Στις 4 Φλεβάρη έληξε η δημόσια διαβούλευση επί των νέων Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για τη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση ανεμογεννητριών στην καρδιά των Αγράφων, στον αυχένα της Νιάλας (Γραμμένη-Τούρλα-Καρνόπι) και στο Βοϊδολίβαδο (Μιχός-Βοϊδολίβαδο- Απέλινα), σε υψόμετρο 1700-1900 μέτρων. Η ακύρωση των παλιών μελετών και η κατάθεση νέων, οι οποίες τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), αποτελεί επιτυχία των αγώνων και των ακούραστων προσπαθειών των προηγούμενων ετών.
Εκατοντάδες φορείς και πολίτες (αριθμός που ξεπέρασε κάθε προσδοκία) συμμετείχαν στη δημόσια διαβούλευση του ΥΠΕΝ καταθέτοντας τεκμηριωμένους σχολιασμούς και επιχειρήματα που καταδεικνύουν τον καταστροφικό χαρακτήρα του επιχειρούμενου έργου. Αξίζει να σημειωθεί ότι αρνητικά γνωμοδότησαν και τα τρία δημοτικά συμβούλια των εμπλεκόμενων δήμων Αγράφων, Λίμνης Πλαστήρα και Καρδίτσας. Το επιχειρούμενο έργο αποτελεί, όπως σημειώνει και η «Ορνιθολογική Εταιρεία», αποκορύφωμα του περιβαλλοντικού παραλογισμού που ακολουθείται στην Ελλάδα, καθώς αντί να εξαιρούνται οι οικολογικά σημαντικές περιοχές από την εγκατάσταση αιολικών, προωθείται συστηματικά η αδειοδότηση μεγάλων αιολικών εργοστασίων μέσα και κοντά σε προστατευόμενες περιοχές. Τα Άγραφα είναι χαρακτηρισμένα ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) του Δικτύου NATURA 2000 και αποτελούν τόπο εξαιρετικής σημασίας για την αναπαραγωγή αρπακτικών πουλιών όπως ο Φιδαετός και ο Πετρίτης, αλλά και βασική περιοχή θερινής τροφοληψίας για το κρισίμως κινδυνεύον στην ηπειρωτική Ελλάδα Όρνιο. Τα σχεδιαζόμενα δύο αιολικά εργοστάσια “περικυκλώνουν” τη σημαντικότερη κούρνια των όρνεων στα Άγραφα και βρίσκονται ακόμα πολύ κοντά στα κρίσιμα ενδιαιτήματα του Πετρίτη και της Κοκκινοκαλιακούδας. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι πουθενά αλλού στον κόσμο δεν εγκαθίστανται ανεμογεννήτριες σε τόσο ψηλά βουνά. Όπως είναι γνωστό, το ρεύμα που παράγουν οι ανεμογεννήτριες δεν είναι διαρκές, καθώς δεν μπορεί να αποθηκευτεί. Για να διοχετευθεί το ρεύμα στο δίκτυο απαιτείται τοποθέτηση καλωδίων (υπόγειων και εναέριων), νέος υποσταθμός ανύψωσης τάσης μέσα στο δάσος (πάνω από το αφημένο σε πλήρη εγκατάλειψη δασικό χωριό «Δρυάδες»), πυλώνες δικτύου υψηλής τάσης και συνεπώς αποψιλώσεις τεράστιων δασικών εκτάσεων και διανοίξεις οδών πρόσβασης στο δίκτυο υψηλής τάσης. Ταυτόχρονα, για την τοποθέτηση των πανύψηλων πυλώνων των ανεμογεννητριών, απαιτείται σκάψιμο των βουνών και αμέτρητα κυβικά τσιμέντου.
Η διαβούλευση κατέδειξε ότι το αφήγημα της «πράσινης ανάπτυξης» έχει πλέον καταρρεύσει και δεν πείθει κανένα, αφού είναι πια ξεκάθαρες οι καταστροφικές και μη αναστρέψιμες συνέπειες της ανεξέλεγκτης εγκατάστασης αιολικών εντός -και εκτός- προστατευόμενων περιοχών. Οι πολίτες γνωρίζουν πλέον ότι το αφήγημα αυτό είχε και έχει σαν μοναδικό σκοπό να ικανοποιήσει την αδηφάγο όρεξη μιας κερδοσκοπικής “κάστας”. Στο ίδιο πλαίσιο, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), εξέδωσε τον περασμένο Δεκέμβρη, καταδικαστική απόφαση για την Ελλάδα, για μη συμμόρφωση με την οδηγία για τους οικοτόπους (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ), κρίνοντας ότι η Ελλάδα δε θέσπισε ως όφειλε τα αναγκαία μέτρα διατήρησης για τα προστατευόμενα είδη και τους οικοτόπους στις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ) του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000.
