Κεντρικό σταθμό μπροστά στο συλλαλητήριο της ΔΕΘ, το Σάββατο 7 Σεπτέμβρη (5.30 μ.μ. στην πλατεία ΧΑΝΘ) αποτέλεσε η εκδήλωση – συζήτηση για τις εξελίξεις στον εργάσιμο χρόνο με τίτλο «Ο χρόνος είναι χρήμα… (Μόνο για λίγους…)», που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης στο Πάρκο των Εποχών στην παραλία της Θεσσαλονίκης.
Κεντρικός εισηγητής ήταν ο Κώστας Γκουντέλιας, αντιπρόεδρος του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Τροφίμων – Γάλακτος – Ποτών Κ. Μακεδονίας.
Ακολούθησαν παρεμβάσεις από τον Αλέκο Μινέρο, γραμματέα του Σωματείου Μεταλλωρύχων Υπόγειων Στοών Μεταλλείων Κασσάνδρας, την Μαίρη Μπουικίδου, μέλος του ΔΣ της Ένωσης Εμποροϋπαλλήλων Θεσσαλονίκης, τον Φίλιππο Λαζαρίδη, μέλος του ΔΣ του ΣΕΤΗΠ και πρόεδρο του Σωματείου Εργαζομένων στην BETA CAE, τον Χρήστο Καραχρήστο, πρόεδρο της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης (ΕΝΙΘ), και τον Γιάννη Νιβορλή, πρόεδρο της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Εμφιαλωμένα Ποτά (ΠΟΕΕΠ) (Διαβάστε παρακάτω).
Εισηγητικά ο Κώστας Γκουντέλιας αναφέρθηκε στο πώς ο χρόνος εργασίας μετατρέπεται σε χρήμα, στην πολιτική διαχρονικά των κυβερνήσεων που έχτισαν το νομοθετικό πλαίσιο για τη στήριξη των επιδιώξεων της εργοδοσίας και κυρίως ποια πρέπει να είναι η απάντηση των εργαζομένων.
Αναλυτικά ανέφερε:
«Στα μεταλλεία της Χαλκιδικής η εργοδοσία υπολόγισε πως για κάθε 30 λεπτά έξτρα δουλειάς των εργαζομένων τη μέρα, θα βγει κέρδος περίπου 10 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Στην “Alumil”, το 2022 οι εργαζόμενοι, το α’ εξάμηνο, παρήγαγαν τόσο πλούτο ώστε να καλύψουν τα λειτουργικά έξοδα της εταιρείας, τις νέες επενδύσεις που δρομολογούνται σε διάφορα τμήματα της παραγωγής και στο ταμείο έμειναν κέρδη 40 εκατ. Και όμως, αυτή η τεράστια παραγωγικότητα δεν έφερε ούτε λεπτό μείωσης του χρόνου εργασίας για τους εργαζόμενους.
Την περασμένη δεκαετία, η “Toyota” έκοψε 5 λεπτά από το διάλειμμα των εργατών παραγωγής. Με βάση ανεπίσημα στοιχεία, αύξησε κατά 7,5 εκατ. ευρώ τα ετήσια κέρδη της.
Στην Αγγλία, δικαστήριο πήρε απόφαση πως οι εργαζόμενοι σε εταιρεία delivery δεν είναι μισθωτοί αλλά αυτοαπασχολούμενοι. Την ίδια μέρα η μετοχή της εταιρείας ανέβηκε 1%. Ο λόγος; Το ότι οι μέτοχοι μυρίστηκαν αύξηση κερδών αφού πλέον οι εργαζόμενοι γίνονται και με τη βούλα “λάστιχο”, χωρίς δικαιώματα και κυρίως χωρίς ωράριο.
Στην Ελλάδα, το 2023 ο μέσος χρόνος εργασίας είναι όσο περίπου και το 2012. Σε αυτήν τη δεκαετία εντάχθηκαν στην παραγωγή δεκάδες νέες τεχνολογίες. Αντίστοιχα αυξήθηκε και η παραγωγή του πλούτου. Αντίθετα, οι μισθοί παραμένουν ίδιοι, ενώ η ακρίβεια και ο πληθωρισμός ξεπερνάνε το 30%.
Ο χρόνος, λοιπόν, είναι χρήμα. Αλλά μόνο για τις πολυεθνικές και τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους. Γι’ αυτό και επενδύουν δισεκατομμύρια ευρώ για να βρουν το κατάλληλο μείγμα, σε κάθε κλάδο, σε κάθε πόστο, ώστε να εξασφαλίζουν το μέγιστο δυνατό κέρδος, βαφτίζοντας και σαν πρόοδο και εξέλιξη πολλά από αυτά τα πειράματά τους. Θα πει κανείς: Αν είναι να πάμε σε 4ήμερη εργασία, ή αν είναι να βγάζει περισσότερα η επιχείρηση και να δώσει και σε εμάς κανένα μπόνους, γιατί όχι; Ολοι κερδισμένοι είμαστε.
