Τετάρτη 20 Δεκέμβρη 1944
Το Α΄ Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ οι δυνάμεις του οποίου αιμορραγούν συνεχώς δεν μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλίες και να αλλάξει την τροπή που πήραν οι μάχες τα τελευταία εικοσιτετράωρα , παρά τις μερικές επιτυχίες του όπως στην περίπτωση της Κηφισιάς και της κατάληψης του αρχηγείου της RAF (σ.σ. Μέχρι εκείνη την ημέρα ο ΕΛΑΣ είχε συλλάβει αιχμαλώτους στις διάφορες μάχες 1.000 Εγγλέζους και 1.250 αξιωματικούς και άνδρες των δυνάμεων της κυβέρνησης Παπανδρέου). Από την άλλη πλευρά οι Εγγλέζοι συνεχίζουν τις επιθέσεις ώστε να εκκαθαρίσουν τις συνοικίες που βρίσκονται στα πλευρά των δύο σημαντικών αξόνων , της οδού Πειραιώς και της λεωφόρου Συγγρού. Σε πολλές από αυτές τις επιθέσεις τον πρώτο ρόλο παίζει η RAF που πραγματοποιεί δολοφονικούς βομβαρδισμούς με θύματα αμάχους. Για τις επιθέσεις αυτές, στις 20 του Δεκέμβρη η ΚΕ του ΕΑΜ έκανε διάβημα στον πρόεδρο του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Ι. Ντε Ρενιέ σημειώνοντας ότι οι βομβαρδισμοί είχαν ως αποτέλεσμα « πολλά θύματα εις νεκρούς και τραυματίας υπερβαίνοντα μέχρι σήμερον τας 2.500».
Η τακτική του ΕΛΑΣ απέναντι στις βρετανικές επιθέσεις είναι κυρίως αμυντική. Ο καπετάνιος του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ Σπύρος Κωτσάκης (Νέστορας) σημειώνει: «Αντιδρούμε με μικρές αναδιατάξεις των δυνάμεων μας και ενισχύσεις στα σημεία που πιέζονται περισσότερο, και είναι καίρια, και με διενέργεια αντεπιθετικών, νυχτερινών κυρίως, επιχειρήσεων. Μια τέτια προτείνουμε σήμερα στην ΚΕ ( του ΕΛΑΣ): αν επιτεθούμε να καταλάβουμε τους Στρατώνες του Ρουφ-μέσα εκεί βρίσκονται και 200 Ρώσοι αιχμάλωτοι με τους οποίους έχουμε επαφή- και να
κόψουμε την Πειραιώς».
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ – ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ
« Ομάδες θανάτου» στον Πειραιά
Από τον «Ριζοσπάστη» στις 20 του Δεκέμβρη 1944:
« Στον Πειραιά εκτοπίστηκε η αγγλική φρουρά από τον Ηλεκτρικό Σταθμό και αποκρούστηκε με απώλειες εχθρική απόπειρα για ανακατάληψη του. Ύστερα από ολιγόωρη επίθεση κατά της φρουράς των Ψυγείων Φίξ ο ΕΛΑΣ έπιασε 22 Άγγλους αιχμαλώτους και πήρε λάφυρα. Αραπάδες προσπάθησαν να επιτεθούν στην περιοχή Ν. Φαλήρου-Μοσχάτου. Τμήματα του ΕΛΑΣ τους χτύπησαν από τα νώτα και τους έτρεψαν σε φυγή.
Σ’ όλες τις συνοικίες του Πειραιά και της Κοκκινιάς έχουν οργανωθεί ομάδες θανάτου. Το σύνθημά τους «Λευτεριά ή Θάνατος».
Σε φοβερό θανάσιμο πόλεμο καλεί η Κομμουνιστική Οργάνωση του Πειραιά την εργατική πόλη.
