Ο Δήμος Θεσσαλονίκης οφείλει να υπερασπιστεί και πάλι την εγκυρότητα της μετονομασίας της οδού Αθ. Χρυσοχόου σε οδό Αλμπέρτου Ναρ, προσφεύγοντας κατ’ αρχάς στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της σχετικής απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, τονίζει ο Σύλλογος Φυλακισθέντων-Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ) σε επιστολή του στο Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης.
Η επιστολή στάλθηκε ενόψει της συζήτησης σήμερα 6 Ιουνίου στο Δημοτικό Συμβούλιο του θέματος της συμμόρφωσης της Διοίκησης του Δήμου προς την απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης σχετικά με την μετονομασία της οδού Αθανάσιου Χρυσοχόου σε οδό Αλμπέρτου Ναρ.
Με την από 29-3-2022 απόφασή του, το Δικαστήριο έκρινε, ουσιαστικά, παράνομη την παραπάνω μετονομασία, αποδεχόμενο τους ισχυρισμούς των απογόνων του Αθ. Χρυσοχόου ότι η σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης δεν είχε νόμιμη αιτιολογία. Συγκεκριμένα, έκρινε ότι «τα ιστορικά στοιχεία που επικαλείται η προσβαλλόμενη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, …, δεν συνιστούν το στοιχείο του εξαιρετικού και της αναγκαιότητας για την μετονομασία, αφού οι ιστορικές αναφορές και πληροφορίες για το πρόσωπο και τη δράση του Στρατηγού Αθανασίου Χρυσοχόου είναι αντικρουόμενες και αντιφατικές».
Πρώτα από όλα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το Δικαστήριο αξιολόγησε την κρίση της Διοίκησης για τα ιστορικά γεγονότα, υπερβαίνοντας τα όρια της εξουσίας που του απονέμουν οι δικονομικοί κανόνες. Για τον λόγο αυτό, είναι επείγον, ο Δήμος Θεσσαλονίκης να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, προκειμένου να αποτραπεί ο δικαστικός έλεγχος των πορισμάτων της ιστορίας.
Η αναγκαιότητα προσφυγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας προκύπτει από την απλή και μόνο ανάγνωση της ακυρωτικής απόφασης: Το Διοικητικό Εφετείο αναφέρεται στο έργο του ομότιμου Καθηγητή -ιστορικού Χάγκεν Φλάισερ για να στηρίξει την άποψη ότι ο στρατηγός Αθ. Χρυσοχόου θεωρούνταν από βρετανικές και ελληνικές υπηρεσίες της Μέσης Ανατολής αναξιόπιστος μεν, αλλά πατριώτης (!) Παρέλειψε όμως το δικαστήριο να διαβάσει τα στοιχεία που οδήγησαν το καθηγητή Φλάισερ να χαρακτηρίσει τον στρατηγό Χρυσοχόου ως μια από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις του ελληνικού δωσιλογισμού, δείχνοντας την αγαστή συνεργασία του με τις κατοχικές αρχές και τον καίριο ρόλο που έπαιξε στον εξανδραποδισμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Εξίσου επιλεκτική είναι και η ανάγνωση της έκθεσης του ιστορικού και στελέχους του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης Θεοδόση Τσιρώνη: Ενώ σε αυτή αποτυπώνεται με ενάργεια η δράση του Αθ. Χρυσοχόου κατά την διάρκεια της Κατοχής, η συνεργασία του με τους ναζί κατακτητές και ο ρόλος του στον διωγμό των Εβραίων συμπολιτών μας, το Δικαστήριο διάλεξε να μνημονεύσει μια αποστροφή του περί του ‘δυναμικού χαρακτήρα της ιστορίας’ για να δικαιολογήσει την κρίση του ότι ο Αθ. Χρυσοχόου είναι αμφιλεγόμενη ιστορική προσωπικότητα.