Πώς ο χρόνος μετατρέπεται σε χρήμα
Επιχειρηματικοί όμιλοι και κόμματα που τους υπηρετούν, υποστηρίζουν πως ο καθένας παίρνει μία αμοιβή ανάλογη με αυτό που προσφέρει, τόσο ο επιχειρηματίας, όσο και ο εργαζόμενος. Επομένως, μας λένε, πως ένας εργαζόμενος με τον κατώτατο μισθό, δηλαδή 33 ευρώ περίπου μεροκάματο, όταν δουλεύει 8ωρο παρέχει εργασία που “αξίζει” 33 ευρώ. Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι, γιατί με αυτόν τον τρόπο ο επιχειρηματίας δεν θα έβγαζε κέρδος. Η πραγματικότητα είναι πως ο κάθε εργαζόμενος έχει βγάλει το μεροκάματό του και τα πάγια έξοδα της επιχείρησης πολύ πριν σχολάσει. Όλος ο υπόλοιπος χρόνος εργασίας είναι ουσιαστικά απλήρωτος, κλεμμένος. Είναι αυτό που όλοι ξέρουμε σαν κέρδος. Οπότε είναι πολύ φυσιολογικό οι επιχειρηματικοί όμιλοι να θέλουν:
— Να αυξάνεται ο απλήρωτος χρόνος του εργαζόμενου
— Να αυξάνεται η παραγωγικότητα του εργαζόμενου
Η καρδιά για την αύξηση της εκμετάλλευσης, για την παραγωγή του πλούτου είναι ο εργάσιμος χρόνος
Ο κάθε επιχειρηματίας επιδιώκει πάντα τη διεύρυνση των ορίων του εργάσιμου χρόνου και σε μια τέτοια κατεύθυνση αξιοποιείται η “διευθέτηση”, που επιτρέπει στους εργοδότες να αυξομειώνουν τον χρόνο εργασίας για να τον προσαρμόζουν στις εκάστοτε ανάγκες της παραγωγής. Έτσι γεννήθηκαν και όλες οι αλχημείες που ζούμε στους χώρους δουλειάς, από την ημιαπασχόληση, την εκ περιτροπής εργασία, την εργασία με “μπλοκάκι”, μέχρι τους εργαζόμενους ορισμένου χρόνου, τις εργολαβίες και τις συμβάσεις μηδενικών ωρών. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για το κεφάλαιο η παραγωγή να μη σταματάει και να μη δυσκολεύεται για κανέναν λόγο.
Ο Καρέλιας, για παράδειγμα, δίνει μπόνους 800 ευρώ στους εργαζόμενους που δεν θα λείψουν καμία μέρα από τη δουλειά, πέρα από την κανονική άδεια. Τι σημαίνει αυτό; Πως όποιος εργαζόμενος πάει στη βάρδια άρρωστος, δεν πάει στη σχολική γιορτή του παιδιού του, και προφανώς δεν απεργήσει, με αποτέλεσμα να χρειάζονται μετατροπές στις βάρδιες, που σημαίνει μείωση της παραγωγικότητας για την επιχείρηση, θα κερδίζει ένα ποσό, που το είχε ήδη δουλεμένο διπλά και τρίδιπλα.
Βάση των περισσότερων αλλαγών στον εργάσιμο χρόνο είναι ο διαχωρισμός του χρόνου εργασίας σε “ενεργό” και “μη ενεργό”. Πάνω σε αυτό έχει στηριχτεί η αφαίρεση του διαλείμματος από τον ημερήσιο χρόνο εργασίας, καθώς και η πρόσφατη αλλαγή που θα αναφέρουμε αναλυτικότερα και παρακάτω, σχετικά με τον χρόνο προετοιμασίας και αποχώρησης από την εργασία.
Τι σημαίνει αυτός ο διαχωρισμός; Πως ο χρόνος που βρίσκεται ένας εργαζόμενος σε ένα εμπορικό κατάστημα στην Τσιμισκή, όσο δεν υπάρχει πελάτης να εξυπηρετήσει, μπορεί να μη θεωρείται χρόνος εργασίας. `Η αντίστοιχα, ο χρόνος που χρειάζεται ένας εργαζόμενος σε μεταφορική για να επιστρέψει με άδειο το φορτηγό από μια παράδοση.
Είναι χαρακτηριστικό το ότι στις αποθήκες της “Amazon” χρησιμοποιούνται φορητοί σαρωτές για την παρακολούθηση της απόδοσης των εργαζομένων αλλά και την παρακολούθηση των διαλειμμάτων τουαλέτας. Σύμφωνα με μια βρετανική έρευνα, το 74% των εργαζομένων απέφευγαν να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα φοβούμενοι ότι θα λάβουν προειδοποιήσεις για μειωμένη απόδοση.
Αλλαγές κατ’ απαίτηση της εργοδοσίας
Εδώ έρχονται να “κουμπώσουν” και οι τελευταίες αλλαγές που έφερε η κυβέρνηση της ΝΔ κατ’ απαίτηση της εργοδοσίας, και με βάση τις Οδηγίες της ΕΕ.
Μάλιστα, εμπλούτισε αυτές τις αλλαγές, αξιοποιώντας ένα Προεδρικό Διάταγμα του 1932 και μια απόφαση του Αρείου Πάγου του 1965, ότι το διάλειμμα και ο χρόνος προετοιμασίας και αποχώρησης από τη δουλειά στη βιομηχανία είναι ανενεργός χρόνος. Πιο συγκεκριμένα:
— Η 6ήμερη εργασία, που αφορά εργοστάσια πολλών κλάδων (π.χ. Μέταλλο, Ενέργεια, Νερό, Τρόφιμα – Ποτά), την ιδιωτική Υγεία, τις μεταφορές, τα λιμάνια και γενικά τους χώρους φορτοεκφόρτωσης. Η εφαρμογή μπορεί να επεκταθεί και σε σούπερ μάρκετ, στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τις αποθήκες τέτοιων επιχειρήσεων. Επιβάλλεται μονομερώς στον εργαζόμενο από την εργοδοσία, με τη δικαιολογία του αυξημένου φόρτου εργασίας. Δηλαδή οι συμβάσεις πάνε περίπατο με βάση τις ανάγκες της επιχείρησης για κέρδος! Επίσης, η 6η μέρα εργασίας δεν αντικαθίσταται με ρεπό και δεν αντιστοιχεί σε επιπλέον ένσημο.
