Ολόκληρη η κυβέρνηση και σύσσωμη η Κ.Ο της Νέας Δημοκρατίας μοιάζει να «πέφτει από τα σύννεφα», μετά το θόρυβο που σηκώθηκε από την δραστηριότητα του Ανδρέα Πάτση και όσα αποκαλύπτονται μετά την διαγραφή του.
Κυβερνητικά στελέχη και βουλευτές εκφράζουν …απορίες για το «πώς έγιναν όλα αυτά» και ψάχνουν θεσμούς ακόμη και πρόσωπα για να αποδώσουν ευθύνες. Φυσικά τα πρόσωπα αυτά δεν αναζητούνται ούτε στο υπουργικό Συμβούλιο, ούτε πολύ περισσότερο στο Μέγαρο Μαξίμου. Αντιθέτως όπως διαφαίνεται αυτή η διαδικασία θα κινηθεί στην αντίθετη ακριβώς κατεύθυνση στο … «να βγάλει λάδι» την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας. Αυτά ενώ οι ελεγκτικές λειτουργίες για τα περιουσιακά στοιχεία των βουλευτών αποδεικνύονται για πολλοστή φορά να έχουν …τεράστιες τρύπες. Αυτές που οφείλονται κατά βάση στους κανόνες λειτουργίας των εταιριών στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γιατί δεν εντοπίστηκαν οι off shore του Ανδρέα Πάτση
Ένα από τα ερωτήματα που έχουν προκύψει είναι γιατί δεν εντοπίστηκαν εγκαίρως οι εξωχώριες εταιρίες του Ανδρέα Πάτση. Ιδίως από την στιγμή που από το 2016 υφίσταται νομοθετική ρύθμιση που δεν επιτρέπει σε βουλευτές να κατέχουν μετοχές εταιριών του εξωτερικού.
Η απάντηση έχει δύο σκέλη. Το πρώτο αφορά την διαχείριση της συγκεκριμένης ρύθμισης από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας. Θυμίζουμε πώς το καλοκαίρι του 2016 όταν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε θεσμοθετήσει την συγκεκριμένη απαγόρευση κατοχής μετοχών σε εταιρίες του εξωτερικού, ως αντίδραση στις επικρίσεις της Ν.Δ για κάποιους λιγότερο αυστηρούς περιορισμούς που είχε θέσει για το θέμα, η Ν.Δ αποχώρησε από την κοινοβουλευτική διαδικασία. Σε ανακοίνωσή της μάλιστα είχε επισημάνει ότι «εισάγουν γενική απαγόρευση συμμετοχής σε νόμιμες – επαναλαμβάνουμε εμφατικά – σε νόμιμες εταιρίες της αλλοδαπής, στα πολιτικά πρόσωπα και στους συγγενείς τους» προσθέτοντας πως «δεν μπορεί η σύζυγος ή το παιδί ενός βουλευτή να συμμετέχει στη διοίκηση ή στο κεφάλαιο εταιρίας με έδρα για παράδειγμα στην Ιταλία, τη Γερμανία, το Βέλγιο κ.λπ».
Είχαν δηλαδή αντιμετωπίσει το θέμα ως …εχθρότητα προς την επιχειρηματικότητα. Με βάση αυτό το σκεπτικό λοιπόν αντιμετώπισε η διακυβέρνηση της Ν.Δ και την εφαρμογή της διάταξης όσον αφορά τα βουλευτικά «Πόθεν Έσχες». Έτσι λοιπόν στην δήλωση περιουσιακής κατάστασης του βουλευτή το μόνο που του ζητήθηκε ήταν να δηλώσει το σύνολο των εταιριών του και όχι να ελεγχθεί η ουσία και το αντικείμενό τους. Στο ίδιο πνεύμα προφανώς λειτούργησε και η Επιτροπή Πόθεν Έσχες παρά το γεγονός ότι εκτός από βουλευτές απαρτίζεται από δικαστικούς και άλλους θεσμικούς φορείς. Στην ίδια λογική κινήθηκε και ο έλεγχος των ορκωτών λογιστών παρά την παχυλή αμοιβή που προβλέπεται για την εταιρία που έχει αναλάβει τον έλεγχο των δηλώσεων.
Τα προβλήματα όμως στην εφαρμογή του νόμου που θέσπισε ο ΣΥΡΙΖΑ είχαν ξεκινήσει και πριν την ανάληψη της διακυβέρνησης από την Νέα Δημοκρατία. Το βασικό ζήτημα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει το σύστημα ελέγχου είναι το … ποιες είναι οι εταιρίες «του εσωτερικού» και ποιες είναι οι εταιρίες «του εξωτερικού». Αυτό γιατί με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία – που επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση- οι εξωχώριες εταιρίες όχι απλά είναι νόμιμες αλλά υπάρχει η δυνατότητα της εμπλοκής τους με άλλα εταιρικά σχήματα. Έτσι λοιπόν υπήρξε αδιέξοδο για τις περιπτώσεις όπου μία εταιρία με έδρα την Ελλάδα είχε στην σύνθεσή της μία εξωχώρια εταιρία με έδρα στο εξωτερικό. Αντίστοιχο ζήτημα υπήρξε και με την νομοθεσία για τα παραρτήματα εταιριών. Δηλαδή τι θα συνέβαινε αν κάποιος βουλευτής είχε μετοχές σε μία εταιρία με έδρα π.χ το Άμστερνταμ η οποία όμως ταυτόχρονα είχε παράρτημα στην Ελλάδα που λειτουργεί νόμιμα; Για τους λόγους αυτούς ουσιαστικά ο έλεγχος της κατοχής μετοχών αλλοδαπών εταιριών αδράνησε.
