γραφομηχανής, που είχαν φέρει οι Αγγλοι και τη χρησιμοποιούσε στρατιωτική διοίκηση και ο δήμος. Αλλά και το υπόλοιπο υλικό εκτύπωσης προερχόταν από τους Αγγλους, ενώ ρόλο πολυγράφου έπαιζε ένα τάβλι.

Το ΕΜΠΑ δούλεψε με όλες του τις δυνάμεις για τη σωματειακή οργάνωση του λαού και παρά την αντίδραση των Αγγλων πέτυχε την αναγνώριση απ’ αυτούς πολλών εργατικών και επαγγελματικών σωματείων. Γι’ αυτή τη δράση, το ΕΜΠΑ δέχτηκε πολλές φορές τα χτυπήματα των Αγγλων καταχτητών και τη συγκεντρωμένη προσπάθεια για τη διάλυσή του, σύλληψη των στελεχών του κλπ.

Ο Λευτέρης Διακογιάννης το 1943 στην Αλεξάνδρεια
Ο Λευτέρης Διακογιάννης το 1943 στην Αλεξάνδρεια

Ο Λευτέρης Διακογιάννης στο βιβλίο «Οι Ανυπότακτοι της Σύμης» που κατέγραψε και έσωσε ο γιός του, Γιάννης, καταγράφει τις αναμνήσεις του:

«Στο νησί, από τους πρώτους που συνάντησα με την επιστροφή μου ήταν ο Θοδωρής Χατζηστρατής. Είχα να τον δω από τότε που χωρίσαμε. Εκείνος είχε πάει στο Ναυτικό και εγώ στην Αεροπορία. Μια μέρα εκεί που περπατάγαμε προς τα χαλατά – αυτά τα γκρεμισμένα σπίτια από τους βομβαρδισμούς – με τον Θοδωρή, τον αδελφό του τον Φανούρη, το Γιάννη και το Μίμη Κορδώνη, τον Αργύρη Γιαλλουράκη κι άλλους, μου πρότειναν να μπω στο ΕΜΠΑ.

Κουβεντιάσαμε και μου είπαν ότι «στόχος είναι να φύγουν οι Εγγλέζοι και να ενωθούν τα νησιά με την Ελλάδα. Να πολεμηθεί η φτώχεια. Να φύγουν από τις υπηρεσίες οι δοσίλογοι, να ανασάνει ο κόσμος». Οι περισσότεροι είχαν κλειστεί στα σύρματα και ήταν κομμουνιστές. Τους είπα «να ξέρετε ότι εγώ δεν είμαι κομμουνιστής. Και πρόσθεσα: Αφού ο στόχος είναι η απελευθέρωση της Δωδεκανήσου, να συνεργαστούμε».

Ετσι προχωρήσαμε σε κοινές ενέργειες π.χ. στο Μοναστήρι του Πανορμίτη την ημέρα της Πεντηκοστής, όπου έρχονται πολλοί ξένοι. Από το βράδυ οι μισοί είχαν πάει εκεί και βάφανε τους τοίχους με συνθήματα με μπλέ χρώμα για Ενωση. Οι άλλοι μισοί φέραμε και πετάξαμε – κρυφά από τους Εγγλέζους – προκηρύξεις. Οι μπιεμέδες (British Military Administration) έψαχναν κυρίως τους Ροδίτες για να βρουν ποιοι έφεραν τις προκηρύξεις. Είχαν και έναν επικεφαλής Τουρκοκύπριο αλλά άκρη δεν βγάζανε…

… Θυμάμαι χαρακτηριστικά αυτό που συνέβη στις 8 Μαΐου του ’46 στο μητροπολιτικό Ναό του Αη Γιάννη, στην επέτειο ενός χρόνου από την παράδοση των νησιών στους Συμμάχους, ουσιαστικά στους Εγγλέζους…

Η δοξολογία ήταν προγραμματισμένη παρουσία του Αγγλου ταξίαρχου Μόφφατ, του στρατηγού Τσιγάντε, Γάλλων, Αγγλων… Μέσα στον Αη Γιάννη είχαν βάλει προκλητικά δυό τεράστιες σημαίες, μια αμερικανική και μια βρετανική. Πλάι τους ήταν μια μικρή ελληνική. Τα παιδιά των «συρμάτων», οι περισσότεροι μέλη του ΕΜΠΑ, διαμαρτυρήθηκαν και σωστά γιατί δεν υπήρχε στον Αη Γιάννη και η ρώσικη σημαία…

Τότε, ο Φανούρης Χατζηστρατής, ο αδελφός του Θοδωρή, κι εγώ βρήκαμε τη λύση. Κατεβάσαμε οι δυό μας τις ξένες σημαίες. Και στη θέση τους βάλαμε μεγαλύτερες ελληνικές…

Η Ενωση

Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ της 28.6.1946
Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ της 28.6.1946
Η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της 28.6.1946
Η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της 28.6.1946
Η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της 28.6.1946
Η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της 28.6.1946

Στο Παρίσι στις 27 Ιούνη 1946, στο Συμβούλιο των Υπουργών των Εξωτερικών των τεσσάρων νικητριών Δυνάμεων (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Σοβιετική Ενωση) αποφασίζεται ομόφωνα να ενσωματωθούν τα Δωδεκάνησα στο ελληνικό κράτος.