— Δίνεται δώρο μία ώρα απλήρωτης εργασίας στους βιομηχάνους με το πρόσχημα της προετοιμασίας του εργαζόμενου για την ανάληψη της εργασίας και την αποχώρηση από αυτή! Δηλαδή, οι εργαζόμενοι να πηγαίνουν μισή ώρα νωρίτερα στη δουλειά και να φεύγουν μισή ώρα αργότερα κι αυτό το διάστημα να μη θεωρείται χρόνος εργασίας.
— Χαρίζονται μέχρι 3 μέρες τον μήνα στην εργοδοσία για να εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους όσες ώρες θέλει, αφού ως και 3 μονά χτυπήματα της κάρτας (δηλαδή χωρίς να χτυπηθούν είτε στην έναρξη είτε στη λήξη της βάρδιας) δεν επιφέρουν κανένα πρόστιμο στον εργοδότη! Οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν 3 μέρες τον μήνα χωρίς κανείς να ξέρει πόσες ώρες εργάστηκαν!
— Δεν δηλώνεται καθόλου ωράριο σε όσους εργαζόμενους χαρακτηρίζονται “διευθυντικά στελέχη“. Για τον χαρακτηρισμό αυτό όμως δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό και αντικειμενικό κριτήριο (π.χ. ιδιαίτερα αυξημένες αποδοχές). Δηλαδή, θα μπορούν να χαρακτηρίζονται “διευθυντές” και να δουλεύουν με ανοιχτό ωράριο ακόμη και εργαζόμενοι με μερική απασχόληση!
— Η ευθύνη για το σωστό χτύπημα της κάρτας μετακυλίεται στον εργαζόμενο. Δηλαδή ο εργαζόμενος που θα δουλεύει απλήρωτος εκτός ωραρίου θα κινδυνεύει να τιμωρηθεί και πειθαρχικά!
— Δίνεται η δυνατότητα στον εργοδότη να μεταβάλλει καθημερινά την έναρξη και τη λήξη του ωραρίου σε ένα εύρος 4 ωρών, χωρίς να θεωρείται καν καταχρηστική η συνεχής αλλαγή ωραρίου!
Ψηφιακή κάρτα: Εργαλείο εφαρμογής της διευθέτησης του χρόνου εργασίας
Ένα άλλο μέτρο είναι η αξιοποίηση της ψηφιακής κάρτας. Αντί για εργαλείο διασφάλισης των δικαιωμάτων των εργαζομένων, όπως η κυβέρνηση ισχυρίζεται, είναι το πλέον κατάλληλο για να εφαρμοστεί η λεγόμενη “διευθέτηση του χρόνου εργασίας”, για τη διάκριση του εργάσιμου χρόνου σε “ενεργό” και “μη ενεργό”. Ετσι εξηγείται και η αδρή χρηματοδότησή της από το Ταμείο Ανάκαμψης!
Π.χ. για έναν εργαζόμενο με 8ωρο και ωράριο 08.00 – 16.00. Ο εργαζόμενος, με εντολή του εργοδότη, μπορεί να χτυπήσει την κάρτα στις 10 το πρωί, οπότε η λήξη της εργασίας μπορεί να γίνει στις 6 το απόγευμα.
Ή ένας εργαζόμενος που δουλεύει στη ΒΙΠΕ της Σίνδου 8ωρος θα μπορεί να δουλεύει απλήρωτα: 1 ώρα για την προετοιμασία ανάληψης εργασίας + μισή ώρα αφού το διάλειμμα βγαίνει εκτός ωραρίου + τουλάχιστον άλλη 1 ώρα γιατί “ξέχασε” να χτυπήσει κάρτα = δυόμιση ώρες τη μέρα.
Με λίγα λόγια, αυτές οι αλλαγές έρχονται να εξασφαλίσουν την απαραίτητη “ευελιξία” στους εργοδότες ώστε να μπορούν να έχουν όσους εργαζόμενους χρειάζονται κάθε στιγμή της μέρας, χωρίς να αυξάνεται το κόστος γι’ αυτούς, ενώ θα αυξάνεται η παραγωγικότητα της εργασίας με την εντατικοποίηση.
Ας θυμηθούμε αυτά που λέγαμε στην αρχή. Ο εργοδότης εξασφαλίζει πως ο εργαζόμενος θα παράγει κάθε στιγμή που βρίσκεται στον χώρο εργασίας, και πως ο χρόνος αυτός θα μετράει μόνο όσο ο εργαζόμενος βρίσκεται στο πόστο του. Έτσι ο απλήρωτος χρόνος εργασίας, δηλαδή η κλεμμένη δουλειά από τον εργοδότη, αυξάνεται. Αλλά και, από την άλλη μεριά, το τσάκισμα της υγείας του εργαζόμενου, αντικειμενικά, αυξάνει το κόστος ζωής του, το να μπορεί να εξασφαλίσει τα απαραίτητα. Ουσιαστικά, μιλάμε για διπλό έξτρα κλέψιμο: Από τη μια, με την αύξηση της παραγωγικότητας λόγω της εντατικοποίησης, και, από την άλλη, με την αύξηση του κόστους ζωής του εργάτη, ακριβώς λόγω αυτής της εντατικοποίησης.
