Η δυστοπία, αυτός ο φανταστικός κόσμος της απόλυτης δυστυχίας, εναρμονίζεται με τις ασθενείς ντοπαμινεργικές εγκεφαλικές συνδέσεις μιας τέχνης που εδράζει στον πλέον χαρτογραφημένο λοβό της Ήττας. Δυστοπία στη φωτογραφία, στον έμμετρο ποιητικό λόγο, στα καφενεία, στις γκαλερί, στις κινηματογραφικές αίθουσες, στους απανταχού περιπλανόμενους θιάσους.
Αυτή η ενσωματωμένη Ήττα, ωσάν συστημική οχιά, βολικά κουλουριασμένη στα σπλάχνα των μαστόρων του στίχου, στον υποθάλαμο της έλλογης νομενκλατούρας, ή στις κόγχες των απολίτικων γραφιάδων, μοιράζει δηλητήριο με χρώση ομοιάζουσα με αυτή του μελανιού.
Οι λέξεις μπουρδουκλώνονται, οι γραμμές γίνονται δηλητηριώδεις για τον ανυπεράσπιστο αναγνώστη, ο οποίος παθητικός χειροκροτητής ευφραίνεται μέχρι τον επιθανάτιο ρόχγο του. Όλοι αυτοί οι μισθοφόροι της δυστοπίας, κουβαλώντας την δύσκαμπτη πένα στην κυφωτική τους ράχη, πλησιάζουν σε απόλυτη σύγκλιση προσώπου – άκρου ποδός, δίκην επίκυψης ή υπόκλισης στην εργοδοσία τους.
Η δυστοπία της τέχνης, και οι ακόλουθοι καλλιτέχνες- μισθοφόροι, συγκροτούν στρατό μισθοφορικό, που στέκεται στο πλευρό του θύτη, μιας και η δυτικοκεντρική ” ανθρωπιστική ” τους παιδεία, επιβάλλει τις ίσες αποστάσεις μεταξύ θυτών και θυμάτων. Στον επεκτατικό πόλεμο που ξεκίνησαν οι ” πολιτισμένοι ” εργοδότες τους, οι ίδιοι ισχυρίζονται πως δεν μπορούν να αντιταχθούν. Μιας και η δυστοπία τους είναι πλέον κοινός τόπος.
ΑΝΤΙΔΟΤΟ δυστοπίας :
Ας καταφύγουμε ως λύση στην παραδοσιακή Κινέζικη ιατρική, που δεν μας διαψεύδει εδώ και χιλιάδες χρόνια. Σύμφωνα με τη θεωρία των πέντε στοιχείων, η αέναη ροή ενέργειας και ο μετασχηματισμός της ύλης, από το ξύλο ( 1 ), στη φωτιά ( 2 ), στη Γη ( 3 ), στο μέταλλο ( 4 ) και το νερό ( 5 ), αντιστοιχεί στην εναλλαγή των εποχών του περιβάλλοντος, στα διάφορα είδη της γεύσης, στα χρώματα και τα συναισθήματα. Στη θέση των παραπάνω πέντε στοιχείων, που βρίσκονται στο φυσικό περιβάλλον, οι Κινέζοι τοποθετούν με αριθμητική σειρά τα πέντε ζεύγη των ανθρωπίνων σπλάχνων ( ήπαρ – χοληδόχος κύστη, καρδιά – λεπτό έντερο, σπλήνας – στόμαχος, πνεύμονες – παχύ έντερο και νεφροί – ουροδόχος κύστη ). Η ολιστική αυτή αντιμετώπιση της ανθρώπινης ύπαρξης, που βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με το περιβάλλον, απαντάται και στις βασικές Ιπποκρατικές αρχές. Αν κάνουμε μια καταβύθιση στη φιλοσοφία του Επίκουρου και αναδυθούμε μέσω των νόμων της διαλεκτικής στον Μαρξ, θα αντιληφθούμε ό,τι ακριβώς αντιλαμβάνεται ένας ορθά σκεπτόμενος ανθρώπινος εγκέφαλος, σε όλα τα στάδια τη εξελικτικής του αλληλεπίδρασης με το φυσικό, κοινωνικό και ιστορικό περιβάλλον. Και αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από την γνωστή ρήση του Ηράκλειτου… Τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ’ αυτό μένειν…
Και εφόσον όλα γύρω μας αλλάζουν, θέλοντας και μη, είμαστε αναπόσπαστο κομμάτι των όσων μέλλονται να έρθουν.
Και αν η δυστοπία μοιάζει αναπόφευκτα δυσκίνητη, υπάρχει και το εξελικτικό της αντίδοτο, η επαναστατική Ουτοπία.
Υ.Γ ( 1 ) : Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο ήταν για την εποχή του ένα βαθύτατα αισθαντικό λογοτεχνικό κείμενο. Συστήνεται ανεπιφύλακτα στους δύστοπους. Μαζί με ένα χάπι ζιρτέκ για την πρόληψη των πιθανών αλλεργικών τους αντιδράσεων.
Υ.Γ ( 2 ) : Σύμφωνα με τον Γκράμσι, ο κάθε άνθρωπος είναι διανοούμενος, με την έννοια του ότι ο καθένας διαθέτει νουν και σκέψη, και από τη στιγμή που η κάθε εργασία απαιτεί – σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό – την χρησιμοποίηση τους. Δεν ξέρουμε αν ή κατά πόσο, η δύστοπη οργανική διανόηση, θα μπορούσε από μόνη της, δηλαδή με τη χρήση των χεριών της ή του μυαλό της, να αλλάξει μία ηλεκτρική λάμπα.
* O Σπύρος Μπρίκος είναι γιατρός.
