Οι χαμηλοί μισθοί, οι εκτεταμένες μορφές μερικής και προσωρινής απασχόλησης, το μεγάλο ποσοστό εργαζομένων που παίρνει λιγότερα και από τον κατώτατο μισθό, είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν την «κανονικότητα» της εργασιακής ζούγκλας, που φιλοτεχνείται εδώ και χρόνια από όλες τις κυβερνήσεις «στα μέτρα» των επιχειρηματικών ομίλων. Μια πολιτική που πάνω στα συντρίμμια των εργασιακών δικαιωμάτων και την κλεμμένη – απλήρωτη δουλειά των εργαζομένων «χτίζει» τα ρεκόρ της κερδοφορίας για μια χούφτα ομίλους.Επιστροφή στον τόπο του εγκλήματος
Με την κυβέρνηση λοιπόν αυτές τις μέρες να επιστρέφει στον «τόπο του εγκλήματος» αφού φέρνει νομοσχέδιο για τη διαρκή συμπίεση των αμοιβών μέσα από τον «αλγόριθμο» για τη διαμόρφωση του κατώτατου μισθού, τα στοιχεία που παρουσιάζει ο «Ριζοσπάστης» αποκαλύπτουν την επίδραση που είχαν στις απολαβές των εργαζομένων τα αντεργατικά μέτρα των ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ από το 2011 μέχρι και σήμερα.
Μέτρα που μαζί και με την υπόλοιπη πολιτική στήριξης των ομίλων οδήγησαν στην εκτίναξη της κερδοφορίας τους, όπως φαίνεται και από το σχετικό διάγραμμα για την πορεία των κερδών των εισηγμένων στο χρηματιστήριο, κατά το ίδιο περίπου χρονικό διάστημα.
Πρόκειται λοιπόν για τα «Στοιχεία Απασχόλησης Ασφαλισμένων Ιδιωτικού Δικαίου» που πρόσφατα δημοσιοποίησε ο ΕΦΚΑ και αφορούν τον Δεκέμβρη 2023.
Τα στοιχεία αυτά επιλέγουμε να τα συγκρίνουμε με το 2011, αφού από το 2012 εκδηλώθηκε ανοιχτά η επίθεση στις Συλλογικές Συμβάσεις. Από τότε, ο κατώτατος μισθός διαμορφώνεται με απόφαση του εκάστοτε υπουργού Εργασίας, με κριτήριο την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα της οικονομίας, δηλαδή τη θωράκιση των κερδών.
Υπενθυμίζεται ότι το 2012 η τότε κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΛΑ.Ο.Σ. μείωσε τον κατώτατο μισθό κατά 22% για τους εργαζόμενους πάνω από 25 ετών και κατά 32% για τους εργαζόμενους μέχρι 25 ετών. Μάλιστα, τότε ξεκίνησε και το ξήλωμα στις κλαδικές ΣΣΕ μέσα από την κατάργηση μιας σειράς κατακτήσεων των εργαζομένων (υποχρεωτικότητα, επεκτασιμότητα, ευνοϊκότερη σύμβαση, τριετίες, μετενέργεια, δικαίωμα προσφυγής στον ΟΜΕΔ κ.ά.).
Κάνοντας λοιπόν «ταμείο» από όλα αυτά τα χρόνια το συγκεκριμένο μέτρο που εφαρμόστηκε απαρέγκλιτα από τις κυβερνήσεις ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ αποδείχθηκε «χρυσωρυχείο» για την εργοδοσία, αφού οδήγησε σε γενική συρρίκνωση του λεγόμενου «εργατικού κόστους», δηλαδή όλων των μισθών.
Είναι το κριτήριο που σήμερα διαπερνά την Οδηγία της ΕΕ για τους «επαρκείς κατώτερους μισθούς» και αποτυπώνεται στον περιβόητο μαθηματικό τύπο που περιλαμβάνεται στο νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού από το 2028.