ΕΕ – κυβερνήσεις – εργοδοσία διαλύουν τον εργάσιμο χρόνο
Τα μέτρα αυτά “κουμπώνουν” σαν κομμάτι σε ένα παζλ που έχουν ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες να στήνουν ΕΕ – κυβερνήσεις – εργοδοσία για τη διάλυση του σταθερού ημερήσιου εργάσιμου χρόνου.
Στο ζήτημα του χρόνου εργασίας, η ΕΕ έχει δείξει με κάθε τρόπο το “φιλεργατικό” και “προοδευτικό” πρόσωπό της. Αλλωστε, κάθε κρίκος στην ελαστικοποίηση των ωραρίων ντυνόταν με εκσυγχρονιστικά λογάκια για “ελευθερία” του εργαζόμενου να επιλέγει αυτός το πόσο θα δουλεύει, και κάθε αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης παρουσιαζόταν ως “ευκαιρία” για τους γηραιότερους να ξεφύγουν από την ανία του σπιτιού. Χαρακτηριστική είναι η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης 2003/88 για την οργάνωση του χρόνου εργασίας, η οποία πατάει στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, το “Ευαγγέλιο” της ΕΕ που υπογράφηκε το 1993.
Αποκαλεί “κανονικότητα” τις 13 ώρες δουλειάς. Δεκατρείς ώρες ξεζούμισμα, ενώ στις υπόλοιπες 11 που του απομένουν, ο εργαζόμενος θα πρέπει να μετακινηθεί, να ψωνίσει, να μαγειρέψει, να φροντίσει τα παιδιά και το νοικοκυριό και να …ξεκουραστεί.
Χτυπάει τον σταθερό ημερήσιο χρόνο εργασίας, ορίζοντας ότι τα κράτη – μέλη θεσπίζουν μέτρα, ώστε “ο χρόνος εργασίας να μην υπερβαίνει, ανά επταήμερο, τις 48 ώρες, κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών”.
Προβλέπει μέχρι και 12 μέρες συνεχόμενης δουλειάς. Η συγκεκριμένη Οδηγία κατάργησε την αργία της Κυριακής ως υποχρεωτική αργία ανά 7 μέρες.
Εξαιρεί το διάλειμμα και την “επιφυλακή” από τον χρόνο εργασίας.
Η αναγκαστική μετακίνηση του εργαζόμενου από και προς την δουλειά συμπεριλαμβάνεται στην “περίοδο ανάπαυσης”.
Ακόμα και αυτές οι 13 ώρες εργασίας δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένες για εργαζόμενους που δουλεύουν σε περισσότερους εργοδότες από έναν.
Αντίστοιχα, στην έκθεση Σέρκας, το 2004, πρωτοεμφανίζεται η διευθέτηση χρόνου σε 12μηνη βάση, μαζί με το “ντεμπούτο” του διαχωρισμού του εργάσιμου χρόνου σε “ενεργό” – “ανενεργό”.
Διαχρονικά οι κυβερνήσεις διαμόρφωσαν το νομοθετικό πλαίσιο
Έχοντας σαν βάση τα παραπάνω, όλες οι κυβερνήσεις έχτιζαν το νομοθετικό οπλοστάσιο με βάση και τις απαιτήσεις της εργοδοσίας.
Πολύ ενδεικτικά γιατί είναι εκατοντάδες οι νομοθετικές παρεμβάσεις τα τελευταία 25 χρόνια:
1990, κυβέρνηση ΝΔ: Οι εργοδότες μπορούν να καθορίζουν αυξημένο αριθμό ωρών εργασίας έως 9 ώρες τη μέρα και 48 τη βδομάδα.
1997, κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ: Απελευθερώνει τη λειτουργία του εμπορίου από το πρωί μέχρι το βράδυ στις 9 και τα Σάββατα μέχρι τις 8 μ.μ., χειμώνα – καλοκαίρι.
2004, κυβέρνηση ΝΔ: Ανοίγει η διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου σε 12μηνη βάση. Επομένως, ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να ξεζουμίζει τον εργαζόμενο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα των 48 ωρών, έως και 65 ώρες τη βδομάδα.
2012: Κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΛΑ.Ο.Σ.: Με αφορμή τα μνημόνια, χτυπιέται το πιο ουσιαστικό μέτρο προστασίας των εργαζομένων: Οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας.
2015: Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ: Οι Κυριακές στη δουλειά γίνονται 32, ενώ ειδικά για τους νοσοκομειακούς γιατρούς, καθιερώνει τις 48 ώρες εργασίας ανά βδομάδα, με 5ήμερη εργασία, που όμως μπορούν να φτάσουν μέχρι τις 60 ώρες, δηλαδή 12 ώρες τη μέρα.ΟΥ
2019, κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: Οι εργαζόμενοι “δικαιούνται” εβδομαδιαία ανάπαυση 11 διαδοχικές ώρες ανά περίοδο 24 ωρών και 24 ώρες για περίοδο 7 ημερών.
2021, κυβέρνηση ΝΔ: Με τον νόμο Χατζηδάκη και αξιοποιώντας την πανδημία περνάει ο 10ωρος ημερήσιος χρόνος εργασίας, με 4ήμερη εργασία για το …μάζεμα ελιών και τις απλήρωτες υπερωρίες.
2023, κυβέρνηση ΝΔ: Ο νόμος Γεωργιάδη επιτρέπει τη δουλειά σε περισσότερους εργοδότες από έναν, η οποία αθροιστικά μπορεί να φθάνει τις 13 ώρες τη μέρα χωρίς καν εφαρμογή της διευθέτησης του χρόνου εργασίας. Εισάγει νέες μορφές “ευελιξίας”, όπως τις λεγόμενες συμβάσεις μηδενικών ή ελάχιστων ωρών.