Στην πραγματικότητα με την υπόθεση της εφαρμοστής της διάταξης αυτή επιβεβαιώθηκε η κριτική προς τις διαδικασίες ελέγχου διαφάνειας, που λέει ότι όσο υφίστανται τα εταιρικά στεγανά και τα εμπορικά και επιχειρηματικά απόρρητα είναι αδύνατος ένας ουσιαστικός έλεγχος. Προϋπόθεσή του είναι π.χ η πλήρης ονομαστικοποίηση των μετοχών κάθε εταιρικού σχήματος.
Οι κυβερνητικές ευθύνες
Όλα τα παραπάνω όμως σε καμία περίπτωση δεν μειώνουν ή περιορίζουν τις κυβερνητικές ευθύνες. Αυτό γιατί η δράση του Ανδρέα Πάτση ήταν σίγουρα γνωστή στην κυβέρνηση. Όχι απλά γιατί το δηλώνει ο ίδιος ο βουλευτής, που ακόμη και μετά την διαγραφή του πλέκει το εγκώμιο του Κυριάκου Μητσοτάκη, αλλά γιατί αυτή ακριβώς η «επιχειρηματική» δράση του ήταν το στοιχείο που τον ανέδειξε στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διασταυρώνονται ο Ανδρέας Πάτσης (προερχόμενος από τον χώρο του σημιτικού ΠΑΣΟΚ) άρχισε να γίνεται στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας την περίοδο που ανέλαβε την προεδρία ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Τότε δηλαδή που το δόγμα στο κυβερνητικό κόμμα ήταν η ανάδειξη προσώπων με «γνώση της αγοράς», στοιχείο άλλωστε που χαρακτήρισε και τη πρώτη κυβέρνηση της Ν.Δ το καλοκαίρι του 2019. Ο Ανδρέας Πάτσης ανέλαβε αναπληρωτής τομεάρχης δικαιοσύνης πριν η Νέα Δημοκρατία αναλάβει την εξουσία ενώ ο γιός του αναδείχθηκε σε σύμβουλο του κόμματος για τα ζητήματα των… κόκκινων δανείων, δείχνοντας ότι ο συγκεκριμένος τομέας αποτελεί …οικογενειακή ειδικότητα.
Καθόλου τυχαίο ότι ο Ανδρέας Πάτσης υπήρξε εισηγητής νομοσχεδίων της κυβέρνησης της Ν.Δ σε ζητήματα δικαιοσύνης. Επίσης με εντολή της ηγετικής ομάδας της Νέας Δημοκρατίας ο Ανδρέας Πάτσης έγινε βουλευτής Γρεβενών. Η απόφαση αυτή φαίνεται να λήφθηκε στις αρχές του 2018, όταν ο Ανδρέας Πάτσης (που έως τότε δεν είχε δείξει τάσεις να πολιτευθεί, μιας και ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με την δικηγορία και το ποδόσφαιρο) αρχίζει να κάνει «παραγοντικές» κινήσεις στα Γρεβενά, προκαλώντας μάλιστα και τις αντιδράσεις «καραμανλικών» στελεχών. Στις εκλογές του 2019 εκλέγεται τοπικός βουλευτής με την στήριξη της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας. Όλη αυτή η σχέση που διαμορφώθηκε εκφράστηκε φυσικά και όταν η Ν.Δ έγινε κυβέρνηση. Ο Α.Πάτσης βρέθηκε να είναι νομικός σύμβουλος …παντού. Με συμβάσεις απευθείας ανάθεσης στα ΕΛΤΑ, σε νοσοκομεία της επαρχίας και περιφέρειες.
Σήμερα η κυβέρνηση προσπαθεί να …αλλάξει αυτή την εικόνα, αφού η «ανάγνωσή» της οδηγεί κατευθείαν στο υπουργικό συμβούλιο και στο Μέγαρο Μαξίμου. Έτσι βρίσκεται ήδη στα σκαριά μια προσπάθεια μετάθεσης ευθυνών σε κυβερνητικούς παράγοντες. Ήδη στην Νέα Δημοκρατία λέγονται πολλά για τις ευθύνες του προέδρου της Επιτροπής Πόθεν Έσχες Θανάση Μπούρα που θα κινδύνευε να γίνει «αποδιοπομπαίος τράγος» αν δεν ήταν ταυτόχρονα και Πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας που διαχειρίζεται το ζήτημα των υποκλοπών. Ο Θ.Μπούρας εγκαλείται γιατί δεν εντόπισε το πρόβλημα με την δήλωση του Ανδρέα Πάτση, ώστε τουλάχιστον να προειδοποιήσει την κυβέρνηση για το βάθος του. Παράλληλα γίνεται λόγος για σειρά παραλείψεων της εταιρίας ορκωτών λογιστών που ανέλαβε τον πλήρη έλεγχο των Πόθεν Έσχες όπως και των δικαστικών λειτουργών.
Ουσιαστικά δηλαδή έχουμε μία «επιχείρηση» παρόμοια με αυτή των υποκλοπών. Δηλαδή να «πέσει το φταίξιμο» σε συγκεκριμένα πρόσωπα των μηχανισμών αλλά ακόμη και σε δυσλειτουργία του συστήματος. Οπότε δεν είναι να απορεί κανείς αν σύντομα η κυβέρνηση καταθέσει προτάσεις αλλαγών στην λειτουργία του Πόθεν Έσχες.
