Η κυβέρνηση, ενώ από το πρωί μέχρι το βράδυ μας ζαλίζει με εξαγγελίες περί …«ανάπτυξης που θα έρθει μέσα από την έρευνα και την καινοτομία», στην πραγματικότητα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να εξοβελίσει την έρευνα στο πυρ το εξώτερον και να στείλει στο εξωτερικό όσους ακόμη επιστήμονες ασχολούνται με αυτήν στον τόπο μας.
Είναι χαρακτηριστικό, όπως κατήγγειλαν σε συνέντευξη Τύπου η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών και οι πανελλήνιες Ομοσπονδίες Εργαζομένων Ερευνητικών Κέντρων- Ιδρυμάτων και Συλλόγων Εργαζομένων σε Ερευνητικά Ιδρύματα Ιδιωτικού Δικαίου, ότι από χρόνο σε χρόνο τα κονδύλια για την έρευνα περικόπτονται δραστικά. Όπως επισημάνθηκε, η περικοπή της χρηματοδότησης έχει φτάσει στο 68% από το 2008 μέχρι σήμερα, με το ποσόν να κυμαίνεται στα 25,8 εκατομμύρια ευρώ για το 2015, την ώρα που το 2008 ανερχόταν στα 80 εκατομμύρια ευρώ!
Σαν να μην έφτανε αυτό, ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, Χρήστος Βασιλάκος υπέγραψε μια απόφαση (ΑΔΑ: Β3ΜΥ9-‐ΛΜΥ) με την οποία διατάσσει την αναπροσαρμογή εγκεκριμένων προϋπολογισμών ερευνητικών προγραμμάτων που ήδη έχουν ξεκινήσει και, σε ορισμένες περιπτώσεις, βρίσκονται λίγους μήνες πριν την ολοκλήρωσή τους! Γίνεται έτσι μια οριζόντια περικοπή από 10 έως 28% στους προϋπολογισμούς των ενταγμένων στο ΕΣΠΑ ερευνητικών προγραμμάτων «Θαλής», «Αριστεία», «Αριστεία ΙΙ» και «ERC» κ.ά., χωρίς αλλαγές στο φυσικό αντικείμενο, ή τους σκοπούς των έργων.
Σύμφωνα με την απόφαση αυτή περικόπτονται συνολικά 10.476.000 ευρώ από 231 εγκεκριμένα ερευνητικά προγράμματα ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων. Οι περικοπές γίνονται ακόμα και σε έργα που είχαν ήδη υποστεί περικοπή έως 60% στο στάδιο της έγκρισης!
Τα έργα που περικόπτονται ανήκουν σε δύο άξονες προτεραιότητας: Αυτούς που αφορούν τις περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας και αυτούς που αφορούν τις περιφέρειες Στερεάς Ελλάδος και Νοτίου Αιγαίου.
Νομοσχέδιο – λαιμητόμος
Τώρα, λοιπόν, έρχεται και το σχέδιο νόμου για την «Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία», που έχει κατατεθεί στη Βουλή, που προβλέπει επιπλέον περικοπή του προϋπολογισμού των ερευνητικών κέντρων, οριζόντια περικοπή των προϋπολογισμών των ενταγμένων στο ΕΣΠΑ ερευνητικών κέντρων και μετατροπή των ερευνητικών κέντρων σε …επιχειρήσεις!
Το νομοσχέδιο έχει ήδη ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από τους Έλληνες επιστήμονες – ερευνητές, που ζητούν την απόσυρσή του. Οι τρεις οργανώσεις που προαναφέραμε έχουν μάλιστα διαμορφώσει ένα κείμενο που απευθύνεται στην κυβέρνηση για την απόσυρση του νομοσχεδίου και ζητούν από όλους μας να το συνυπογράψουμε. Το κείμενο βρίσκεται στην ιστοσελίδα: https://secure.avaaz.org/el/petition/Elliniki_Kyvernisi_Hellenic_Government_Gouvernement_Hellenique_Petition_for_withdrawal_of_the_Greek_Draft_Law_for_RTI/?naXCwib.
