Στη Σοφία
Κατά τον Ντοστογιέφσκι: “ Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας φαίνεται από το επίπεδο διαβίωσης των φυλακισμένων της”. Αν κρίνουμε από το αντίστοιχο επίπεδο στη δική μας χώρα, θα λέγαμε ότι τίποτα άλλο δεν μένει παρά να τον γκρεμίσουμε και να τον χτίσουμε από την αρχή, τέτοιος που είναι. Οι συνθήκες στις ελληνικές φυλακές είναι άσχημες. Η πληρότητα ξεπερνά σε πολλές περιπτώσεις το 100%, ενώ η κακή διατροφή, η έλλειψη υγιεινής, η σχεδόν ανύπαρκτη υγειονομική αρρωγή· τα προβλήματα θέρμανσης και κακομεταχείρισης, συνθέτουν ένα εκρηκτικό κονσέρτο θεσμικής εγκατάλειψης και αναλγησίας. Κι αν πριν την πανδημία, Πολιτεία και πολίτες γέρναμε το κεφάλι μας αντίθετα από τα σιδερόφραχτα τείχτη των Καταστημάτων Κράτησης, σήμερα, με την επιδημία να σαρώνει την Ελλάδα, ο κίνδυνος είναι ξεκάθαρος: Αν “πέσουν” οι φυλακές δεν θα προλαβαίνουμε να μετράμε φέρετρα.
Υπερβολή; Όχι, δα. Μέχρι στιγμής, 300 κρατούμενοι και περίπου 80 σωφρονιστικοί υπάλληλοι έχουν διαγνωστεί με κορωνοϊό, ενώ ήδη μετράμε 8 και τρεις θανάτους αντίστοιχα. Ένας σωφρονιστικός υπάλληλος από το Κατάστημα Τρικάλων είναι διασωληνωμένος, ενώ πρόσφατα κι ένα δίχρονο παιδάκι μεταφέρθηκε από τις γυναικείες φυαλκές Κορυδαλλού- που βρίσκονται σε καθεστώς καραντίνας- στο νοσοκομείο Παίδων.
Η εγχείρηση πέτυχε…
“Από την έναρξης της πανδημίας, ο Covid-19 έχει πλήξει τα καταστήματα κράτησης σε όλη τη χώρα, παρά τις έωλες διαβεβαιώσεις ότι αυτό δεν θα συνέβαινε, και τώρα καλπάζει”, τονίζει σε ανακοίνωσή της η Πρωτοβουλία για τα δικαιώματα των κρατουμένων. Την ίδια στιγμή, άλλος ένας κρατούμενος (υπόδικος) πέθανε χτυπημένος από τον φονικό ιό. Από την πλευρά της η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής (ΓΓΑΠ) μιλά για επιτυχή αντιμετώπιση των κρουσμάτων. Σε συνέντευξή της τον περασμένο Οκτώβριο, η κ. Νικολάου υποστήριξε ότι υπήρξε κινητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων ώστε να εξασφαλιστεί όλο το απαραίτητο υγειονομικό υλικό: μάσκες, αντισηπτικά, απολλυμαντικά, είδη καθαρισμού, γάντια, γυαλιά προστασίας, φόρμες, rapid και self tests, ενώ ειδική μνεία έκανε και για τους άνω των 115χιλ. διαγνωστικούς ελέγχους σε κρατούμενους και εργαζόμενους (Political 23/10/2021).
