Προκειμένου να γίνουν οι προβλεπόμενες εκσκαφές βάθους περίπου 22μ. πραγματοποιήθηκε εσφαλμένη ή κακότεχνη αντιστήριξη των παρειών του σκάμματος. Αμέσως μετά τις εκσκαφές, κατά τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο, προκλήθηκε στο αντιστηριζόμενο έδαφος καθίζηση, με συνέπεια μια παρακείμενη εξαώροφη πολυκατοικία να υποστεί εμφανείς και σοβαρές ρηγματώσεις λόγω διαφορικής καθίζησης της θεμελίωσης της. Όλοι τεχνικοί γνωρίζουν ότι σε αντίστοιχες περιπτώσεις τα φέροντα στοιχεία υφίστανται μεγάλες ανακατανομές εντάσεων με συνέπεια να μην παρέχουν καμία ασφάλεια. Αυτό και μόνο το γεγονός έπρεπε να οδηγήσει το Αττικό Μετρό στην απόφαση εκκένωσης της πολυκατοικίας. Συμπληρωματικά αναφέρουμε ότι οι ζημιές επιβαρύνουν τον εργολάβο και τις ασφαλιστικές εταιρείες – όχι το Αττικό Μετρό. Φαίνεται όμως ότι μπλέχτηκαν οι ρόλοι και αφέθηκε το θέμα να καταλήξει στη Δικαιοσύνη από τους ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας που υπέστη τη βλάβη. Κατά τ’ άλλα, το Αττικό Μετρό και ο εποπτεύων υπουργός εκπροσωπούν το δημόσιο συμφέρον!
Ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Κ. Λαλιώτης και η εταιρία “Ολυμπιακό Μετρό” μας παραπληροφορούν συστηματικά για τα δρώμενα στο κατασκευαζόμενο Μετρό της Αθήνας. Με προβολή επιλεγμένων στοιχείων και απόκρυψη, ή υποβάθμιση άλλων, δημιουργούν μια ειδυλλιακή εικόνα για το έργο, η οποία βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την πραγματικότητα.
Θα ήταν φρόνιμο για τον υπουργό αντί να ανοίγει σαμπάνιες στις τελετές του σταθμού Ευαγγελισμός, και αντί να δηλώνει ότι το έργο θα κοστίσει 560 δισ. σε τιμές 1994 (με αναφορά σε τιμές 1980 θα κόστιζει πολύ λιγότερο!), να διαβάσει τις σχετικές μας αναλύσεις στα τεύχη 562, 564, 566 και 567 του ΑΝΤΙ καθώς και αυτά που ακολουθούν.
Έχουμε, κατά συνέπειαν, έναν ανεξέλεγκτο εργολάβο, τα σφάλματα του οποίου πληρώνουν οι γειτνιάζουσες με το κατασκευαζόμενο Μετρό ιδιοκτησίες, με τις ευλογίες μάλιστα που αρμόδιου φορέα του υπουργού.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Οι Μετροπόντικες (ΤΒΜ) που χρησιμοποιούνται για την εκσκαφή των τούνελ είναι ακατάλληλοι. Ακριβέστερα, λειτουργούν με ανεπαρκή συντελεστή ασφαλείας έναντι κατάπτωσης του εκσκαπτόμενου τούνελ και των συνακόλουθων καθιζήσεων ιδιαίτερα σε εδάφη παρόμοια με τον αθηναϊκό σχιστόλιθο.
Ο Μετροπόντικας της Γραμμής 3 (Σεπόλια–Δάφνη) ακινητοποιήθηκε για τρίτη κατά σειρά αφορά στην πλατεία Καραϊσκάκη γιατί καταπλακώθηκε
από τις υπερκείμενες γαίες. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε άλλα σημεία της διαδρομής και των 2 ΤΒΜ. Σε κάθε τέτοια περίπτωση θα επιμηκύνεται χρονικά η κατασκευή του έργου και θα αναστατώνονται η επίγεια κυκλοφορία ή και τα υπερκείμενα κτίρια λόγω των αναγκαίων πρόσθετων εργασιών, για την απεμπλοκή του Μετροπόντικα και για την ενίσχυση των γαιών, προκειμένου να μπορεί να πραγματοποιηθεί η εκσκαφή τους. Αυτά σημαίνουν ότι το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του έργου επαφίεται στον παράγοντα τύχη.