Ταυτόχρονα όλο αυτό το διάστημα γίνονται συνεχείς παρεμβάσεις, φτάνοντας πρώτα στον νόμο της ΝΔ που όρισε τα 67 χρόνια ως όριο για τη σύνταξη, και τον νόμο του ΣΥΡΙΖΑ, τον γνωστό νόμο “Κατρούγκαλου” που αύξησε και τα ειδικά όρια για να επισφραγίσει τη δουλειά μέχρι τον τάφο.
«Δεκανίκια» οι συμβιβασμένες ηγεσίες σε ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ
Ακριβώς αυτήν την πολιτική έρχονται πάντα να υπερασπιστούν οι συμβιβασμένες ηγεσίες της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ. Δεν είναι τυχαία η ταύτιση. Μόλις πριν από λίγες μέρες, ο πρόεδρος του ΕΚΘ, και εκλεγμένος με την ΠΑΣΚΕ στη ΓΣΕΕ, έλεγε σε συνέντευξή του πως θα πρέπει η κυβέρνηση να επιταχύνει την ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών Οδηγιών. Για παράδειγμα, μπροστά στον νόμο Χατζηδάκη, που έφερε το 10ωρο και τις απλήρωτες υπερωρίες, αυτές οι δυνάμεις μάς έλεγαν πως υπάρχουν και θετικά στον νόμο. Αντίστοιχα, όταν ο νόμος Γεωργιάδη έφερνε το 13ωρο, η ΓΣΕΕ αρνήθηκε την προκήρυξη απεργίας.
Οι εργαζόμενοι αγωνιστικά να βάλουν εμπόδια
Σε αυτό το πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί απ’ όλους τους παραπάνω αντεργατικούς νόμους καλούμαστε εμείς τα συνδικάτα να αντιπαλέψουμε αυτούς τους νόμους, να τους καταστήσουμε ανενεργούς στην πράξη, πράγμα που σε πολλές περιπτώσεις το έχουμε καταφέρει στο παρελθόν, και να αναδείξουμε τα δικά μας σύγχρονα αιτήματα μέσα από τα πλαίσια πάλης μας, τον αγώνα μας για την υπογραφή κλαδικών και επιχειρησιακών συμβάσεων. Αιτήματα όπως: Αυξήσεις στους μισθούς. Κανείς εργαζόμενος χωρίς ΣΣΕ. Επαναφορά του κατώτατου μισθού με νόμο, ως αφετηρία για την ουσιαστική αύξησή του. Επαναφορά της υποχρεωτικότητας των κλαδικών ΣΣΕ, της αρχής της ευνοϊκότερης Σύμβασης, των τριετιών. Κατάργηση όλων των αντεργατικών νόμων που περιορίζουν και καταργούν εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα. Σταθερή δουλειά με σύγχρονα δικαιώματα, 7ωρο – 5ήμερο – 35ωρο. 6ωρο – 5ήμερο – 30ωρο για τα Βαριά και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα. Οχι στη μονιμοποίηση της τηλεργασίας. Επαναφορά της Κυριακής – αργίας σε όλους τους κλάδους.
Δυναμώνει η οργανωμένη απειθαρχία των συνδικάτων
Μέσα σε τέτοιες συνθήκες εξέλιξης της πάλης δυναμώνει η οργανωμένη απειθαρχία των συνδικάτων ενάντια στην προσπάθεια της κυβέρνησης να βάλει τη δράση μας στον γύψο και η οποία πρέπει να στηρίζεται πρώτα και κύρια στη μαζική συμμετοχή των ίδιων των εργαζομένων. Αποτελεί, λοιπόν, εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα η οργάνωση της πάλης ώστε να βρει τείχος κάθε προσπάθεια της εργοδοσίας να περάσει τα νέα μέτρα στους χώρους δουλειάς.
Παίρνουμε δύναμη από αντίστοιχες μάχες, που φωτίζουν το τι σημαίνει απειθαρχία:
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η υπογραφή της ΣΣΕ από τους μεταλλωρύχους που κατοχυρώνει τις 8ωρες βάρδιες, κόντρα στα σχέδια της εργοδοσίας για 12 ώρες εργασίας με κατάργηση του συνόλου των αργιών.
Οι σημαντικές νίκες, με υπογραφή ΣΣΕ στην COSCO, στη ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα στην Αττική το ’18, που διατήρησε το 7ωρο – 5ήμερο – 35ωρο και επέβαλε αυξήσεις στο μεροκάματο (που δεν έγινε υποχρεωτική από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αφού οι εργοδότες, αξιοποιώντας τον νόμο Βρούτση, δεν κατέθεσαν μητρώο μελών, όμως με την πάλη του συνδικάτου και των εργαζομένων επιβλήθηκε σε πολλούς εργοδότες), στον κλάδο των οικοδόμων το 2022.
Όπως οι μεγάλοι αγώνες που δίνονται στη ΦΑΜΑΡ ενάντια στην προσπάθεια της εργοδοσίας να τοποθετήσει μηχανήματα ωρομέτρησης και να βγάλει την προετοιμασία των εργαζομένων εκτός 8ωρου.
Απειθαρχία είναι ο μεγάλος αγώνας των εργαζομένων στη ΛΑΡΚΟ που έχουν κάνει σκουπίδια τους νόμους και τις αποφάσεις των κυβερνήσεων και που συνεχίζουν τον μεγάλο αγώνα τους.
