Από τους Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης του Αρθούρου, ο σερ Πέρσιβαλ είναι εκείνος που ξεχωρίζει γιατί είναι ο πιο ανθρώπινος και συνάμα ο πιο απόμακρος. Ένας άξεστος γίγαντας με τεράστια καρδιά, αφοσιωμένος στην αποστολή που του ανατίθεται, ανυποχώρητος και πιστός μέχρι τέλους, παλεύει με τους δαίμονές του ώσπου, στη σφαίρα του θρύλου, υψώνεται στον μελαγχολικό αιώνιο φύλακα του Άγιου Δισκοπότηρου,
Σε μερικές από τις δεκάδες παραλλαγές του μύθου, ο Πέρσιβαλ, μετά το θάνατο του πατέρα του, μεγαλώνει στα δάση της Ουαλίας με τη μητέρα του, μακριά από τον πολιτισμό και τους ανθρώπους ώσπου, στα 15 του, εντυπωσιασμένος από μια ομάδα ιπποτών που περνούσε από τα μέρη του, βάζει σκοπό της ζωής του και καταφέρνει να ενταχθεί σαν ιππότης στην αυλή του Αρθούρου στο Κάμελοτ και να γίνει μέλος της Στρογγυλής Τραπέζης.
Μετά από μια ζωή γεμάτη κατορθώματα και μάχες για την υπεράσπιση και επικράτηση του δίκιου, κλονίζεται η υγεία του Αρθούρου, το Κάμελοτ κινδυνεύει και οι ιππότες αποφασίζουν να ψάξουν και να φέρουν στο Κάμελοτ το Γκράαλ, το Αγιο Δισκοπότηρο, που, στα σωστά χέρια, αποτελεί την απάντηση σε όλα τα προβλήματα του ανθρώπου, την οριστική νίκη πάνω στις αρρώστιες του σώματος και της ψυχής, στην επικράτηση της αρετής και του δίκιου στον κόσμο, την εξάλειψη της πείνας…
Σκορπίζονται οι ιππότες στα πέρατα της γης. Ο Πέρσιβαλ βρίσκεται δίπλα στο Δισκοπότηρο, αλλά οι αδυναμίες του τον εμποδίζουν να το αναγνωρίσει και αποτυγχάνει στην αποστολή. Ο Λάνσελοτ είναι ο δεύτερος που το βρίσκει, όμως η αμαρτία της μοιχείας που «κουβαλά» τον εμποδίζει να πλησιάσει περισσότερο. Τελικά ο γιός του Λάνσελοτ, ο Γκάλαχαν, μαζί με τον Σερ Μπορς και τον Πέρσιβαλ βρίσκουν το Γκράαλ. Ο αγνός και αναμάρτητος Γκάλαχαν υψώνεται στον ουρανό, η Στρογγυλή Τράπεζα διαλύεται, το Κάμελοτ χάνεται στα βάθη του θρύλου και ο δικός μας ο Σερ Πέρσιβαλ αναλαμβάνει την εκτέλεση του τελευταίου και υπέρτατου καθήκοντος απέναντι στην ανθρωπότητα. Κλείστηκε στο βάθος μιας σπηλιάς, αιώνιος, ανίκητος και ακοίμητος φρουρός, να περιμένει τους άξιους αναζητητές του μέλλοντος για να τους παραδώσει σώο και άθικτο το Αγιο Δισκοπότηρο.
* * *
Ηταν το πρωινό της Μεγάλης Παρασκευής του 1857 που ο Ρίχαρντ Βάγκνερ εμπνεύστηκε τον Parsifal του. Ετσι τουλάχιστον αναφέρει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του, αλλά ακόμη κι αν δεν ήταν, η ευχάριστη ατμόσφαιρα της φύσης, όταν εμπνεόταν την όπερα του «Πάρσιβαλ», τον έκανε να σκεφτεί ότι «έτσι έπρεπε να είναι η Μεγάλη Παρασκευή».
Η όπερα του Βάγκνερ στηρίζεται σε ένα από τα κορυφαία έργα της μεσαιωνικής Γερμανίας, το επικό ποίημα του Βόλφραμ φον Εσενμπαχ «Parzival», του 13ου αιώνα, το οποίο είναι επηρεασμένο από το ποίημα του Κρετιέν ντε Τρουά «Perceval, Le Conte du Graal» (Πέρσιβαλ, το έπος του Γκράαλ), του 12ου αιωνα.
Η όπερα ολοκληρώθηκε στις αρχές του 1882 και η πρεμιέρα του έργου δόθηκε στην Οπερα του Μπαϊρότ στις 26 Ιούλη 1822, υπό τη διεύθυνση του κορυφαίου γερμανοεβραίου Χέρμαν Λεβί, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του Βάγκνερ.
Η όπερα «Πάρσιφαλ» δέχτηκε αρνητικές κριτικές για το περιεχόμενό της, που θεωρήθηκε αντισημιτικό και ρατσιστικό, αλλά γνώρισε αποθεωτικές κριτικές για το μουσικό της μέρος.
Ειδικά ο Νίτσε επιτέθηκε στον Βάγκνερ γράφοντας στο «Τι σημαίνει το Ασκητικό Ιδεώδες;»: «Ο Πάρσιφαλ είναι έργο απιστίας, εκδικητικότητας και κρυφής απόπειρας δηλητηρίασης των προϋποθέσεων της ζωής – ένα κακό έργο». Για την μουσική όμως ο Νίτσε παραδέχεται: «Επιπλέον, πέραν όλων των άσχετων ζητημάτων (ως προς το ποια μπορεί ή θα έπρεπε να είναι η χρήση της μουσικής) και με καθαρά αισθητικά κριτήρια, έχει κάνει ποτέ ο Βάγκνερ κάτι καλύτερο;»
Για μας ο Πέρσιβαλ του Βάγκνερ μπορεί να μας χαρίσει ένα απίστευτο ταξίδι μουσικής πανδαισίας.
*Ο «Πέρσιβαλ» δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στον ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟ
την Μεγάλη Παρασκευή, 10 Απρίλη 2015
