Η αντιπαράθεση απόψεων στην οποία επιδόθηκαν την Πέμπτη ο Νίκος Δένδιας και ο τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, παραμένει στην επικαιρότητα. Ως ένα γεγονός που προκαλεί εντύπωση, γεννά συζητήσεις για την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης αλλά και ως ένα ζήτημα που θα δρομολογήσει τριβές στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας. Έχει όμως σημασία να εντοπίσει κανείς την πραγματική σημασία και αξία του γεγονότος, αν θέλει να το τοποθετήσει σωστά στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία.
Δεν συνιστά διπλωματική πρωτοτυπία
Σε διπλωματικό επίπεδο η πρωτοβουλία αυτή του Νίκου Δένδια δεν ξεφεύγει ούτε από το τυπικό, ούτε και από το άτυπο πρωτόκολλο των διεθνών σχέσεων. Ας μην ξεχνάμε πως Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονται σε καθεστώς διμερούς διαλόγου υπό διεθνή εποπτεία μετά από μια πολύμηνη διαδικασία εντάσεων. Είτε αυτή αφορούσε το τουρκολιβυκο μνημόνιο είτε τις κινήσεις του Oruc Reiss στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Στο καθεστώς των διερευνητικών επαφών που διανύουμε δεν συνιστά μεγάλη πρωτοτυπία το να γίνεται υπόμνηση των διαφορετικών προσεγγίσεων των δύο χωρών σε θέματα που είναι πασίγνωστο ότι υφίσταται διαφωνία.
Το γεγονός ότι ο διάλογος Δενδια – Τσαβούσογλου έγινε στην Άγκυρα δεν συνιστά συνθήκη δίχως προηγούμενο. Θυμίζουμε άλλωστε ότι την ίδια τακτική είχε ακολουθήσει και ο Ταγίπ Ερντογάν κατά την διάρκεια της επίσκεψής του στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2017. Είχε προκληθεί αντίστοιχη αντιπαράθεση θέσεων με τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, για τα ίδια ακριβώς ζητήματα.
Πολιτικές πιθανότητες
Σε πολιτικό επίπεδο παραμένει ακόμη δυσδιάκριτο αν πρόκειται για πρωτοβουλία του υπουργού Εξωτερικών ή η κίνηση αυτή είχε σε έναν βαθμό σχεδιαστεί σε κυβερνητικό επίπεδο.
Η μεγάλη σπουδή του Μεγάρου Μαξίμου να δηλώσει βιαστικά, λίγο μετά την ανταλλαγή απόψεων Δένδια-Τσαβούσογλού, ότι τα πάντα έγιναν μετά από συνεννόηση της ηγεσίας του ΥΠΕΞ με τον πρωθυπουργό και την «εντολή» του Κυριάκουυ Μητσοτάκη εγείρει αμφιβολίες για το τι πραγματικά συνέβη.
Όχι μόνον γιατί διαφάνηκε μία αγχώδης λειτουργία του κυβερνητικού επιτελείου. Επίσης γιατί ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης ουδέποτε έχει λειτουργήσει με αυτό τον τρόπο στις διμερείς επαφές του με την τουρκική πλευρά. Το αντίθετο δείχνει η συνάντηση που είχε με τον Ταγίπ Ερντογάν τον Δεκέμβριο του 2019 στο Λονδίνο αλλά οι τηλεφωνικές η άλλες άτυπες επαφές που έχουν γίνει με την τουρκική πλευρά από το πρωθυπουργικό γραφείο.
Πολιτικά ακούγεται πολύ πιο λογικό η εξέλιξη αυτή να προήλθε μετά από πρωτοβουλία του Νίκου Δένδια, την οποία εκ των υστέρων και αναγκαστικά κάλυψε η κυβέρνηση. Ο Νίκος Δένδιας είναι ένας πολιτικός με σκέψη αυτονομημένη από τους σχεδιασμούς του Μεγάρου Μαξίμου. Βρίσκεται στην ηγεσία του ΥΠΕΞ ως κορυφαίο στέλεχος της Ν.Δ με διακριτό πολιτικό στίγμα. Ο υπουργός Εξωτερικών είναι παράλληλα γνώστης των ισορροπιών στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας. Ως εκ τούτου γνωρίζει τις δυσαρέσκειες που έχει δημιουργήσει στη «σαμαρική» πτέρυγα η έναρξη των απευθείας συνομιλιών με την Τουρκία και σε καμία περίπτωση δεν θέλει να αντιμετωπιστεί ως εντολοδόχος του Μητσοτάκη.
Επίσης ο Νίκος Δένδιας στο παρελθόν έχει επιδιώξει να εκφράσει εντός Νέας Δημοκρατίας την «καραμανλική» πτέρυγα. Αυτή που επίσης δεν φαίνεται ικανοποιημένη από τους χειρισμούς του Κυριάκου Μητσοτάκη στα ελληνοτουρκικά.