Παρά τη μαζικότατη ωστόσο συμμετοχή στη δημόσια διαβούλευση για τα Άγραφα, δεν πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός ότι οι διαδικασίες που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία για τη δημόσια διαβούλευση αδυνατούν να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική λειτουργία της, κατά παράβαση του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου. Αυτός ο λόγος οδήγησε ορισμένες κινήσεις πολιτών που ασχολούνται με την προστασία των Αγράφων να μην υποβάλλουν παρατηρήσεις σε αυτήν, θέση με την οποία δεν συμφωνούμε αλλά κρίνουμε πως είναι απόλυτα σεβαστή. Η διεξαγωγή της διαβούλευσης αποκλειστικά μέσω του Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου αποκλείει τη διενέργεια δημόσιας ακρόασης, όπως προβλέπεται στη Σύμβαση του Άαρχους που θέσπισε τα θεμελιώδη διαδικαστικά δικαιώματα της πληροφόρησης και συμμετοχής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων για περιβαλλοντικά θέματα, η οποία έχει κυρωθεί από την Ελλάδα (Ν3422/2005). Μέσω της δημόσιας ακρόασης παρέχεται η δυνατότητα κυρίως στις τοπικές κοινωνίες να θέσουν ερωτήματα στους επενδυτές και μελετητές και να υποβάλλουν τις παρατηρήσεις και γνώμες τους αναφορικά με το σχεδιαζόμενο έργο ή να ζητήσουν τυχόν διευκρινήσεις για αυτό. Η σημασία του συγκεκριμένου δικαιώματος γίνεται ακόμα μεγαλύτερη αν σκεφτούμε ότι οι ΜΠΕ εκπονούνται από μελετητές οι οποίοι επιλέγονται από τον κύριο του έργου, εξυπηρετώντας έτσι αποκλειστικά τα συμφέροντα των εκάστοτε επενδυτών. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, σε πρόσφατη απόφασή του (C-280/18), έκρινε ότι οι διαβουλεύσεις θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα στους οικείους δήμους και όχι στην αρμόδια περιφέρεια, προκειμένου να διασφαλίζεται η σωστή διεξαγωγή της διαβούλευσης. Η ελληνική νομοθεσία (άρθρο 3 Κ.Υ.Α. 1649/45/2014) αντίθετα δίνει την ευχέρεια στο εκάστοτε Περιφερειακό Συμβούλιο να συνεκτιμά τις γνωμοδοτήσεις των δημοτικών συμβουλίων, πράγμα που σημαίνει ότι η άποψη της τοπικής κοινωνίας μπορεί να μη ληφθεί καν υπόψιν στη λήψη της τελικής απόφασης από την πλευρά της περιφέρειας. Καμία όμως μελέτη δεν μπορεί να αξιολογήσει επαρκώς τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και οικονομικές παραμέτρους αναφορικά με τις περιοχές εγκατάστασης των ανεμογεννητριών, χωρίς πρώτα να ακούσει την τοπική κοινωνία.
Tοπικοί σύλλογοι, κινήσεις πολιτών, περιβαλλοντικές ομάδες, ορειβατικοί και πεζοπορικοί σύλλογοι, τοπικοί φορείς και πολίτες από όλη την Ελλάδα, συνεχίζουν τον κοινό πολύμορφο αγώνα τους με σκοπό τη διάσωση των Αγράφων, στέλνοντας ηχηρό μήνυμα αντίστασης, ελευθερίας, υπεράσπισης του φυσικού πλούτου και των κοινών δημόσιων αγαθών. Παράλληλα, αναμένονται και τα αποτελέσματα των ένδικων προσφυγών του Δικτύου Φορέων και Πολιτών για την Προστασία των Αγράφωνγια την αποτροπή εγκατάστασης ενός ακόμα αιολικού “πάρκου” στη θέση “Αέρας-Αφεντικό” των Δήμων Μουζακίου και Αργιθέας (γνωστού και ως Αιολικό Τυμπάνου). Τα Άγραφα αποτελούν μία από τις καθαρότερες περιοχές της Ευρώπης και έχουν να προσφέρουν πολλά στις επόμενες γενιές, αποτελούν μια περιοχή την οποία οφείλουμε όλοι να προστατεύσουμε και να μην αφήσουμε να παραδοθεί σε καταστροφικά σχέδια που θέλουν να μετατρέψουν όλα τα βουνά και τα ποτάμια σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Πρωτοβουλία Αθήνας για την Προστασία των Αγράφων
7/04/2021
https://www.facebook.com/savegreekmountains/
https://windwatchgreece.wordpress.com/
