Οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν τις Καρυάτιδες στον τάφο της Αμφίπολης το Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα τουλάχιστον με την ενημέρωση του Υπουργείου Πολιτισμού. Την ίδια ημέρα δηλαδή που ο πρωθυπουργός μιλούσε στη ΔΕΘ.
Τι μας λέει δηλαδή το ΥΠΠΟ; Μας λέει ότι μέσα σ’ ένα πρωινό, αυτό του Σαββάτου, οι επιστήμονες στην Αμφίπολη αποχωμάτωσαν, στήριξαν, υποστύλωσαν, αποκάλυψαν τις Καρυάτιδες, τις καθάρισαν, τις φωτογράφισαν και Κυριακή πρωί μας τις παρουσίασαν.
Λίγη κοινή λογική να διαθέτει κάποιος αντιλαμβάνεται ότι δε μπορεί όλα αυτά να έγιναν σε μία ημέρα. Αντιλαμβάνεται, επίσης, ότι είναι αδύνατον ο πρωθυπουργός να μην είχε ενημερωθεί για το νέο εύρημα εντός του ταφικού μνημείου, πριν ανέβει στη βήμα της ΔΕΘ.
Θα αναρωτηθεί βέβαια κάποιος: «και ποια η σημασία αν οι Καρυάτιδες αποκαλύφθηκαν μία, δύο, τρεις, τέσσερις ημέρες νωρίτερα;». Για εκείνες, το ίδιο το μνημείο και τις αξίες ιστορικές και αισθητικές που φέρει, ο χρόνος αποκάλυψης δεν έχει καμία σημασία.
Ο τρόπος όμως που διοχετεύτηκε η είδηση, η χρονική στιγμή που επιλέχθηκε να διοχετευτεί, ίσως τελικά και να αποτελεί ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα ευτελούς χρήσης αυτού που στη μοντέρνα ορολογία της πολιτικής ονομάζεται «επικοινωνία».
Τι θα συνέβαινε, λοιπόν, αν η είδηση για την αποκάλυψη των Καρυάτιδων γινόταν νωρίτερα από το Σάββατο;
Τα ΜΜΕ θα είχαν ασχοληθεί με το θέμα στην έκταση που ασχολήθηκαν και αυτές τις δύο ημέρες που είναι γνωστό. Επομένως, λαμβάνοντας υπόψη το «προσωπικό» πρωθυπουργικό ενδιαφέρον για τον τάφο και καθώς ήδη η επίσκεψή του είχε δημιουργήσει τόσες και τέτοιες προσδοκίες, θα έπρεπε ο Αντώνης Σαμαράς να αναφερθεί στο γεγονός και κατά την ομιλία του στη ΔΕΘ.
Αντώνης Ιντιάνα Τζόουνς
Εκείνος όμως θέλει να συνδέσει το όνομά του με τον επιφανή ιδιοκτήτη του τάφου και όχι με ό, τι προηγείται αυτού. Ετσι, λοιπόν, η οποιαδήποτε συμπερίληψη των Καρυάτιδων στην ομιλία του από τη μια πλευρά δεν θα ήταν αρκετή ώστε να στρέψει την προσοχή από τα υπόλοιπα των όσων εκστόμισε (δηλαδή ένα κρεσέντο δημαγωγικής υποσχεσιολογίας και ακροδεξιού παραληρήματος). Από την άλλη – και αυτό είναι το χειρότερο – οι εφημερίδες της Δευτέρα θα είχαν ένα και μόνο θέμα να ασχοληθούν: την ομιλία του τίποτα. Κάτι που μάλλον δεν ήθελε. Ετσι, λοιπόν, προτίμησε να περιοριστεί λέγοντας «στην Αμφίπολη έχει βρεθεί κάτι μεγάλο» και «η Μακεδονία είναι ελληνική».
Υπήρχαν όμως οι Καρυάτιδες. Καθώς πρόκειται για εύρημα που δεν μπορεί κανείς να προσπεράσει θα λειτουργούσαν περίφημα ως επικοινωνιακός αντιπερισπασμός. Κάπως έτσι φτάσαμε στο σημείο μεγάλη εφημερίδα, γνωστή για τον καθεστωτισμό της και τις επαφές της με το Μαξίμου να τοποθετεί το θέμα των Καρυάτιδων ως κεντρικό της θέμα παραχωρώντας τον κεντρικό πρωτοσέλιδο τίτλο της. Είναι, δε, βέβαιο ότι, αν στο Μαξίμου πίστευαν πως η πρωθυπουργική ομιλία είχε τέτοια δυναμική ώστε οι φιλικές στην κυβέρνηση εφημερίδες θα μπορούσαν να κάνουν τη νύχτα – μέρα, να αντιστρέψουν την πραγματικότητα και να γράψουν να πανηγυρικούς, τότε η Καρυάτιδες θα περίμεναν… ώστε τα πρωτοσέλιδα να τα πάρει ο πρωθυπουργός χωρίς αρχαιολογικούς αντιπερισπασμούς.
Όχι πως δεν το άξιζαν οι Καρυάτιδες… Δυστυχώς, όμως, κάθε τι κρίνεται και αξιολογείται μέσα στην χρονική, ιστορική, πολιτική, κοινωνική συγκυρία στην οποία συμβαίνει.
Και ίσως είναι η πρώτη φορά που ένα αρχαίο ανθρώπινο λείψανο καλείται να συμβάλει στην πολιτική νεκρανάσταση μιας κυβέρνησης λειψάνου.
Υ.Γ. Ο τάφος στην Αμφίπολη και τα ευρήματα που σταδιακά έρχονται στο φως έχουν αδιαμφισβήτητα τεράστια αξία. Ακόμα κι αν ποτέ δεν αποκαλυφθεί ο ιδιοκτήτης του ταφικού μνημείου και μόνο η ύπαρξή του, τα ιστορικά, αρχιτεκτονικά, ζωγραφικά, γλυπτικά, αισθητικά συμφραζόμενά του, η ίδια η ιστορία του μέσα στο χρόνο (συμπεριλαμβανομένων και των πιθανών συλήσεών του) συνιστούν ένα σημαντικό αρχαιολογικό και ιστορικό κεφάλαιο . Τέτοιο που αξίζει να συζητηθεί μέσα στην επιστημονική κοινότητα, να μελετηθεί, να ερμηνευθεί για όσο χρόνο κι αν χρειαστεί.
Η ποιότητα του πολιτικού χειρισμού που περιέβαλε το μνημείο είναι αντιστρόφως ανάλογη της ποιότητας του ίδιου του μνημείου.