Η πρόσφατη δημόσια αντιπαράθεση απόψεων ανάμεσα στους πρώην πρωθυπουργούς Κώστα Καραμανλή και Κώστα Σημίτη σχετικά με την ορθότητα της «στρατηγικής του Ελσίνκι» έχει ίσως το στοιχείο του ξεκαθαρίσματος παλιών λογαριασμών ανάμεσα στους δύο «πρώην». Πρωτίστως όμως συνιστά «ξύπνημα» των απόψεων της «καραμανλικής» πλευράς στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας. Αυτή εκφράζεται μία επίθεση στο σημιτικό παρελθόν σε μία περίοδο που ο στενός ηγετικός πυρήνας της Ν.Δ γύρω από τον Κυριάκο Μητσοτάκη αποτελείται κατά βάση από πρώην στελέχη του «σημιτικού ΠΑΣΟΚ» (Γεραπετρίτης, Σκέρτσος, Πιερακάκης, Χρυσοχοίδης, Μενδώνη κ.α).
Οι βλέψεις του Δένδια και η συμπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ
Ο τρίτος παράγοντας της εξίσωσης είναι η πολιτική στρατηγική του ίδιου του Νίκου Δένδια. Ο υπουργός Εξωτερικών πορεύεται από τον Ιούλιο του 2019 οπότε και ήλθε στην εξουσία η Νέα Δημοκρατία διατηρώντας σαφείς αποστάσεις από το «ύφος» του Μεγάρου Μαξίμου απέναντι στην αντιπολίτευση.
Στοιχείο που θεωρείται φυσική συνέχεια και της στάσης που τήρησε του τελευταίους μήνες της διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Τότε που δεν κινήθηκε στις λογικές της σκληρής αντιπαράθεσης με την Συμφωνία των Πρεσπών. Με αποτέλεσμα μετεκλογικά να είναι ο πρώτος που δήλωσε την αναγκαιότητα της εφαρμογής της ως συμβατή με τα εθνικά συμφέροντα. Θέση την οποία στην συνέχεια ασπάστηκαν τα περισσότερα κυβερνητικά στελέχη.
Το στοιχείο της συναινετικής λογικής έχει αναγνωρίσει δημόσια στον Νίκο Δένδια ακόμη και ο Αλέξης Τσίπρας. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά που έκανε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στις 20 Ιανουαρίου όταν συζητήθηκε το νομοσχέδιο για την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο στα 12 Ναυτικά μίλια για το ενδεχόμενο ανάλογης κίνησης στα νότια σύνορα. Όπως είπε «ακούσαμε τον Υπουργό Εξωτερικών να λέει ότι η Κυβέρνηση σχεδιάζει τελικά την επέκταση των χωρικών υδάτων νοτίως και ανατολικά της Κρήτης. Σχεδιάζει αυτό που εμείς προτείναμε και μας λέγατε ότι είναι εθνικισμός, οι εύκολοι λεονταρισμοί, όπως έλεγε ο κ. Γεραπετρίτης. Τελικά ποια είναι η γραμμή σας;». Παράλληλα είχε εξαιρέσει τον Νίκο Δένδια από τα στελέχη της Ν.Δ που λειτούργησαν ως αντιπολίτευση με γνώμονα το μικροκομματικό συμφέρον.
Πολύ πιο καθαρά «εξαίρεσε» τον Νίκο Δένδια από την κριτική του ΣΥΡΙΖΑ ο αρμόδιος τομεάρχης του κόμματος Γιώργος Κατρούγκαλος. Τοποθετούμενος στις 26 Φεβρουαρίου στην συζήτηση για το νομοσχέδιο του νέου οργανογράμματος του υπουργείου Εξωτερικών είχε αναφερθεί στην εξωτερική πολιτική λέγοντας τα εξής: «Εξακολουθούμε να βλέπουμε ότι σε όλα αυτά τα θέματα η Κυβέρνηση κινείται χωρίς πυξίδα και σε κενό στρατηγικής. Και δεν το καταλογίζουμε αυτό κυρίως σε εσάς, κύριε Υπουργέ (σ.σ απευθύνεται στον Νίκο Δένδια). Αυτό είναι ευθύνη πρωταρχικά του Πρωθυπουργού. Όχι μόνο γιατί σε μια σειρά θεμάτων φαίνεται να υπάρχουν αποστάσεις, διαφοροποιήσεις φραστικές, που μπορεί να κρύβουν και άλλα ανάμεσα στις δηλώσεις του Πρωθυπουργού και τις πάγιες θέσεις του Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά κυρίως γιατί ο Πρωθυπουργός έχει από το Σύνταγμα την ευθύνη της χάραξης της γενικής πολιτικής της χώρας».
Παρότι ήταν υπουργός Δημόσιας Τάξης της κυβέρνησης Σαμαρά – με ό,τι αυτό σημαίνει- είναι ξεκάθαρο ότι σήμερα ο Νίκος Δένδιας έχει καταφέρει να διατηρήσει μία «πολιτικά πολιτισμένη» σχέση με την αντιπολίτευση. Τόσο με τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και με άλλα κόμματα. Μία ιδιότητα που του δίνει την δυνατότητα της μικρότερης φθοράς συγκριτικά με άλλα κυβερνητικά στελέχη.
Κάτι που μπορεί να συμβάλλει σε μελλοντικούς ρόλους που θα μπορούσε να παίξει στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας. Επίσης τον καθιστά ένα πρόσωπο ευρείας πολιτικής αποδοχής. Στοιχείο που σε εξελίξεις του κοντινού πολιτικού μέλλοντος μπορεί να αποδειχθεί πολύ ισχυρό χαρτί.