«Κάθε σπίτι, κάθε οδόφραγμα, κάθε δρόμος, πρέπει να γίνει ορμητήριο που να τσακίζουμε τους Αραπάδες, τους Νάνους (σ.σ.: Τους γκούρκας), τους προδότες κι όλους τους εχθρούς του Έθνους μας. Στον απολογισμό ο κάθε Πειραιώτης θα αναφέρει πώς υπερασπίστηκε το σπίτι του, τη γυναίκα του και αδερφή του, τη συνοικία του. Απέναντι στις άτιμες μέθοδες που χρησιμοποιούν για να γονατίσουν το λαό μας, σκληρή, αδυσώπητη τιμωρία πρέπει νάναι η απάντηση του λαού.
Βομβαρδίζουν τις συνοικίες μας. Ατιμάζουν τις αδερφές μας. Βασανίζουν τους ανθρώπους του λαού που πιάνουν στο κέντρο. Σημειώστε τα ονόματα των σαδιστών και ξεκληρίστε τους».
Στις επαρχίες
«Κατά την καταδίωξη και φυγή των αραπάδων από το Κρυονέρι ο ΕΛΑΣ πήρε λάφυρα 3 κανόνια και 4 αυτοκίνητα.
Στην Πάτρα οι Άγγλοι αφόπλισαν τους αστυνομικούς γιατί εκδηλώθηκαν υπέρ του λαού. Κρατούν όμως κοντά τους άνδρες των ταγμάτων ασφαλείας και άλλους δοσίλογους για να τους ξαναντύσουν και να τους ξαναοπλίσουν εναντίον του λαού».
Η ηρωική Κρήτη στο πλευρό μας
«Ο Λαός και ο στρατός της Κρήτης είναι στο πλευρό της Αθήνας και του Πειραιά. Ο Παπανδρέου έστειλε στην Κρήτη το Βολουδάκη ( σ.σ.: Ο Μανούσος Βολουδάκης ήταν ένας από τους παλαιότερους συνεργάτες του Ελευθερίου Βενιζέλου) και τον περιβόητο Γύπαρη (σ.σ: Ο Παύλος Γύπαρης ήταν από τα πρωτοπαλλήκαρα του Ελευθερίου Βενιζέλου, αρχηγός παρακρατικών ομάδων των βενιζελικών. Οι «Γυπαραίοι» σκότωσαν τον Ίωνα Δραγούμη, στην Αθήνα το 1920, σε αντίποινα της απόπειρας δολοφονίας του Βενιζέλου στο Παρίσι). Κανείς όμως δεν αναγνωρίζει τους αντιπροσώπους της έκνομης Κυβέρνησης.
Σ’ όλη τη μεγαλόνησο επικρατεί ησυχία και καμμιά ένοπλη εκδήλωση της αντίδρασης δεν σημειώθηκε. Όλοι αποδοκιμάζουν την επέμβαση των Άγγλων. Το παγκρήτιο Συμβούλιο νέων του ΕΑΜ Χανίων, έστειλαν χαιρετισμό στους μαχητές της Αθήνας και του Πειραιά. Καταδικάζουν την επέμβαση του Σκόμπυ και ζητούν εφαρμογή του χάρτη του Ατλαντικού.
Με τα ίδια συνθήματα συγκροτήθηκαν παλλαϊκά συλλαλητήρια στο Λασήθι, σ’ ενίσχυση της Αθήνας».
Ο ΕΛΑΣ αγρυπνεί στα σύνορα
« Στην Ανατολική Θράκη και προς τα Ελληνικά σύνορα σημειώθηκαν συγκεντρώσεις Τουρκικών στρατευμάτων.
Θετικές πληροφορίες αναφέρουν ότι στην Τουρκία εξοπλίζονται αντιδραστικοί Έλληνες. Ο ΕΛΑΣ της Θράκης παίρνει όλα τα μέτρα για να υπερασπίσει τα σύνορα της Πατρίδας».
«Διατιμήθηκαν τα τρόφιμα»
Η Παναθηναϊκή Λαϊκή Επιτροπή σαν ανώτατο Αγορανομικό όργανο, όρισε τις παρακάτω διατιμήσεις των ειδών πρώτης ανάγκης: στάρι 44 δρχ., λάδι 264 δρχ., σαπούνι 264 δρχ., οινόπνευμα 420 δρχ., λάχανο 20 δρχ., ζυμαρικά 180, γάλα 78, αυγά 40, κρέας 320-350, κάρβουνα 36-40,, ξύλα 12-15,τσιγάρα 3 δρχ. το ένα, ψηστικά 10-20 δρχ., φασόλια 180, πετρέλαιο, 160, σταφίδα ξανθιά 64, σταφιδόμελο 180. Τα αγορανομικά όργανα επιβλέπουν την αυστηρή τήρηση των ορισμένων τιμών».