Η απόφαση γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό. Στις 10 Φλεβάρη 1947 υπογράφεται στο Παρίσι συνθήκη ειρήνης με την Ιταλία η οποία εκχωρεί που ανάμεσα στα άλλα η Ιταλία στην Ελλάδα με πλήρη κυριαρχία τα νησιά της Δωδεκανήσου και τις παρακείμενες νησίδες.

Στις 31 Μάρτη 1947 ο Αγγλος διοικητής των Δυνάμεων Κατοχής Δωδεκανήσου ταξίαρχος Α.Σ. Πάρκερ παραδίδει τη Στρατιωτική Διοίκηση στον αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη.

Ο γραμματέας του Ε.Μ.Π.Α. Μανώλης Παπαναστασίου
Ο γραμματέας του Ε.Μ.Π.Α. Μανώλης Παπαναστασίου

Ο Γραμματέας του ΕΜΠΑ Μανώλης Παπαναστασίου, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Δωδεκανησιακό Βήμα» δηλώνει, ανάμεσα στα άλλα:

«Ο πρώτος και κυριότερος σκοπός μας, η ένωση με την Ελλάδα, βρίσκεται στην πραγματοποίησή του. Το Ε.Μ.Π.Α. χαιρέτισε με ενθουσιασμό την παράδοση της Διοίκησης των νήσων στις Ελληνικές Αρχές. Ελπίζουμε ότι μέσα στο μήνα Μάιο, την Ελληνική Στρατιωτική Διοίκηση των Νησιών, θα διαδεχθεί η πολιτική τέτοια και ότι στο μικρό αυτό διάστημα θα γίνει γόνιμη δουλειά για την απόδοση ελευθερίας και δικαιοσύνης στο Δωδεκανησιακό λαό.

Οι διάφοροι κατακτητές που πέρασαν από τον τόπο μας δεν πολέμησαν μονάχα το εθνικό μας φρόνημα. Χτύπησαν τη θρησκεία μας, τη γλώσσα μας, τα ήθη και τα έθιμά μας, αλλά κυρίως επεδίωξαν και την ολοκληρωτική οικονομική εξαθλίωσή μας. Πλάι στην ταπείνωση και η στέρηση.

… πρέπει αμέσως να διανεμηθούν μια σειρά είδη, που να ικανοποιούν τις ανάγκες της διατροφής και της ένδυσης του πεινασμένου και γυμνού Λαού μας.

… Πρέπει να πολεμηθεί η ιδέα ότι η Ενωση των Νησιών μας προσθέτει 12 ξερούς βράχους στην Ελλάδα. Αυτό είναι ψέμα. Η Ρόδος, η Κως, η Κάρπαθος είναι πλούσια νησιά σε γεωργικά προϊόντα και η ανάπτυξη της παραγωγής και η καλή τοποθέτησή τους στις αγορές της Ελλάδας θα φέρει στον τόπο μια οικονομική άνθιση. Τα άλλα νησιά μας διαθέτουν τους καλύτερους ψαράδες και σφουγγαράδες. Μαζί με τα σχετικά μηχανήματα κι εργαλεία, που πρέπει να εισαχθούν, χρειάζεται κι η εφαρμογή των βασικών ελληνικών νόμων περί σωματείων για την ελεύθερη ανάπτυξη της συνδικαλιστικής δράσης και συνεταιριστικής οργάνωσης του Λαού μας. Πρέπει να εξασφαλιστεί το δικαίωμα του Λαού μας στη δουλειά, τη χαρά, τον πολιτισμό…»

Προκήρυξη – χαιρετισμός του Ε.Μ.Π.Α. για τη συμφωνία των τεσσάρων Δυνάμεων για την Ενωση των Δωδεκανήσου με την Ελλάδα – διακρίνεται η σφραγίδα της Τοπικής Λέρου του Ε.Μ.Π.Α.
Προκήρυξη – χαιρετισμός του Ε.Μ.Π.Α. για τη συμφωνία των τεσσάρων Δυνάμεων για την Ενωση των Δωδεκανήσου με την Ελλάδα – διακρίνεται η σφραγίδα της Τοπικής Λέρου του Ε.Μ.Π.Α.