Είναι οι αγώνες της ΟΕΝΓΕ και των νοσοκομειακών γιατρών που έχουν μπλοκάρει την εφαρμογή του νόμου του ΣΥΡΙΖΑ για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
Μεγάλο παράδειγμα απειθαρχίας είναι η απόφαση των σωματείων να μη συμβιβαστούν και να μη νομιμοποιήσουν μια σειρά από νόμους που δίνουν ισχυρό νομοθετικό οπλοστάσιο υπέρ των επιχειρηματικών ομίλων, όπως οι ηλεκτρονικές ψηφοφορίες, το δικαίωμα στην απεργία, το ηλεκτρονικό φακέλωμα. Ολα τα παραπάνω τα σωματεία τα αντιπαλέψαμε στην πράξη και τα καταστήσαμε κούφια λόγια τυπωμένα σε ένα κουρελόχαρτο.
Αλλά το πιο εμβληματικό παράδειγμα, όπου οι εργάτες οργανωμένα απειθάρχησαν στα “θέλω” των επιχειρήσεων και στους νόμους του κράτους, είναι ο αγώνας των εργαζομένων του Σικάγου, το 1886, η Εργατική Πρωτομαγιά, που έβαλε για πρώτη φορά όρια στον ημερήσιο χρόνο εργασίας, με την καθιέρωση του 8ωρου.
Άρα, το κρίσιμο αυτήν τη στιγμή είναι η οργάνωση των εργαζομένων, η συσπείρωσή τους στα σωματεία, η πάλη τους για ΣΣΕ σε κάθε χώρο. Ολα αυτά προϋποθέτουν να κλιμακωθεί η πάλη μέσα στα σωματεία, για αλλαγή των συσχετισμών, για μαζικοποίησή τους, για ενεργοποίηση όλων των εργαζομένων στη μάχη. Το μαζικό άνοιγμα και η πλατιά συζήτηση μέσα στους χώρους δουλειάς πρέπει να συνοδεύονται από την προσπάθεια ανάπτυξης επιχειρησιακών και κλαδικών αγώνων.
Είναι στο χέρι μας να φέρουμε τούμπα αυτήν την κατάσταση, να επιβάλουμε τα δικαιώματα και τα αιτήματά μας μέσα από τη διαμόρφωση των ΣΣΕ, να βγούμε τώρα στο προσκήνιο.
Αρκετά ματώσαμε για τα κέρδη τους, τώρα αγώνας για τα δικά μας δικαιώματα, τις δικές μας ανάγκες».
Οργανωμένη συλλογική διεκδίκηση κόντρα στο ξεσάλωμα εργοδοσίας και κυβερνήσεων
Πλούσια ήταν η πείρα που έφεραν συνδικαλιστές από μια σειρά χώρους δουλειάς: Τόσο από τις προσπάθειες της εργοδοσίας αξιοποιώντας το νομοθετικό πλαίσιο των κυβερνήσεων να ξεχειλώσουν τον εργάσιμο χρόνο όσο και από την οργάνωση της πάλης μέσα από τα σωματεία για να μπει «φρένο», να ακυρωθούν τέτοιοι σχεδιασμοί.
Ο εμβληματικός αγώνας των μεταλλωρύχων ακύρωσε τα 12ωρα στην «Ελληνικός Χρυσός»
Ο Αλέκος Μινέρος, Γραμματέας του Σωματείου Μεταλλωρύχων Υπόγειων Στοών Μεταλλείων Κασσάνδρας, ξεκίνησε την παρέμβασή του ευχαριστώντας τα δεκάδες σωματεία που συμπαραστάθηκαν στον αγώνα των μεταλλωρύχων που μετά από πολύμηνη μάχη βγήκαν νικητές.
Αναφέρθηκε στο «νέο σύστημα οργάνωσης της εργασίας» που επιδίωκε να επιβάλει η «Ελληνικός Χρυσός» που περιλάμβανε την μετατροπή των βαρδιών σε 12ωρες και την κατάργηση όλων των αργιών του έτους. «Δεν παρέλειψαν βέβαια να χρησιμοποιήσουν και έναν εκβιασμό ότι σε περίπτωση που δεν δεχτούμε αυτό το νέο πρόγραμμα εργασίας “θα φύγουν νωρίτερα” από τον προβλεπόμενο χρόνο. Έπρεπε δηλαδή εμείς να αποφασίσουμε αν θα φύγουν αυτοί νωρίτερα, ή αν θα πεθάνουμε νωρίτερα εμείς; Και φυσικά ανάμεσα στο δίλημμα τα κέρδη τους ή οι ζωές μας, αποφασίσαμε οι ζωές μας.
Ήταν μία προσπάθειά τους για την εφαρμογή των νόμων “περί διευθέτησης εργασίας” που ψηφίστηκαν τα τελευταία χρόνια, με τους γνωστούς και ως νόμους Χατζηδάκη και Γεωργιάδη.
Οι 12ωρες βάρδιες, συνυπολογίζοντας τα αυξημένα πλέον όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, αυξάνουν κατακόρυφα τις πιθανότητες εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων αφού όσο πιο κουρασμένος είναι ένας εργαζόμενος τόσο πιο εκτεθειμένος βρίσκεται. Αν με τα 8ωρα μετρήσαμε 3 θανατηφόρα ατυχήματα το 2021 στον κλάδο, τι θα γίνει με τα 12ωρα;
Σκεφτείτε μόνο πως με το υπάρχων πρόγραμμα εργασίας πολλοί από εμάς αντιμετωπίζουμε μεγάλα μυοσκελετικά προβλήματα, τα πνευμόνια μας είναι σε άσχημη κατάσταση, οι περισσότεροι είμαστε κουφοί τουλάχιστον από το ένα αυτί και έχουμε και μεγάλα ποσοστά μεταλλωρύχων που πεθαίνουν λίγο μετά την σύνταξη».