«Πού να πάω; Πού να προφυλαχτώ;»
Από τις ημερολογιακές σημειώσεις του ποιητή Σωτήρη Σκίπη , που κρατούσε στο σπίτι του στην Καλλιθέα ( δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Πνευματική Ζωή», τεύχος 184):
« 20 Δεκεμβρίου
Από τις 3 το πρωί οι Άγγλοι φωτίζουν τα σπίτια μας με φωτοβολίδες τεράστιες. Λες πως είναι μέρα. Είμαι νηστικός και άυπνος. Ξάφνου ακούω να χτυπούν με υποκόπανο την πόρτα του επάνω πατώματος, του γειτονικού σπιτιού. Κάθε χτύπος και μια ανατριχίλα βαθιά μέσα μου. Όχι από φόβο. Τον ξέρω το χτύπο αυτόν απ’ τη νύχτα της 4ης Μαίου, που ήρθανε τα Ες Ες και μ’ έπιασαν… Μα από ντροπή… Ντρέπουμαι … Θέλω να κρύψω το πρόσωπό μου… Θέλω να κρυφτώ ολόκληρος! Ν’ ανοίξω τη γη, να μπω μέσα και να σκεπαστώ με χώματα… Να μην επιζήσω! Να μη με δη ανθρώπινο μάτι!
Πετάγουμαι στην αυλή και ρωτώ δυνατά.
-Γιατί σπάτε την πόρτα του ξένου σπιτιού; Ποιοι είσαστ’ εσείς που παίρνετε τέτοιο δικαίωμα, που δεν το παίρνουν ο Θεός και ο Χάρος;
Οι αντάρτες, όμως, εξακολουθούσαν τη δουλειά τους αμίλητοι.
Τους ξαναφωνάζω σ’ έναν τόνο επιτακτικό:
-Δεν πρέπει να σπάσετε την πόρτα. Πολύ περισσότερο που η οικογένεια που κατοικεί εκεί λείπει.
-Γιατί λείπει;
-Πήγε σ’ ένα συγγενικό της σπίτι να μείνει, για ν’ αποφύγει τη μάχη.
-Θέλουμε να μπούμε… Θέλουμε να ξαπλώσουμε… Ξεπαγιάσαμε…
Κι ένιωσα τόση λύπη γι’ αυτούς…
Η πόρτα, όμως, δεν υποχωρούσε στους χτύπους των υποκόπανων. Έτσι κι αυτοί κατέβηκαν, έσπασαν την πόρτα της κουζίνας του πρώτου πατώματος και μπήκανε μέσα. Η κ. Φ. ατρόμητη ξοπίσω τους για να σώσει τα πράγματά της. Είχανε κιόλας ξαπλώσει όλοι τους στα κρεβάτια και τα ντιβάνια. Έμοιαζαν σκοτωμένοι απ’ την κούραση.
-Ήρθα τους λέει, να πάρω λίγα πράγματα.
– Και δεν τα παίρνεις όλα!
Κάτου στο πάτωμα, είχανε ακουμπήσει, εδώ κι εκεί, όλμους, όπλα, φυσίγγια. Πως κατάφερε να μην πατήσει κανένα και να μην τιναχτεί στον αέρα κι αυτή και τα πράγματά της!