Μηνιαίες τακτικές αποδοχές 975 ευρώ μεικτά!
Τα στοιχεία αφορούν τους εργαζόμενους στις κοινές επιχειρήσεις (δεν περιλαμβάνονται οικοδομοτεχνικά έργα), οι οποίοι αποτελούν περίπου το 97% των ασφαλισμένων και φθάνουν τους 2.412.486 τον Δεκέμβρη του 2023.
Σε ό,τι αφορά τις αποδοχές των εργαζομένων τα στοιχεία δείχνουν τα εξής:
– Οι μέσες μηνιαίες τακτικές αποδοχές τον Δεκέμβρη του 2011 ήταν 1.241 ευρώ μεικτά1. Τον Δεκέμβρη του 2023 είναι μόλις 1.095 ευρώ μεικτά2.
Συμπέρασμα: Δώδεκα χρόνια μετά οι αποδοχές είναι μειωμένες κατά 146 ευρώ ή σχεδόν 12%!
— Η μείωση δεν σταματά εδώ. Τον Δεκέμβριο του 2023 ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΓΔΤΚ)3 είναι αυξημένος κατά 12% συγκριτικά με τον Δεκέμβριο του 2011.
Συμπέρασμα: Τον Δεκέμβρη του 2023 οι πραγματικές μηνιαίες τακτικές αποδοχές ανά θέση εργασίας είναι μόλις 975 ευρώ μεικτά.
Από αυτά θα πρέπει να αφαιρέσουμε τις ασφαλιστικές κρατήσεις (περίπου 14%) και τη φορολογία για να βρούμε το καθαρό ποσό, το οποίο, όπως είναι λογικό και με την ακρίβεια να θερίζει, δεν φτάνει ούτε για τις μισές μέρες του μήνα…
Στο κυνήγι της υπερωρίας και της δεύτερης δουλειάς
Πρόσφατα η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως ισχυρίστηκε ότι ο μέσος μισθός έχει ανέλθει στα 1.252 ευρώ! Πρόκειται για ισχυρισμό που δεν προκύπτει από κάποιο στοιχείο. Προφανώς θα βασίζεται σε άθροιση του συνόλου των αποδοχών που μπορεί να παίρνει ένας εργαζόμενους, δηλαδή μισθό, υπερωρίες, bonus, δουλειά σε αργίες, δεύτερη ή και τρίτη απασχόληση κ.ά. Δηλαδή η κυβέρνηση δεν αναφέρεται στις τακτικές αποδοχές που αφορούν τον μισθό, που παίρνει ένας εργαζόμενος για την εργασία του στο συμβατικό ωράριο που σήμερα είναι 8ωρο – 5ήμερο – 40ωρο.
Η αφαίρεση όμως υπερωριών, αργιών, νυχτερινών, αμοιβής από δεύτερη ή τρίτη εργασία είναι επιβεβλημένη, αφού ο κάθε εργαζόμενος πρέπει να ζει με τον μισθό από την εργασία που παρέχει στο πλαίσιο του συμβατικού ωραρίου, που σήμερα είναι 8ωρο – 5ήμερο – 40ωρο (τα συνδικάτα διεκδικούν 7ωρο – 5ήμερο – 35ωρο).
Η αποδοχή του συνυπολογισμού των αποδοχών από τις επιπλέον ώρες εργασίας, με όποια μορφή και αν γίνεται, σημαίνει αποδοχή του εξαναγκασμού που υφίστανται σήμερα οι εργαζόμενοι για να δουλέψουν περισσότερες ώρες – μέχρι 13 ώρες τη μέρα προβλέπεται από την ευρωπαϊκή Οδηγία την οποία ενσωμάτωσε το 2023 η κυβέρνηση της ΝΔ – γιατί κανείς δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με μέσο μισθό περίπου 975 ευρώ μεικτά.
