Just in

Όλα τα νέα
Imerodromos logo
 

28 Ιουνίου 1919: Υπογράφεται η Συνθήκη των Βερσαλλιών

Σαν σήμερα, πριν ακριβώς από 100 χρόνια, στις 28 Ιουνίου του 1919, υπογραφόταν έξω από το Παρίσι, στο ανάκτορο των..

Σαν σήμερα, πριν ακριβώς από 100 χρόνια, στις 28 Ιουνίου του 1919, υπογραφόταν έξω από το Παρίσι, στο ανάκτορο των Βερσαλλιών η συνθήκη με την οποία τερματιζόταν και επίσημα ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η Γερμανία, η οποία δεν συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις, αποδέχθηκε με την υπογραφή της την πλήρη ευθύνη για την έναρξη του πολέμου, καθώς και την καταβολή πολεμικών επανορθώσεων. Ούτως ή άλλως η Γερμανία δεν είχε άλλη επιλογή διότι οι Σύμμαχοι απείλησαν με στρατιωτική εισβολή στη χώρα πέραν της Ρηνανίας, η οποία είχε περιέλθει στον έλεγχό τους μετά την ανακωχή της 11ης Νοεμβρίου 2018.

Αφού οι νικήτριες δυνάμεις συνέτριψαν τη Γερμανία στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, άρχισαν να καταστρώνουν τα σχέδιά τους για τη μεταπολεμική ρύθμιση της κατάστασης. Τα σχέδιά τους αυτά αφορούσαν το ιμπεριαλιστικό ξαναμοίρασμα του κόσμου, την κατάπνιξη των επαναστατικών και εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, την υποδούλωση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, με σκοπό την αύξηση των κερδών των χρηματιστικών μονοπωλίων και τη διατήρηση του εκμεταλλευτικού, του καπιταλιστικού συστήματος, που είχε κιόλας μπει στο στάδιο της γενικής κρίσης.

Η «Διάσκεψη της Ειρήνης» άρχισε τις εργασίες στις 18 Γενάρη του 1919 στο Παρίσι. Στη διάσκεψη πήραν μέρος τα 27 κράτη που ανήκαν στο στρατόπεδο των νικητών. Στις 28 Ιούνη 1919, στα ανάκτορα των Βερσαλλιών οι αντιπρόσωποι της νικημένης Γερμανίας έβαλαν τις υπογραφές τους κάτω από το κείμενο της συνθήκης που έμεινε στην ιστορία ως «Συνθήκη των Βερσαλλιών».

Το σύστημα των διεθνών σχέσεων που δημιουργήθηκε ύστερα από τον πόλεμο του 1914-1918, και που ονομάστηκε «Σύστημα των Βερσαλλιών», ήταν το αποτέλεσμα συναλλαγών και συμβιβασμών ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κράτη. Προορισμός του ήταν να εξασφαλίσει την κυριαρχία μερικών από τα πιο μεγάλα κράτη – νικητές (Γαλλία, Αγγλία, ΗΠΑ). Ομως έπεσαν έξω στους υπολογισμούς. Το «Σύστημα των Βερσαλλιών» αποδείχτηκε ανίσχυρο να χαλιναγωγήσει τις νικημένες χώρες. Ούτε η προσπάθεια για την υπονόμευση της γερμανικής οικονομίας μέσω των πολεμικών επανορθώσεων, ούτε η στέρηση από τη Γερμανία του δικαιώματος να έχει μαζικό στρατό εμπόδισαν την προετοιμασία του ρεβανσιστικού πολέμου. Οι ιθύνοντες κύκλοι της Γερμανίας άρχισαν να σκέφτονται τη ρεβάνς αμέσως ύστερα από την υπογραφή της ανακωχής.

Εγραψε ο Λένιν: «Η συνθήκη των Βερσαλλιών έφερε και τη Γερμανία και μια ολόκληρη σειρά ηττημένα κράτη σε κατάσταση που η οικονομική τους ύπαρξη είναι αδύνατη από υλική άποψη, τα έφερε σε κατάσταση απόλυτης ταπείνωσης και έλλειψης δικαιωμάτων…» (Β. Ι. Λένιν, Απαντα, τόμος 41, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», σελίδα 217-218).

Τα κυρίως ωφελημένα καπιταλιστικά κράτη (Αγγλία – Γαλλία) αφαίρεσαν από τη Γερμανία τις αποικίες της και εδάφη που είχε, ενώ της απαγόρευσαν να έχει ακόμα και στρατό. Ηταν φανερό ότι ο γερμανικός ιμπεριαλισμός δεν ήταν δυνατό να δεχτεί για πολύ αυτές τις συνέπειες.

Ο Στάλιν υπογράμμισε μερικά χρόνια μετά τη Συνθήκη των Βερσαλλιών: «Το να πιστεύει κανείς ότι η Γερμανία, που αναπτύσσεται και τραβάει μπροστά, θα συμβιβαστεί μ’ αυτή την κατάσταση, σημαίνει ότι υπολογίζει σε θαύματα» (Ι. Β. Στάλιν, Απαντα, τόμ. 7, εκδ. της ΚΕ του ΚΚΕ, 1953, σελ. 300).

Τα κράτη – νικητές αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν τα καινούρια ανεξάρτητα κράτη που ιδρύθηκαν στην Κεντρική και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά τα σύνορα που καθορίστηκαν δεν ήταν δίκαια. Τα εδάφη των καινούριων κρατών ήταν το ανταλλακτικό νόμισμα στο διπλωματικό παιχνίδι των μεγάλων κρατών. Τελικά, η Συνθήκη των Βερσαλλιών δεν έλυσε το εθνικό πρόβλημα στην Ευρώπη, αλλά το δυσκόλεψε και το μπέρδεψε ακόμη περισσότερο.

Το «Σύστημα των Βερσαλλιών» ήταν ασταθές και εφήμερο και για έναν ακόμη λόγο – γιατί στρεφόταν εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης που τα συμφέροντα και η διεθνής επιρροή της δεν ήταν δυνατόν να αγνοούνται.

Ενας αρκετά σπουδαίος παράγοντας που υπονόμευσε το «Σύστημα των Βερσαλλιών» ήταν οι αντιθέσεις και ανταγωνισμοί ανάμεσα στα κυριότερα κράτη – νικητές. Ο λυσσασμένος αγώνας για το ξαναμοίρασμα του κόσμου συνεχιζόταν και ύστερα από την υπογραφή των συνθηκών.

Πράγματι, από την επομένη της Συνθήκης των Βερσαλλιών το γερμανικό κράτος άρχισε να προετοιμάζεται για να πάρει τη ρεβάνς. Σε μια πορεία συμπαρατάχθηκαν μαζί του και κράτη που ήταν στους νικητές του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου (Ιταλία – Ιαπωνία), αλλά που ήταν ταυτόχρονα οι ριγμένοι από τη μοιρασιά της λείας. Ετσι, σε μια σχετικά σύντομη πορεία άρχισε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος για το ξαναμοίρασμα του κόσμου…

Απόψεις