Πέφτω ντυμένος στο κρεβάτι κι επιτέλους αποκοιμιέμαι. Μα με ξυπνούν, σε λιγάκι τρομεροί βρόντοι. Ξανάρχισαν οι όλμοι. Η ώρα είναι 6.30. Βαθύ ξημέρωμα… Πού να πάω; Πού θα προφυλαχτώ; Τα μεγάλα τζάμια του τζαμωτού σπάνε μ’ ένα δαιμονισμένο θόρυβο. Τα οπλοπολυβόλα μαίνονται. Οι Άγγλοι θα ’ναι πια κοντά μας… Οι αντάρτες δεν απαντούν. Σε λιγάκι όλα σταματούν. Αλλά σταματώ κι εγώ… Η λάμπα μου έσβησε. Δε μου βρίσκεται ούτε στάλα πετρελαίου! Ξαναξαπλώνω και περιμένω».
«Υπάρχει η φρίκη που σκεπάζει τα μάτια»
Καταγραφή του Γιώργου Σεφέρη στις 20 του Δεκέμβρη στις «Μέρες Δ΄ 1 Γενάρη 1941-31 Δεκέμβρη 1944», σ.378,379, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 1986:
«Τετάρτη, 20 Δεκέμβρη
Όλες ετούτες τις μέρες πεντάμορφες, γλυκύτατες. Εννοώ αν μπορούσε κανείς να τις κοιτάξει. Γιατί υπάρχει η φρίκη που σκεπάζει τα μάτια. Όχι όπως τη φαντάζεται κανείς σε ώρες εφιαλτικές, αλλά με το γνώριμο πρόσωπο του φίλου, του συγγενή, του καθημερινού διαβάτη.
Φριχτό αίσθημα πως είμαι άχρηστος και μόνος ανάμεσα σε τρελούς και σε ψεύτες.
Σήμερα μια προκήρυξη που έριξαν τα αεροπλάνα: Οι εχθροί χρησιμοποιούν κανόνια. από αύριο στις 09.00΄, τα κανόνια θα καταστρέφονται με κάθε μέσο, της στεριάς, του αέρα, της θάλασσας.οι πληθυσμοί που κατοικούν σε ακτίνα 550 μέτρων από τη θέση κανονιού πρέπει να φύγουν. Αποτέλεσμα: έξαλλοι άνθρωποι στους δρόμους με μπογαλάκια , με μωρά στα χέρια, γριές κοιτάζοντας πού να τρυπώσουν . Αυτοί οι άνθρωποι ζούνε, χωρίς φως εδώ και δεκαπέντε μέρες, αφήνοντας κατά μέρος τα χρόνια της σκλαβιάς. Το μόνο που τους έμενε, μια στέγη. πάει κι αυτό.πόλεμος γίνεται».
«Νιώθεις πως η μάχη κάπως ξεμάκρυνε»
Από τις ημερολογιακές σημειώσεις του Γιώργου Θεοτοκά ( « Τετράδια Ημερολογίου ( 1939-1953)», σ.545, εκδόσεις Εστία):
« 20 Δεκεμβρίου
Οι Άγγλοι ξεκαθάρισαν μεγάλες περιοχές, Κουκάκι, Καλλιθέα, Νέα Σμύρνη κ.λπ. Οι ελασίτες όμως είχανε μία επιτυχία στην Κηφισιά, όπου πήρανε , καθώς λέγεται , το ξενοδοχείο «Σέσιλ» που οι Άγγλοι το χρησιμοποιούσαν ως στρατηγείο της αεροπορίας. Έπιασαν, φαίνεται, αιχμαλώτους. Στην Αθήνα κυκλοφορεί κανείς πιο ελεύθερα , με περισσότερη ασφάλεια οπωσδήποτε. Νιώθεις πως η μάχη κάπως ξεμάκρυνε».
Οι Εγγλέζοι καταλαμβάνουν την Καλλιθέα και το Κουκάκι και επιτίθενται στη Νέα Σμύρνη
Συνέχεια της αφήγησης του Oρέστη Μακρή καπετάνιου του Β΄ Συγκροτήματος του ΕΛΑΣ Αθήνας για τις μάχες στην Καλλιθέα το Κουκάκι και τη Νέα Σμύρνη στις 20.12.1944 ( από το βιβλίο του « Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας – Άνεμος λευτεριάς στις Ανατολικές και Νότιες συνοικίες 1941-1945:Χρονικό» , σ.123-125, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1985):
«Το ΙΙο σύνταγμα συγκρατεί με δυσκολία την ασφυχτική πίεση του εχθρού στην Καλλιθέα. Με αναφορά του προς το Α’ Σώμα ζητάει να υποχωρήσει προς Νέα Σφαγεία. Το αίτημά τους γίνεται αποδεχτό από το Σώμα, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν ακόμη οι δυνατότητες να κρατηθούν στη συνοικία.