Ο Πάνος Μιχαηλίδης σε συνέντευξή του στο Ριζοσπάστη θυμάται:

«Το ΕΜΠΑ, έδρασε επί 15 μήνες. Με την άφιξη της ελληνικής στρατιωτικής διοίκησης τον Μάρτη του 1947, βγήκε ντεφάκτο στη νομιμότητα. Μάλιστα, κάναμε υποδοχή στον στρατιωτικό διοικητή ναύαρχο Ιωαννίδη. Ο γραμματέας ο Μανώλης Παπαναστασίου συναντήθηκε μαζί του για τον συγχαρεί και να του εκθέσει τις απόψεις της οργάνωσης για την κατάσταση στα Δωδεκάνησα. Υπέβαλε, μάλιστα, αίτημα για νομιμοποίηση της εφημερίδας μας. Επίσης είχαμε επαφή με τον εκπρόσωπο του διοικητή, έναν ταγματάρχη της Χωροφυλακής για το θέμα των δοσίλογων και των ανθελληνικών στοιχείων. Η απάντηση δεν άργησε να έρθει. Στις 13 Μάη 1947 αρχίζουν οι συλλήψεις, 43 μέρες μετά την άφιξη του Ιωαννίδη. Η κατηγορία ήταν ότι είμαστε μέλη της παράνομης οργάνωσης που είχαμε σκοπό να κάνουμε εμφύλιο πόλεμο.

Συλλάβανε πέντε μέλη της επιτροπής του ΕΜΠΑ. Ομως, είχαν δυσκολίες να προχωρήσουν σε δίκη, γιατί όλοι μας είχαμε μια ιστορία. Ηταν δύσκολο γι’ αυτούς να μας καταδικάσουν. Κάναμε απεργία πείνας, ζητώντας να γίνει το δικαστήριο, καθώς ήμασταν σίγουροι ότι θα αθωωθούμε, αφού το μόνο που κάναμε ήταν πατριωτική δράση. Ετσι, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Ρόδου, με βούλευμα της 9ης Ιούλη 1947, κηρύσσει “εαυτόν αναρμόδιον” και μας παραπέμπει στο στρατοδικείο “δοθέντος ότι η Δωδεκάνησος τυγχάνει χώρα εχθρική Στρατιωτικώς υπό της Ελλάδας κατεχόμενη”. Στο έκτακτο στρατοδικείο παραπεμπόμαστε για εσχάτη προδοσία. Οι αντιδράσεις από έξω ήταν τόσο έντονες και αναγκάστηκε να έρθει στη φυλακή για να μας δει ο ίδιος ο στρατιωτικός διοικητής, ο οποίος και μας πρότεινε να μπούμε στο καράβι να φύγουμε από τη Ρόδο για να κλείσει η υπόθεση. Φυσικά, και δε δεχτήκαμε να πάμε εξορία στην …Ελλάδα.

Δικαστήκαμε στις 12 Δεκέμβρη 1947. Στη δίκη βάλαμε τις φωνές, γιατί ήμασταν χωρίς δικηγόρους και διορίζει ο στρατοδίκης αυτεπάγγελτα, οι οποίοι αναλώθηκαν σε φιλολογίες. Για μάρτυρες κατηγορίες είχαν μόνο ασφαλίτες, δε βρήκαν κανένα Δωδεκανήσιο. Ο επίτροπος πρότεινε θάνατο. Πριν τη σύσκεψη του δικαστηρίου, σηκώνεται ο πρόεδρος και μας ρωτάει αν αποκηρύττουμε τον Μάρκο και το Δημοκρατικό Στρατό. Η άρνησή μας τον εκνεύρισε. Η απόφαση ήταν ισόβια και 20 χρόνια. Στη συνέχεια, μας πήραν ένα βράδυ ξαφνικά από τις φυλακές και μας πήγαν στον Πειραιά. Μείναμε στο Μεταγωγών περίπου ένα μήνα και στη συνέχεια μας στείλανε στη Γιούρα, όπου και μείναμε περίπου 12 χρόνια. Είχε γίνει το 1953 αναθεώρηση της δίκης, όπου μειώθηκαν οι ποινές. Μετά την καταδίκη μας έγιναν και άλλες συλλήψεις γνωστών αριστερών, 30 περίπου, που τους στείλανε εξορία στην Ικαρία». Ανάμεσά τους ο Θοδωρής Χατζηστρατής που υπέστη μεσαιωνικά βασανιστήρια στην Μακρόνησο. Δεν τον λύγισαν, αλλά κατάφεραν να τον τρελάνουν, κατέρρευσε η υγεία του και κατέληξε στο ψυχιατρείο της Λέρου μέχρι τον θάνατό του.

Με την εγκατάσταση της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης στη Ρόδο, το 1947, ήρθε και η νοοτροπία του μεταδεκεμβριανού κράτους και το ΕΜΠΑ τέθηκε σε διωγμό. Τα στελέχη του Παρασκευάς Φουντουραδάκης, Μανώλης Παπαναστασίου, Πάνος Μιχαηλίδης, Γιώργος Βεργωτής και Νικήτας Γιαννικάκης καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές για εσχάτη προδοσία και δεκάδες άλλοι πήραν το δρόμο της εξορίας, μέχρι περίπου το 1960.

Πηγές:
Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας – Γ. Κορδάτου
«Οι Ανυπότακτοι της Σύμης», Εκδόσεις Προσκήνιο
Εφημερίδα Ριζοσπάστης
Εφημερίδα Καθημερινή

 

 

Απόψεις