Στην ουσία η υπουργός Εργασίας με τις δηλώσεις αυτές δείχνει ως διέξοδο στους εργαζόμενους που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα την εφαρμογή των βάρβαρων αντεργατικών νόμων για δουλειά ήλιο με ήλιο, δηλαδή τη ζωή – κόλαση, τα εργατικά «ατυχήματα» που θερίζουν κ.ο.κ.
Τουλάχιστον 700 χιλιάδες όσοι παίρνουν λιγότερα από τον κατώτατο
Επειδή όμως όταν η κυβέρνηση στριμώχνεται οχυρώνεται πίσω από τις «αυξήσεις» που αποφάσισε τα τελευταία χρόνια για τον κατώτατο μισθό, η αλήθεια είναι ότι για τους εργαζόμενους υπάρχουν και πολύ χειρότερα από τα παραπάνω.
Σύμφωνα λοιπόν με τον ΕΦΚΑ, το 30% των εργαζομένων τον Δεκέμβρη του 2023 αμείβονταν πιο χαμηλά ακόμα και από τον κατώτατο μισθό, δηλαδή λιγότερα από 780 ευρώ μεικτά τον μήνα, εκείνη την εποχή!
Μάλιστα, αυτό το ποσό δεν αφορά μόνο τις τακτικές αποδοχές τους αλλά το σύνολο των αποδοχών! Με άλλα λόγια, ένας στους τρεις εργαζόμενους παίρνει τις τακτικές αποδοχές, κάνει υπερωρίες, πιάνει δουλειά σε αργίες ή και δεύτερη δουλειά κ.ά. και πάλι, όμως, αμείβεται με λιγότερα από τον κατώτατο μεικτό μισθό!
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε απόλυτους αριθμούς, αμοιβή χαμηλότερη από τον κατώτατο μισθό τον Δεκέμβρη του 2011 έπαιρναν σχεδόν 307.000 εργαζόμενοι ενώ τον Δεκέμβρη του 2023 έπαιρναν 700.000 εργαζόμενοι. Αύξηση 128%!
Τέλος, τα στοιχεία επιβεβαιώνουν τη γενίκευση της μερικής απασχόλησης: Το 2011 οι μισθωτοί με μερική απασχόληση ήταν 302.500 και το 2023 ήταν υπερδιπλάσιοι, περίπου 659.000. Αύξηση 118%!
Τεράστια αύξηση των εργαζομένων άνω των 60 ετών
Την ίδια στιγμή, οι αντιασφαλιστικοί νόμοι σε συνδυασμό με το τσάκισμα των μισθών και των Συλλογικών Συμβάσεων έχουν εξαναγκάσει πολύ περισσότερους εργαζόμενους να εργάζονται και μετά τα 60 έτη.
Έτσι, οι εργαζόμενοι άνω των 60 ετών τον Δεκέμβρη του 2011 έφταναν σχεδόν τους 24.000 για να αυξηθούν κατακόρυφα μέχρι τον Δεκέμβρη του 2023 στους 130.000. Αύξηση 441%!
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εργαζόμενοι ηλικίας 70 ετών και άνω το 2011 ήταν 942 και το 2023 έφθασαν τους 4.030 (!). Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση πριν από μερικούς μήνες βάφτισε ως «δικαίωμα» των συνταξιούχων το να εργάζονται και έδωσε και σχετικά «κίνητρα».
Σημειώσεις:
1. Μηνιαία Στοιχεία Απασχόλησης Ασφαλισμένων Ιδιωτικού Δικαίου e-ΕΦΚΑ, Δεκέμβριος 2011, Πίνακας IV.7.
2. Μηνιαία Στοιχεία Απασχόλησης Ασφαλισμένων Ιδιωτικού Δικαίου e-ΕΦΚΑ, Δεκέμβριος 2023, Πίνακας IV.7.
3. ΕΛΣΤΑΤ, Πίνακας III. Συγκρίσεις Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, περιόδου 2001-2024 (Σεπτέμβριος) (Ετος βάσης: 2020=100,0)
(Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου»)