Τέλος, σε ό, τι αφορά την εμβολιαστική εκστρατεία, η ΓΓΑΠ σε δελτίου Τύπου στις 6 Σεπτεμβρίου 2021 αναφέρεται σε 5.351 εμβολιασμούς κρατουμένων, οι οποίοι βρίσκονται κατοχυρωμένοι στο σύστημα του ΕΟΔΥ. Στη συνέντευξή της η κ. Νικολάου ανέβασε τον αριθμό αυτό σε άνω των έξι χιλιάδων. Ωστόσο, όπως έχει επισημανθεί κι αλλού, τα παραπάνω στοιχεία (αφορούν σε σύνολο 11.113 κρατουμένων) αφήνοντας έτσι θολό το τοπίο του πραγματικού ποσοστού εμβολιασμένων στις φυλακές, αφού από την αρχή του εμβολιαστικού προγράμματος, ο πληθυσμός των φυλακών έχει αλλάξει. Άλλοι αποφυλακίστηκαν, άλλοι φυλακίζονται, άλλοι προφυλακίζονται. Ποιος επομένως είναι ο πραγματικός αριθμός;
…ο ασθενής απεβίωσε
Όπως μου επισημαίνουν καλά ενημερωμένες πηγές, γύρω από τα δεδομένα σχετικά με την κατάσταση στα Καταστήματα κράτησης επικρατεί σχεδόν απόλυτη συσκότιση. Για παράδειγμα: Ποια είναι η ακριβής εικόνα σχετικά με τα κρούσματα; Ποια απ’ τά στοιχεία δίνονται στη δημοσιότητα σχετικά με τους κρατούμενους σε απομόνωση; Ευσταθούν οι καταγγελίες ότι νοσούντες και μη συμβιώνουν ο ένας πάνω στον άλλον, στους ίδιους θαλάμους, στα ίδια κελιά; Τι έχει γίνει από την Πολιτεία ώστα κάθε κατάστημα κράτησης να διαθέτει ειδική πτέρυγα για την καραντίνα και τα κρούσματα;
“Η έλλειψη επίσημης πληροφόρησης για την κατάσταση της πανδημίας στις φυλακές, ο περιορισμός της επικοινωνίας με τον έξω κόσμο και η περαιτέρω απομόνωση όσων νοσούν- κι όχι μόνο- και εν γένει η περιστολή όλων των δικαιωμάτων έχουν προτιμηθεί ως “αποτελεσματικά” μέτρα όλο αυτό το διάστημα αντί των πραγματικών λύσεων”. Αυτά καταγγέλουν οι άνθρωποι της Πρωτουβουλίας.
Απ’ την άλλη, η Γ.Γ Αντεγκληματικής Πολιτικής, σε ένα κρεσέντο αυτοθαυμασμού, κόμπαζε μιλώντας για το “πρωτότυπο μέσο επικοινωνίας του “Ηλεκτρονικού επισκεπτηρίου”“. Ωστόσο, οι κρατούμενοι αντιδρούν. Εικάζω το γιατί. Άμεση αποσυμφόρηση, βελτίωση των συνθηκών κράτησης, αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας μέσα στις φυλακές. Άμεση πρόσβαση σε νοσοκομεία. Αυτά διεκδικούν, αφού δεν φαίνονται να πείθονται από τα κυβερνητικά ευχολόγια και τις αγιοποιήσεις του υπουργείου στα απογευματινά δελτία.
Αντιλαλούν οι φυλακές
Άλλωστε, δεν φάνηκε να θέλει κανείς να τους πείσει. Κανείς δεν θέλησε να οργανώσει. Να προσπαθήσει θαραλλέα. Να εκπονήσει ένα ρεαλιστικό σχέδιο- έστω και τώρα- ώστε να αποσυμφωρηθούν οι φυλακές. Να γίνουν πιο αξιοπρεπείς οι συνθήκες κράτησης. Να σωθούν άνθρωποι. Η μόνη στρατηγική που ακολουθήθηκε είναι εκείνη της επιβολής και του διαμοιρασμού δημόσιου χρήματος σε ιδιώτες. Πότε με απευθείας αναθέσεις σε… μπακάλικα για προμήθεια αντισηπτικών και μασκών. Πότε με απευθείας αναθέσεις της προμήθειας μασκών σε εμπόρους αναρτήσεων για αυτοκίνητα. Πότε με ανατιμήσεις που φτάνουν μέχρι και το 454% για την προμήθεια γαντιών νιτριλίου… Ο κατάλογος είναι μακρύς και τα σάπια μήλα στα “πέτσινα” λεφτόδεντρα του νεοδημοκρατικού μπαξέ φτάνουν και περισσεύουν για να γεμίσουν οι τσέπες μιας χούφτας ανθρώπων (βλ. και τις αποκαλύψεις του Documento και του insidestoyry. gr). Όμως, πέρα απ’ την κυβερνητική λαιμαργία, υπάρχει και η πάστα των πραγματικών ανθρώπων.