Τα υπολείμματα του ΙΙου και ΙΙΙου τάγματος του Ιου συντάγματος μας υποχωρούν και αυτά υποχρεωτικά προς Πετράλωνα και στη συνέχεια στο Μεταξουργείο (ΒΙΟ) και εκεί ανασυγκροτούνται σε ένα απόσπασμα με την ονομασία Β’ απόσπασμα της II ταξιαρχίας. Στη διοίκησή του είναι ο Μένιος Μανουράς και ο Θωμάς Κουγιαγκάς.
Έτσι από σήμερα πλέον ολόκληρη η I ταξιαρχία μας είναι κυκλωμένη και αποκομμένη απ’ τις υπόλοιπες δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην Αθήνα. Η μόνη μας επαφή με το Α’ Σώμα είναι ένας ασύρματος. Η κύκλωση αυτή αρχίζει από τις υπώρειες του Υμηττού,πάνω από την Καισαριανή–νοσοκομείο Συγγρού– Στάδιο– λόφος Αγίου Παντελεήμονα–Φιξ – Δουργούτι – Άγιος Σώστης –Ιωσηφόγλειο–νεκροταφείο Νέας Σμύρνης ως τις νότιες υπώρειες του Υμηττού (Ηλιούπολη).
Το βόρειο μέτωπο της Καισαριανής ως το Στάδιο–Αρδηττό, το κρατούν τρία τάγματα του 2ουσυντάγματος και ένα τάγμα(Κρόνος) του 34ου συντάγματος.
Το δυτικό μέτωπο στον Άγιο Παντελεήμονα–Φιξ –Δουργούτι το κρατάει το Ιο τάγμα 2ουσυντάγματος (Γιώργης Ζαφειρόπουλος).
Το νότιο μέτωπο, από τον Άγιο Σώστη–
Ιωσηφόγλειο – νεκροταφείο Νέας Σμύρνης το κρατάει το Ιο τάγμα 1ου συντάγματος
(Μιχάλης Παναγιωτίδης).
Στις νότιες υπώρειες του Υμηττού (Ηλιούπολη) έχει αναπτυχθεί ένας λόχος του τάγματος του Κρόνου.
Σήμερα έχουν την τιμητική τους το τάγμα του Γιώργη Ζαφειρόπουλου και το τάγμα της Νέας Σμύρνης.
Το πρώτο αποκρούει με επιτυχία και με συνεχείς αντεπιθέσεις, τη σφοδρή επίθεση των άγγλων ενάντια στο λόφο του Άγιου Παντελεήμονα–Φυλακές στο Νέο Κόσμο–Λεύκα.
Το τάγμα της Νέας Σμύρνης από το πρωί έχει εμπλακεί σε σκληρές
μάχες, σώμα με σώμα, με ολόκληρο το σύνταγμα των άγγλων και ινδών, που υποστηρίζεται από 30 τανκς «Σέρμαν». Σύγχρονα δέχεται πιέσεις από την πλευρά της λεωφόρου Συγγρού (Ιωσηφόγλειο).
Τα αγγλικά τανκς έχουν προχωρήσει σε βάθος στην οδό Αρτάκης και Αγίας Σοφίας και έχουν αφήσει πίσω ακόμη και το σταθμό διοίκησής μας, στην πλατεία Σκατζουράκη.
Η κύρια γραμμή άμυνας του τάγματος άντεξε στη φοβερή πίεση και καθήλωσε το αγγλικό πεζικό. Ως τις 3 το απόγευμα οι άγγλοι είχαν κερδίσει έδαφος 300 μέτρων, αλλά δεν κατόρθωσαν να καταλάβουν το λοφίσκο της πλατείας Σκατζουράκη. Οι απώλειές μας ήταν αρκετά βαριές απ’ τις πετυχημένες βολές των πυροβόλων των τανκς.