Πρόσθεσε πως από την πρώτη στιγμή κατάλαβαν πως «αν περνούσε η διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου, τα 12ωρα, συνολικά η αύξηση του εργάσιμου χρόνου στους μεταλλωρύχους τότε θα δινόταν ένα συντριπτικό χτύπημα όχι μόνο στις δικές μας ζωές, αλλά και σε όλο τον κλάδο και σε όλη τη χώρα, αφού θα ανοίξει ο δρόμος και η όρεξη όλων των μεγάλων εταιριών».
Αναφέρθηκε στον μεγάλο αγώνα που έδωσαν και στα νικηφόρα αποτελέσματά του τονίζοντας ότι «η κατοχύρωση του 8ωρου ως σταθερού και αμετάβλητου ωραρίου αποτελεί μια μεγάλη νίκη όχι μόνο για εμάς, αλλά για όλους τους εργαζόμενους».
Χρόνιο αίτημα των μεγαλεμπόρων το ξεχείλωμα του ωραρίου
Η Μαίρη Μπουικίδου, μέλος του ΔΣ της Ένωσης Εμποροϋπαλλήλων, αναφέρθηκε στην πείρα των εργαζομένων στο εμπόριο. «Ηταν χρόνιο αίτημα των μεγαλεμπόρων και των αλυσίδων των σουπερμάρκετ να μπορούν να απασχολούν τους εργαζόμενους όποτε και όπως θέλανε.
Το 4ωρο εφαρμόστηκε ήδη από τη δεκαετία του ’90, ενώ ήδη από το 2000 και μετά συνεχώς τροποποιούνταν το ωράριο των καταστημάτων στο να λειτουργούν ολοένα και περισσότερες ώρες, αλλά και τις Κυριακές, είτε με νόμο του Κράτους είτε με απόφαση της τοπικής διοίκησης.
Μάλιστα με τη λήξη της τελευταίας κλαδικής σύμβασης στο εμπόριο, φύτρωναν σαν μανιτάρια σε επιχειρήσεις τα πολυσυζητημένα 6ήμερα. Φτάνοντας δηλαδή στο σήμερα, όπου τα καταστήματα στο ιστορικό κέντρο Θεσσαλονίκης, τα τουριστικά μέρη όπως την Περαία και την Ασπροβάλτα αλλά και όλη τη Χαλκιδική λειτουργούν συνεχόμενα 5 μήνες από Μάη μέχρι Οκτώβρη, 32 Κυριακές, με άσχημα αποτελέσματα στη σωματική και ψυχική υγεία των εμποροϋπαλλήλων, καθώς η εντατικοποίηση της εργασίας χτυπά μόνιμα κόκκινο».
Αναφέρθηκε επίσης στις μάχες που δόθηκαν και κερδίθηκαν από τους εργαζόμενους. Οπως η διατήρηση της αργίας του Αγίου Πνεύματος για τα εμπορικά καταστήματα στο νομό. Το σωματείο της Πράκτικερ, που έδωσε σκληρή μάχη απέναντι στην εργοδοσία πρόσφατα, για να μην αλλάξουν οι μέρες εργασίας των συναδέλφων που σταθερά δούλευαν Δευτέρα με Παρασκευή. ‘Η τα ΝΟΤΟΣ όπου με το επιχειρησιακό σωματείο που δίνει κάθε φορά τη μάχη και καταφέρνει να μην ανοίξει το πολυκατάστημα κάποιες Κυριακές, ή όπως τον περασμένο Γενάρη που δεν άνοιξε στις 2 του μήνα με καθολική συμμετοχή στην απεργία.
Στάθηκε και στη μάχη που δίνουν σήμερα οι εργαζόμενοι στο Σκλαβενίτη με το σωματείο βορείου Ελλάδας, για να ακυρωθεί στην πράξη το 6ήμερο που έχει επιβάλλει η εταιρία στις νέες προσλήψεις. Και είπε πως το επόμενο διάστημα θα ενισχύσουν τις πρωτοβουλίες στον κλάδο.
Βασικός πυλώνας των εργασιακών σχέσεων ο σταθερός ημερήσιος χρόνος εργασίας
Ο Χρήστος Καραχρήστος, πρόεδρος της ΕΝΙΘ, ξεκίνησε με την παραδοχή ότι ο σταθερός ημερήσιος χρόνος εργασίας αποτελεί βασικό πυλώνα των εργασιακών σχέσεων και ότι η ελαστικοποίηση του χρόνου εργασίας έχει ανυπολόγιστες συνέπειες στην υγεία και τη ζωή των εργαζομένων. Και περιέγραψε την κατάσταση στο χώρο της υγείας.
Όπως είπε «οι νοσοκομειακοί γιατροί, έχουν εμπειρία, καθώς είναι από τους πρώτους κλάδους όπου εξειδικεύτηκαν και νομοθετήθηκαν οι αντιδραστικές Οδηγίες της ΕΕ για την “διευθέτηση” του χρόνου εργασίας.