Ένας αριθμός
Την ενίσχυση των φυλακών σε πολλαπλό επίπεδο ζητά ο Σπύρος Καρακίτσος, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδας. Σε πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας Documento, ο κ. Καρακίτσος, αφού αναφέρθηκε στην ταχύτητα διασποράς του ιού εντός των φυλακών, λόγω του κλειστού πληθυσμού, δεν παρέλλειψε να σταθεί και στην υποστελέχωση του προσωπικού, ιδίως σε ό,τι έχει να κάνει με το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των φυλακών. Ακόμη, διαισθανόμενος την ανθρώπινη υπόσταση του ζητήματος, πέρασε ένα βήμα μπροστά από την απλή στατιστική καταγραφή θέτοντας το ζήτημα κατά την άποψη του γράφοντος στην πραγματική του διάσταση: “Οι αριθμοί που δημοσιεύονται καθημερινά για τις απώλειες από την πανδημία κρύβουν πίσω τους τραγικές ιστορίες οικογενειών που πενθούν για τους δικούς τους ανθρώπους. (…) Το ίδιο ισχύει και στις φυλακές”.
Αυτή την οπτική, εκείνη των ανθρώπων, όχι των αριθμών δίνουν και οι κρατούμενοι. Μιλώντας στα πλαίσια του ίδιου ρεπορτάζ, ένας εξ αυτών σχολίασε καυστικά την επιλογή των αρμοδίων το εμβολιαστικό πρόγραμμα στα σωφρονιστικά καταστήματα να λάβει χώρα αποκλειστικά με το σκεύασμα Johnson & Johnson. “Μας έχουν δώσει μόνο το Johnson σαν επιλογή τη στιγμή που υπάρχουν κρατούμενοι που έχουν ιστορικά θρομβώσεων και θα ήταν καλύτερο για αυτούς να κάνουν άλλα εμβόλια. Φάνηκε για ακόμη μια φορά ότι μας λογίζουν σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, σαν πολίτες ενός κατώτερου θεού”.
Ανάλώσιμοι, απλοί αριθμοί, λοιπόν, για την κυβέρνηση οι κρατούμενοι; Δεν γνωρίζω. Εκείνο που ξέρω όμως είναι ότι διψούν για υγεία και αξιοπρέπεια. Δεν τους καθησυχάζουν τα ημίμετρα που έρχονται να αμπαλάρουν σε δωροσυσκευασία την απαγόρευση βασικών λειτουργιών των φυλακών ως ανάχωμα στην επέλαση της πανδημίας. Δεν κάνουν “τουμπεκί” απέναντι στην ένταση της καταστολής. Γνωρίζουν ότι τιμωρήθηκαν από τον νόμο με τον εγκλεισμό τους, όχι με την καταδίκη τους σε θάνατο. Αγωνίζονται να σώσουν ό, τι έχει απομείνει από τους ερειπιώνες του πολιτισμού μας. Γιατί, στην τελική, πολιτισμένη είναι μια χώρα όταν οι πιο σοφοί και αποτελεσματικοί νόμοι είναι ακριβώς αυτοί που εμποδίζουν τον δυστυχή να γίνεται πιο δυστυχής. Κι όχι ο ισχυρός, ισχυρότερος. Μπορεί όμως αυτός ο πολιστιμός να χτιστεί υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη; Πολύ αμφιβάλλω…