Καταστρέψαμε με τα μπουκάλια ένα τανκ, που έμεινε στα χέρια του εχθρού. Οι προφυλακές μας, παρά τις ηρωικές τους προσπάθειες, υποχρεώθηκαν να αναδιπλωθούν στην κύρια γραμμή άμυνας.
Γύρω στις 5 το απόγευμα αποσύρθηκαν τα τανκς του εχθρού πίσω από το πεζικό τους.
Ήρθε κι ο Μιχάλης Παναγιωτίδης για αναφορά. Ήταν μαύρος απ’ τη μουτζούρα σαν μηχανικός αυτοκινήτων.
Στην παρατήρησή μου, γιατί υποχώρησαν οι προφυλακές, μου απάντησε:« Καπετάνιε τα τανκάκια, τα τανκάκια! Είναι πολλά και δεν μπορούμε να τα κουμαντάρουμε εύκολα. Οι νάρκες μας είναι μικρές και δεν τα πιάνουν. Μόνο που χοροπηδάνε!».
Γελούσε και όπως ήταν χοντρός χοροπηδούσε κι ο ίδιος στο ένα του πόδι μ’ έναν πολύ αστείο τρόπο, για να μας δείξει πώς χοροπηδούσαν τα τανκς. Λυτή η σκηνή με είχε τόσο πολύ εντυπωσιάσει, που μού μεινε από τότε ολοζώντανη στη μνήμη μου.
Συμφωνήσαμε να κάνουμε τα μεσάνυχτα τρεις εφόδους στις προωθημένες θέσεις των ινδών, για να τους αναγκάσουμε να ξαναγυρίσουν στις παλιές θέσεις τους, στο νεκροταφείο.
Στο μεταξύ έφτασε σύνδεσμος από την ταξιαρχία και με καλούσαν να παρουσιαστώ στο Σ.Δ. επειγόντως. Έφυγε κι ο Μιχάλης για να οργανώσει τη νυχτερινή έφοδό μας.
Μόλις έφτασα στην ταξιαρχία, στη Νέα Ελβετία, με δέχτηκαν ο Στέφανος Γκιουζέλης, ο Κοσμάς κι ο αντισυνταγματάρχης Στάθης Δεληβοριάς. Ήταν εκεί και ο Γιώργης Ζαφειρόπουλος (Μουστάκιας) και ο καπετάνιος του ενισχυμένου λόχου του τάγματος του Κρόνου.
Με πληροφόρησαν στην αρχή ότι στο προγεφύρωμα του Παλαιού Φαλήρου αποβιβάστηκε και ένα δεύτερο σύνταγμα της V μεραρχίας των άγγλων με αρκετά τανκς, που σημαίνει ότι ο εχθρός έχει πρόθεση να μας πιέσει ασφυχτικά από το νότο.
Τέλος μου ανακοίνωσαν ότι μου αναθέτουν τη διοίκηση ολόκληρου του νότιου τομέα με τις παρακάτω δυνάμεις:
α) Το Ιο τάγμα της Νέας Σμύρνης (Μιχάλη Παναγιωτίδη), με δύναμη 330 ανδρών. Αποστολή του τάγματος να συγκρατήσει τις κύριες δυνάμεις του προγεφυρώματος Παλαιού Φαλήρου στη Νέα Σμύρνη.
β) Το Ιο τάγμα 2ου συντάγματος (Γιώργη Ζαφειρόπουλου) με δύναμη 300 ανδρών. Αποστολή του να συγκρατήσει τις δυνάμεις του εχθρού, που επιτίθενται, με στόχο τους τη διχοτόμηση των ανατολικών συνοικιών, στο Α’ νεκροταφείο–Νέο Κόσμο–λόφο Άγιου Παντελεήμονα.
γ) Τον ενισχυμένο λόχο του Κρόνου στην Ηλιούπολη, με δύναμη γύρω στους 150 άνδρες, με αποστολή να συγκρατήσει τις μηχανοκίνητες δυνάμεις του εχθρού, που είναι πιθανόν να επιχειρήσουν ελιγμό, για να αποκόψουν την οδό υποχώρησης της ταξιαρχίας προς τον Υμηττό.