Δεν πέρασε καιρός από τον Νοέμβρη του 2017, όταν η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ νομοθέτησε τη “διευθέτηση” του χρόνου εργασίας των νοσοκομειακών γιατρών, ανοίγοντας το δρόμο ώστε μετά τους γιατρούς να πάρουν σειρά και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι. Ο νόμος βασίστηκε σε Ευρωπαϊκή Οδηγία και προβλέπει μέσο (και όχι ανώτατο) εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας τις 48 ώρες, με περίοδο αναφοράς το τετράμηνο. Το “opt-out”, δηλαδή την ατομική συναίνεση του γιατρού για αύξηση του μέσου εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας από τις 48 στις 60 ώρες. Σπάσιμο του χρόνου εργασίας σε “ενεργό” και “ανενεργό”, με τις εφημερίες ετοιμότητας να μην μετρούν στον συνολικό εργάσιμο χρόνο.
Μέσα σε αυτές τις υποστελεχωμένες δημόσιες δομές υγείας, η εντατικοποίηση της εργασίας και η καταστρατήγηση του ωραρίου εργασίας για όλους τους κλάδους είναι καθημερινότητα».
Ανέδειξε ότι η πρόσφατη ψήφιση από την κυβέρνηση της ΝΔ του νομοσχεδίου για την ουσιαστική κατάργηση της αποκλειστικής απασχόλησης των ιατρών στο ΕΣΥ, με την δυνατότητα για ιδιωτική απασχόληση είτε μέσα στο ΕΣΥ (απογευματινα), συνδέεται άμεσα καθώς «θέλουν να καθιερώσουν την πεποίθηση ότι πρέπει να τρέχουν από το πρωινό ωράριο στα απογευματινά χειρουργεία, και από τις εφημερίες στις ιδιωτικές κλινικές και ιατρεία, χωρίς ξεκούραση, χωρίς ελεύθερο χρόνο, σε βάρος της υγείας και της ζωής τόσο της δικής τους όσο και των ασθενών τους».
Πρόσθεσε πως η υποστελέχωση των τμημάτων σε εργαζόμενους όλων των ειδικοτήτων οδηγεί σε συνεχόμενες βάρδιες ως και 15 ημέρες χωρίς ρεπό, σε κάλυψη βαρδιών μόνο με 1 νοσηλευτή σε τμήματα με 20-30 ασθενείς.
Η εντατικοποίηση της εργασίας των υγειονομικών και η διάλυση του εργάσιμου χρόνου στο ΕΣΥ, εκτός από τις συνέπειες στην υγεία των εργαζομένων, έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία και την ασφάλεια των ασθενών.
Χιλιάδες οι απλήρωτες ώρες δουλειάς σε πληροφορική – τηλεπικοινωνίες
Ο Φίλιππος Λαζαρίδης, μέλος του ΔΣ του ΣΕΤΗΠ και πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στην BETA CAE, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην κατάσταση στον κλάδο της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών, με την ευελιξία και το 4ημερο να επεκτείνεται διαρκώς.
Όπως είπε «οι εργαζόμενοι του κλάδου πραγματοποιούν χιλιάδες ώρες απλήρωτης υπερωριακής εργασίας, στην προσπάθεια τους να μην χαθούν τα deadlines. Πολλές φορές το επιχείρημα που χρησιμοποιείται είναι ότι “δεν ζητήθηκε από την εργοδοσία να δουλέψεις παραπάνω, μόνος σου το αποφάσισες”. Λες και οι εργαζόμενοι επιλέγουν ελεύθερα να μην έχουν ελεύθερο χρόνο, να μην βλέπουν τις οικογένειες και τους φίλους τους χωρίς να τους πιέζει ο μεγάλος φόρτος εργασίας, τα deadlines και ο κίνδυνος κακής αξιολόγησης ή και απόλυσης.
Εκατοντάδες εταιρείες του κλάδου, εκμεταλλευόμενες τροποποιητικές συμβάσεις, σταμάτησαν να θεωρούν το διάλειμμα ως χρόνο εργασίας με αποτέλεσμα ένα μεγάλο κομμάτι του κλάδου να εργάζεται 8μιση ώρες με τις ίδιες απολαβές. Χιλιάδες επίσης εργαζόμενοι χρησιμοποιούν τον ελεύθερο χρόνο τους για να βελτιώσουν τις δεξιότητες τους ώστε να μπορούν να ακολουθήσουν τα σφιχτά προγράμματα. Μέσα στο πλαίσιο της ευελιξίας είναι και το λεγόμενο stand by που έχει επιβληθεί στην πλειοψηφία του κλάδου και μεταφράζεται σε χιλιάδες ώρες απλήρωτης εργασίας. Η ευελιξία στον κλάδο φαίνεται και στην χρήση της τηλεργασίας, που οδηγεί μεγάλο κομμάτι των εργαζομένων να μην παίρνουν αναρρωτική άδεια αλλά να δουλεύουν από το σπίτι».
Στη σειρά νόμων που νομοθετούσαν η μία κυβέρνηση μετά την άλλη αναφέρθηκε ο Γιάννης Νιβορλής, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Εμφιαλωμένα Ποτά (ΠΟΕΕΠ). Ανέδειξε το πώς όλα αυτά τα νομοθετήματα οδήγησαν στη διάλυση του εργάσιμου χρόνου και των εργασιακών δικαιωμάτων. Μέσα από την παρουσίαση τέτοιων παραδειγμάτων επιβεβαίωσε ότι η κάθε κυβέρνηση «έχτιζε» σε ό,τι παραλάμβανε από την προηγούμενη κλιμακώνοντας την επίθεση στους εργαζόμενους και παρέχοντας κάθε φορά νέα όπλα στην εργοδοσία για περισσότερα κέρδη.
Από 902.gr