Όπως τόνισαν και στη συνέντευξη Τύπου, το νομοσχέδιο «αποτελεί το επιστέγασμα πολύ αρνητικών για την έρευνα αποφάσεων». «Είναι ένα κακογραμμένο κείμενο και με μια πρωτοφανή πρωτοτυπία να μετατρέψει τα ερευνητικά κέντρα σε επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους σε επιχειρηματίες»! Σε τελευταία ανάλυση, «δεν προτείνει κανένα ορθολογικό και υλοποιήσιμο πρότυπο οργάνωσης, διακυβέρνησης και χρηματοδότησης ενός ενιαίου ερευνητικού ιστού για την ανάπτυξη της έρευνας και καινοτομίας στη χώρα».
Ή γίνεστε …«επιχειρηματίες» ή κλείστε!
Οι ερευνητές του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, με ανακοίνωση που εξέδωσαν, θεωρούν ότι βάσει του νέου νόμου «ο επιστήμονας ερευνητής καλείται, με έναν χαμηλότατο μισθό, πέραν της επιστημονικής έρευνας για την οποία έχει προσληφθεί και την οποία υπηρετεί, πέραν του ότι εκπαιδεύει νέους επιστήμονες και συμβάλλει στην παραγωγή νέας γνώσης, να ιδρύει σπιντ-‐οφφ εταιρείες και να παρασταίνει τον επιχειρηματία. Το νέο αυτό σχέδιο νόμου δηλώνει ότι εάν η γνώση δεν είναι οικονομικά ανταποδοτική, θα πρέπει να εξαφανιστεί. Δεν πρόκειται για τίποτε άλλο παρά για τη δαρβινική υπερίσχυση του δυνατού και όχι του άριστου, στον άγριο κόσμο της φύσης και όχι του πολιτισμού, όπου ο δυνατός δεν είναι παρά ο οικονομικά ισχυρός. Αλήθεια, τι θα απογίνει η ιστορική έρευνα μέσα σε μία τέτοια λογική;», αναρωτιούνται.
Όπως τονίζεται στο κοινό κείμενο των τριών οργανώσεων των ερευνητών, «τα δημόσια Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ, με 1800 άτομα τακτικό προσωπικό και 3000 συμβασιούχους έργου και εργασίας σε ερευνητικά έργα, κυρίως νέους επιστήμονες, κινδυνεύουν να κλείσουν με την ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου, διότι αυτό:
• περιλαμβάνει την κατάργηση των οργανισμών λειτουργίας των Κέντρων, ενώ δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε πρόβλεψη για την τύχη του υπηρετούντος σε αυτά ερευνητικού προσωπικού,
• δεν δεσμεύει το κράτος ως προς οποιοδήποτε ποσοστό δημόσιας εθνικής χρηματοδότησης των Κέντρων (για το 2015 ο κρατικός προϋπολογισμός διαθέτει στα 10 Κέντρα λιγότερα από 27 εκ. ευρώ),
• προτρέπει τα Κέντρα να μετατραπούν σε «επιχειρήσεις» και τους ερευνητές σε «επιχειρηματίες», ώστε να επιβιώσουν με «ίδιους πόρους»,
• ισοπεδώνει το υπάρχον ερευνητικό τοπίο, δεν ρυθμίζει με σαφήνεια το «διάδοχο σχήμα» του ερευνητικού ιστού και καθιστά το χώρο της Έρευνας πεδίο ευάλωτο σε κάθε αυθαιρεσία.
Με αυτές τις συνθήκες, η ελεύθερη και ανεξάρτητη έρευνα στην υπηρεσία της επιστήμης, της κοινωνίας και της ανάπτυξης υπονομεύεται και είναι αδύνατον να αποδώσει τους αναγκαίους για την παρούσα συγκυρία καρπούς. Παράλληλα διακυβεύεται ο βασικός, όπως έχει επισημανθεί από έγκυρους επιστήμονες, πυλώνας για την ενίσχυση της καινοτομίας στο ελληνικό αναπτυξιακό πρότυπο».