Ένας χρόνος συμπληρώνεται σήμερα (30/10/2019) από το θάνατο του σπουδαίου συνθέτη, Γιάννη Σπανού, του «πατέρα» του Νέου Κύματος, που μας χάρισε τόσα πολλά τραγούδια καταγεγραμμένα στη συλλογική μας μνήμη. «Οδός Αριστοτέλους», «Μαρκίζα», «Άνθρωποι μονάχοι», «Είπα να φύγω», «Βροχή και σήμερα», «Θα με θυμηθείς», «Στην αλάνα», «Μια Κυριακή» και τόσα άλλα.
Ο Γιάννης Σπανός γεννήθηκε στο Κιάτο, το 1936. Ο γονείς του στήριξαν την κλίση του που φάνηκε από πολύ νωρίς. Από το Ελληνικό Ωδείο στην Κόρινθο, πιανίστας στη Σχολή Χορού Ηρώς Σισμάνη, έπαιζε επίμονα, ατέλειωτες ώρες με αποτέλεσμα να πάθει ζημιά στα δάχτυλά του.
Μετά το στρατιωτικό και την εκμάθηση ξένων γλωσσών, εγκαταλείπει τη Νομική και σε ηλικία 20 ετών εγκαθίσταται στο Παρίσι. Η παρέα των καλλιτεχνών της αριστερής Όχθης του Σηκουάνα, τον συναρπάζει. Εκεί γνώρισε τη Nouvelle Vague, την τζαζ μουσική και έκανε τον ακομπανιαντέρ για πολλούς διάσημους τραγουδιστές, με πρώτο τον Σερζ Γκενσμπούργκ. Τραγούδησε τραγούδια του η Μπριζίτ Μπαρντό (παρόλο που δεν συναντήθηκαν ποτέ) και η μούσα των υπαρξιστών, Ζιλιέτ Γκρεκό, ηχογράφησε 18 τραγούδια του.
Αρχές της δεκαετίας του ’60, επιστρέφει στην Ελλάδα, έπειτα από προτροπή του Γιώργου Παπαστεφάνου που τον γνώρισε στον Αλέκο Πατσιφά, ο οποίος τότε δημιουργούσε την εταιρεία δίσκων Λύρα. Ο Γιάννης Σπανός, δημιουργεί ένα καθαρά δικό του μουσικό κλίμα, χρησιμοποιώντας νέες φωνές.
Η πρώτη του δισκογραφική δουλειά ήταν με το τραγούδι «Μια αγάπη για το καλοκαίρι». Ο Μιχάλης Βιολάρης, η Πόπη Αστεριάδη, η Αρλέτα, η Καίτη Χωματά, η Αλέκα Μαβίλη, ήταν οι φωνές που χρησιμοποίησε για να βγει ο νέος ήχος που ήθελε και να ξεκινήσει ένα ολόκληρο ρεύμα που πρώτος ο ίδιος αποκάλεσε και πρότεινε στον Πατσιφά να το πουν «Νέο Κύμα», μετάφραση από το γαλλικό Nouvelle Vague.
Μετά το Νέο Κύμα, ακολουθούν οι σημαντικοί δίσκοι του όπως οι τρεις «Ανθολογίες», το «Εκείνο το καλοκαίρι» (Α΄ Βραβείο Μουσικής Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1971) και η «Οδός Αριστοτέλους». Σύντομα όμως οδηγείται προς το λαϊκό τραγούδι, με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Γιώργος Ζαμπέτας, Βίκυ Μοσχολιού, Χάρις Αλεξίου, Ελενη Δήμου, Κώστας Κάραλης, Γιάννης Πάριος, Μανώλης Μητσιάς, Αλέκα Κανελλίδου, Γιώργος Νταλάρας, Άλκηστις Πρωτοψάλτη («Έξοδος Κινδύνου»), Τάνια Τσανακλίδου, ερμήνευσαν τραγούδια του, σε στίχους σπουδαίων στιχουργών, όπως οι Λευτέρης Παπαδόπουλος, Γιώργος Παπαστεφάνου, Κώστας Κωτούλας, Πυθαγόρας, Μάνος Ελευθερίου, αλλά και ποιητών, όπως ο Βασίλης Ρώτας, ο Γιώργος Βυζιηνός, ο Νίκος Καββαδίας, ο Μίλτος Σαχτούρης.
Έχει γράψει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο μεταξύ των οποίων στην ταινία «Παύλος Μελάς». Είναι εξαιρετικός ο θρήνος που τραγουδάει η Δήμητρα Γαλάνη για τον Παύλο Μελά: «Σε κλαίει λαός…», σε ποίηση Κωστή Παλαμά.
Όσο για το αριστούργημα του Μάνου Ελευθερίου και του Γιάννη Σπανού, η περίφημη Μαρκίζα που αναφέρει το τραγούδι ανήκει, σύμφωνα με μαρτυρία του ίδιου του ποιητή, πάλαι ποτέ Ξενοδοχείο Παλλάδιον (πανέμορφο δημιούργημα του αρχιτέκτονα Παναγιώτη Ζίζηλα το 1915 ) και μετέπειτα Μetropolis που στεγαζόταν εκεί, Πανεπιστημίου 54 και Εμμανουήλ Μπενάκη γωνία – όπως γράφει ο Χρήστος Ασημακόπουλος στο Ογδοο.
Ας θυμηθούμε κι ένα άλλο τραγούδι του Γιάννη Σπανού σε στίχους του Καρυωτάκη και την ερμηνεία του Γιάννη Πουλόπουλου.