Και αν ακόμη δεν συμβεί κάποιο απρόοπτο γεγονός, η Γραμμή Πεντάγωνο – Κεραμεικός δεν λειτουργεί. Και αυτό επειδή τα απαραίτητα για τη λειτουργία της αμαξοστάσια βρίσκονται στο Αιγάλεω, δηλαδή στο τέλος της μελλοντικής επέκτασης του Μετρό. Η αναγκαία αυτή επέκταση, με τη χρονοβόρα κατασκευή λόγω των αρχαιολογικών ευρημάτων στη ζώνη διέλευσής της (Ιερά Οδός), δεν έχει ακόμα δημοπρατηθεί, υποθέτουμε για τους παρακάτω λόγους:
– Δεν υπάρχουν οι αναγκαίες πιστώσεις.
– Ίσως μεθοδεύεται η δημοπράτηση της “τελευταίας στιγμής”, με συνοπτικές διαδικασίες, επ’ ωφελεία πάντα συγκεκριμένων ιδιωτικών συμφερόντων (και με τη συνακόλουθη βλάβη του δημοσίου συμφέροντος).
– Η άμεση δημοπράτηση, με “καθαρές” διαδικασίες, θα επιτρέψει να αναδειχτεί οικονομική προσφορά χαμηλού κόστους, οπότε θα αποκαλυφθεί η αισχροκέρδεια της πρώτης εργολαβίας.
Ο σχεδιασμός του Μετρό είναι απαράδεκτος σε πολλά σημεία:
α) Είναι το μοναδικό Μετρό της Ευρώπης που δεν διαθέτει σύρτες, δηλαδή θέσεις για προσωρινή στάθμευση των συρμών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
β) Η κυκλοφορία των επιβατών στο σταθμό της Ομόνοιας που εκτιμάται σε 200.000 άτομα ημερησίως, είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί στο χώρο που προς τούτο διατίθεται. Όπως χαρακτηριστικά μας ανέφερε έμπειρο στέλεχος των ΗΣΑΠ, “από την Ομόνοια θα περνούν μόνον οι επιβάτες που έχουν πιστόλι”.
ΠΟΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΙΣΠΕΥΔΕΙ Ο ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ
Με δεδομένες όλες τις δυσχέρειες και αβεβαιότητες σχετικά με την εξέλιξη της κατασκευής των τούνελ, εργολάβος και Αττικό Μετρό επισπεύδουν τις εργασίες των σταθμών και την προμήθεια των εξοπλισμών και του τροχαίου υλικού. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι ως άνω εργασίες πληρώνονται με τιμές τριπλάσιες έως και πενταπλάσιες του πραγματικού κόστους και ότι οι εργασίες των τούνελ πληρώνονται σε τιμές παραπλήσιες του κόστους, μπορούμε να πούμε ότι εργολάβος θα έχει συμφέρον να σταματήσει το έργο αμέσως μετά την περάτωση των σταθμών και πριν την ολοκλήρωση των τούνελ. Ποια θα είναι τότε η διαπραγματευτική θέση του υπουργού σε πιθανά αυθαίρετα και εκβιαστικά οικονομικά αιτήματα του εργολάβου;
Με την εφαρμογή του ισχύοντος χρονοδιαγράμματος κατασκευής του έργου συμβαίνουν και τα εξής παράδοξα. Πληρώνουμε ποινικές ρήτρες πολλών δισεκατομμυρίων δραχμών για χρονικές καθυστερήσεις στην παράδοση των χώρων των σταθμών λόγω αρχαιολογικών ανασκαφών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη αν ο υπολειπόμενος χρόνος μέχρι να φτάσει σ’ αυτούς ο Μετροπόντικας είναι επαρκής για την κατασκευή τους.
ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΛΥΣΗ ΕΦΑΡΜΟΣΕ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Ο εργολάβος και αν ακόμη δεν γνώριζε την ακαταλληλότητα των ΤΒΜ, την πληροφορήθηκε αμέσως με την έναρξη κατασκευής της Γραμμής 3, οπότε και εμφανίστηκαν οι δυσχέρειες. Τότε μιλούσαν για ανάγκη προσαρμογής της κεφαλής του ΤΒΜ, μετά μιλούσαν για την χαλαρότητα του εδάφους. Παρ’ όλα αυτά, μάλιστα μετά την υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης, συνέχισαν τις εκσκαφές μέχρι να καταπλακωθεί ο Μετροπόντικας και να εκδηλωθεί σοβαρή καθίζηση στην επιφάνεια της πλατείας Καραϊσκάκη σε απόσταση 30μ. από τις παρακείμενες πολυκατοικίες κάτω από τις οποίες έπρεπε να περάσει.