Το γεγονός ότι η απόφαση στηρίζεται σε μια παρανάγνωση της βιβλιογραφίας, που αλλοιώνει εξόφθαλμα τα πορίσματα καταξιωμένων επιστημόνων, μαρτυρεί για την ανάγκη προσφυγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Διαφορετικά, το συνταγματικό πλαίσιο της ακυρωτικής δίκης θα καταστρατηγείται συστηματικά και θέματα σημαντικά για την ζωή των δημοτών θα αποφασίζονται από τους δικαστές που δεν έχουν ούτε τις γνώσεις ούτε την πείρα να αξιολογήσουν τις κρίσιμες παραμέτρους τους.
Εξάλλου, το Δικαστήριο στην αιτιολογία της ακυρωθείσας απόφασης του ΔΣΘ αγνόησε εντελώς το πλήθος των επιβαρυντικών για τον Αθ. Χρυσοχόου στοιχείων που προσκομίστηκαν από τα παρεμβαίνοντα στη δίκη τρία μέλη μας – πρώην δημοτικούς συμβούλους Θεσσαλονίκης. Αγνόησε επίσης εντελώς το καίριας σημασίας γεγονός ότι το όνομα του στρατηγού Αθ. Χρυσοχόου – φρούραρχου Θεσσαλονίκης και Γενικού Διοικητή Μακεδονίας επί ναζιστικής κατοχής – δόθηκε στην οδό από το Δημοτικό Συμβούλιο που είχε διορίσει η δικτατορία των συνταγματαρχών παράνομα και κατά κατάλυση του Συντάγματος.
Αγνόησε επίσης εκείνα τα στοιχεία του φακέλου που καταδεικνύουν την συνεργασία του με την ναζιστική διοίκηση και την στάση του στο εβραϊκό ζήτημα.
Αγνόησε ακόμη και τα στοιχεία που περιέχονται στο αρχείο του ίδιου του Αθ. Χρυσοχόου: Την εθνικά επιλήψιμη δράση του στην Κατοχή, την οποία έχει καταγράψει και εκδώσει στο έργο του ‘Κατοχή εν Μακεδονία’.
Πώς μπορεί κανείς να προσπεράσει την προκλητική στάση του Αθ. Χρυσοχόου στην δίκη του «δήμιου της Θεσσαλονίκης» Μαξ Μέρτεν, το Φεβρουάριο-Μάρτιο του 1959 στο Ειδικό Στρατοδικείο Εγκλημάτων Πολέμου, όπου μετατράπηκε σε μάρτυρα υπεράσπισης του αρχιεγκληματία των ναζί στην Θεσσαλονίκη, προκαλώντας την αντίδραση όχι μόνον της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και του ίδιου του Προέδρου του Στρατοδικείου;
Η άποψη του Δικαστηρίου ότι η δράση του Αθ. Χρυσοχόου μπορεί να τύχει διαφορετικών εκτιμήσεων, δεν αναιρεί το γεγονός ότι συντρέχει εξαιρετικός λόγος που δικαιολογεί απολύτως την αναγκαιότητα της μετονομασίας της επίμαχης οδού», όταν εγνωσμένου κύρους επιστήμονες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έχουν αναδείξει ότι ο Αθ. Χρυσοχόου συνέδραμε στην ‘τελική λύση’ των Εβραίων συμπατριωτών μας. Όταν η χρήση του ονόματός του σε δρόμο της πόλης προσβάλλει το παγκόσμια αναγνωρισμένο μαρτυρικό – αντιστασιακό παρελθόν της Θεσσαλονίκης.
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης οφείλει να υπερασπιστεί και πάλι την εγκυρότητα της μετονομασίας της οδού, προσφεύγοντας κατ’ αρχάς στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης. Οφείλει να υπερασπίσει τη μετονομασία της οδού ως συμβολή στην προσπάθεια η Θεσσαλονίκη να απαλλαγεί από τα φαντάσματα του βάρβαρου κατοχικού καθεστώτος και να αποκαταστήσει την φυσιογνωμία της στο στέρεο έδαφος της ιστορικής αλήθειας.
To Δ.Σ. του ΣΦΕΑ