Τέλος μου όρισαν σταθμό διοίκησης για το Β’ συγκρότημα (έτσι το βάφτισαν), το σταθμό του τάγματος του Γιώργη Ζαφειρόπουλου (Ιο τάγμα) στο Φάρο του Κατσιποδιού (στα σύνορα με τη Νέα Σμύρνη).
Φύγαμε και εγκαταστάθηκα αμέσως με το Γιώργη (Μουστάκια). Δεν ήταν δύσκολο να μπούμε γρήγορα σε λειτουργία, μια και η οργανωτική μας διάρθρωση είχε πάλι απλοποιηθεί, όπως στην κατοχή.
Η διμοιρία εφεδρείας του Ιου τάγματος παρέμεινε σαν φρουρά στο σταθμό και σύγχρονα έκανε χρέη διμοιρίας διαβιβάσεων και εφεδρείας.
Η επιμελητεία μας είχε πλέον εναποτεθεί στην εθελοντική προσφορά των πολιτών που κατοικούσαν στα σπίτια της πρώτης γραμμής του πυρός και μοιράζονταν το λιγοστό φαγητό τους με τους πολεμιστές.
Κάλεσα και το Μιχάλη Παναγιωτίδη. Τον κατατόπισα για την προβλεπόμενη αύξηση της πίεσης του εχθρού για την επόμενη μέρακαι μείναμε σύμφωνοι να πραγματοποιηθεί αμέσως η νυχτερινή έφοδός μας για ανακατάληψη του χαμένου εδάφους των 300 μέτρων, ώστε να τους ξαναστείλουμε πάλι στο νεκροταφείο της Νέας Σμύρνης και να τους αποθαρρύνουμε. Έτσι κι έγινε κι είχε μεγάλη επιτυχία. Οι μαχητές μας εξόρμησαν σαν τα φαντάσματα μέσα στη νύχτα και με τις πρώτες ριπές και τις πολεμικές κραυγές και τα χωνιά οι ινδοί πήραν δρόμο και ξαναγύρισαν κοντά στα τανκς, στο ανοιχτό πεδίο του νεκροταφείου. Με λίγες μόνο ριπές ο ΕΛΑΣ ξαναπήρε ότι είχαν κερδίσει ολόκληρη την ημέρα 30 τανκς κι ένα σύνταγμα πεζικού του εχθρού…».
«Κάθε ένα μέτρο υποχώρησης σημαίνει 10 νεκρούς αθώους πολίτες»
Στο ίδιο κείμενο του Ορέστη Μακρή αναφέρονται και τα εξής:
«Μέσα στη νύχτα μας έστειλε η ταξιαρχία και μια προκήρυξη προς το λαό και τους μαχητές των ανατολικών συνοικιών της 6ης αχτίδας της ΚΟΑ σε 100 αντίτυπα για να μοιραστούν στους βαθμοφόρους και να διαβαστούν σε όλους τους μαχητές μας.
Η προκήρυξη καλούσε το λαό να βοηθήσει μαζικά στα οδοφράγματα τους αητούς της λευτεριάς, για να σταματήσουν τα σιδερένια φρούρια του Σκόμπυ και κατέληγε με έκκληση προς τους μαχητές να υπερασπίσουν με νύχια και δόντια τα σπίτια τους,τους γονιούς τους και τα παιδιά τους από την ολοκληρωτική καταστροφή. Κατήγγειλε ακόμη, ότι πίσω απ’ τους άγγλους οι συμμορίες των τσακαλιών–συνεργατών των γερμανών σφάζουν, βασανίζουν και στέλνουν στα κάτεργα της Αφρικής τους συγγενείς μας. μέχρι και τρίτου βαθμού. Κάθε ένα μέτρο υποχώρησης σημαίνει 10 νεκρούς αθώους πολίτες και τέλος κατέληγε με τη λαϊκή εντολή προς τους μαχητές:
« Ούτε βήμα πίσω!».