Στη συνέχεια σταμάτησαν οι εργασίες και ύστερα από αρκετό καιρό προτάθηκε από τον εργολάβο η τροποποίηση της μεθόδου κατασκευής με νέο θωρακισμένο Μετροπόντικα. Η πρακτική αυτή βαφτίστηκε “επιτάχυνση εργασιών” και, σε συνδυασμό με μέτρα για την ανάκτηση κάποιου χαμένου χρόνου, για τον οποίο ευθύνεται απολύτως ο εργολάβος, ζητήθηκαν από το ελληνικό δημόσιο πρόσθετες αμοιβές περίπου 65 δισ. δραχμές (όσο δηλαδή κοστίζει το φράγμα του Αχελώου, το οποίο θα επιτρέψει την ύδρευση του θεσσαλικού κάμπου).
Τα τριχοειδή ρήγματα της πολυκατοικίας στον Νέο Κόσμο
Ο υπουργός μέτρησε το πολιτικό κόστος μιας τέτοιες λύσεις (νέος νόμος – νέα τροποποιητική σύμβαση) και υιοθέτησε τη συνέχιση των εργασιών με συμβατική μέθοδο κατασκευής, μέχρι να εμφανιστούν σταθερά εδάφη για να μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί ο ίδιος Μετροπόντικας. Οι εργασίες αυτές, σύμφωνα με τη σύμβαση, περιλαμβάνονται στο κατ’ αποκοπήν τίμημα. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες, πληρώνονται ως πανωπροίκι γιατί θεωρήθηκαν, παρανόμως βέβαια, ως παράλληλες εργασίες και αμείβονται με τις εξωφρενικές τιμές του Παραρτήματος 6 της Σύμβασης.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
Κατ’ αρχήν πρέπει να διαλευκανθούν οι συνθήκες υπό τις οποίες έγινε η καθίζηση στην πλατεία Καραϊσκάκη. Οι υπάρχουσες ενδείξεις ενοχοποιούν τον εργολάβο, τουλάχιστο σε βαθμό αμέλειας. Υπάρχει όμως η πιθανότητα να αποδειχτεί και δόλος – με τις συνακόλουθες εισαγγελικές προεκτάσεις. Αυτό βέβαια προϋποθέτει ότι υπάρχουν ακόμη τεχνικοί σ’ αυτή τη χώρα και όχι μιζαδόροι και ιδιοτελείς επαγγελματίες.
Πρέπει να υποχρεωθεί ο εργολάβος να αντικαταστήσει, με δική του δαπάνη, τους ακατάλληλους Μετροπόντικες με άλλους ασφαλούς εκσκαφής. Αυτό είναι μέσα στις υποχρεώσεις του.
Πρέπει να παρακρατηθεί από τον εργολάβο ποινική ρήτρα για την καθυστέρηση του έργου και για κάθε θετική και αποθετική ζημία λόγω αυτής αιτίας.
Πρέπει να τροποποιηθεί το χρονοδιάγραμμα κατασκευής (σταθμοί και προσκόμιση εξοπλισμού και τροχαίου υλικού), για να εναρμονιστεί με το νέο ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα κατασκευής των τούνελ.
Πρέπει να δημοπρατηθούν άμεσα οι επεκτάσεις των Γραμμών 2 και 3 με μέθοδο κατασκευής που να μη θίγει τα αρχαιολογικά ευρήματα της Ιεράς Οδού και να μπορεί να εφαρμοστεί και από το ελληνικό κατασκευαστικό δυναμικό σε ανταγωνιστική βάση.
Όλα όσα αναφέραμε συνιστούν τις ελάχιστες δράσεις ενός υπουργού που ανταποκρίνεται έμπρακτα στο δημόσιο συμφέρον. Το έργο το πληρώνουμε σε διπλάσιες τουλάχιστον τιμές. Πρέπει και να τελειώσει.
