Just in

Όλα τα νέα
Imerodromos logo
 

Χατζιδακικό ξέσπασμα

τα παιδιά κάτω στον κάμπο /κυνηγάνε τους αστούς/πετσοκόβουν τα κεφάλια /από εχθρούς κι από πιστούς/ τα παιδιά δεν έχουν μνήμη/ τους προγόνους τους..

τα παιδιά κάτω στον κάμπο /
κυνηγάνε τους αστούς/
πετσοκόβουν τα κεφάλια
 /
από εχθρούς κι από πιστούς/

τα παιδιά δεν έχουν μνήμη/ 
τους προγόνους τους ξεχνούν/
 
κι ότι αρπάξουν δεν θα μείνει/
γιατί ευθύς μελαγχολούν/

Παραπλήρωμα κάποτε της μουσικής φουσκοθαλασσιάς του Χατζιδάκι οι στίχοι του. Κακοί στίχοι κατά κανόνα, που κάποιοι-ες προσπαθούν να τους μιμηθούν αδέξια και σήμερα. Και είναι αδέξια όχι γιατί δεν είναι δεξιοί με τον τρόπο του Χατζιδάκι, αλλά γιατί είναι αναίτια.

Δεν μπορούσε να πειθαρχήσει τη σκέψη του ο Χατζιδάκις σε στίχους , ούτε το συναίσθημα του, κι ελάχιστοι απ΄όσους δείχνουν να μαγεύονται από την πτυχή αυτή του συνολικού του έργου, μπαίνουν στον κόπο να κατανοήσουν τις αιτίες. Αισθαντικός , ευφυέστατος , πολύ πιο διαισθαντικός από τον μέσο Έλληνα των τεχνών και των γραμμάτων, ο Χατζιδάκις διαισθάνθηκε από την τρυφερή του ηλικία τον δυισμό του Έλληνα όπως νόμισε καταρχήν. Οι εμπειρίες του με το ΕΑΜ , η υποψιασμένη του ματιά πάνω στα κίνητρα και τον τρόπο που οι γύρω του προσλάμβαναν και μεταβολίζαν την πραγματικότητα, του χάρισαν μαζί με την οξυδέρκεια και τις αιτίες. Το «άλλα λέμε, άλλα εννοούμε , άλλα κάνουμε» το κατάλαβε νωρίς ο Χατζιδάκις και ήξερε πολύ καλά ότι σε κάθε εικόνα ονειρικού εφήβου αντιστοιχούσε σωρός διαμελισμένων νέων, σε κάθε μάνα- παναγιά, πολλές γυναίκες που όρισαν τη βάση της ύπαρξής τους μυστικά κι ανείπωτα από ότι μπορούσε κανείς να πει και να δείξει στους άλλους , πόσο μάλλον να υποστηρίξει δημόσια.

Το κακότεχνο στους στίχους του Χατζιδάκι οφείλεται στην εξτρεμιστική του διάθεση να παίξει με το τραγικό στοιχείο της ζωής του. Να αναφερθεί σιβυλλικά και αμπεμπαμπλόμ σε ότι βαθιά τον τυραννούσε και ταυτόχρονα τον όριζε, τον πετσόκοβε και με αυτόν τον τρόπο του έδινε την απόλυτα ιδιαίτερη φυσιογνωμία του. Τα παιδιά που ξεχνούν , είναι αρπακτικά και μελαγχολικά είναι πιθανά ο καλύτερος απ΄τους στίχους του, γιατί τολμά και βγαίνει στιγμιαία από την θολούρα της παραμυθο-ατμόσφαιρας και ευκαιρίας δοθείσης, αμφισβητησιακή δεκαετία του 60, ξένος και αναρχικός σκηνοθέτης ( o Nτουσάν Μακαβέγιεφ που εκτός από το θρυλικό περισσότερο, παρά κατανοημένο Sweet movie, επιχείρησε να κάνει ταινία τα επιστημονικά οράματα του Βίλχελμ Ράιχ ) όποιος κατάλαβε , ότι κατάλαβε. και σε αυτό το κλίμα το χατζιδακικό ξέσπασμα αγγίζει τον κανιβαλικό ερωτισμό του Ρεμπό , μια από τις βαθύτερες περιοχές του πολιτικού στον ποιητικό λόγο. Τα αρπακτικά παιδιά που ξεχνάνε και μελαγχολούν είναι ανεξαρτήτως ιδεολογίας για αυτό και ο στίχος παραλείπει να τα χωρίσει σε στρατόπεδα, τα φρενοβλαβή υποκείμενα της ιστορίας , που ακόμα και αν βρεθούν σε σχέση εξουσιαστικής ισχύος δεν μπορούν να το διαχειριστούν . ούτε φυσικά να ισοφαρίσουν τα απωθημένα τους βουτηγμένα σε εικόνες φρίκης ενός εμφυλίου, ενός ολοκαυτώματος να αιωρείται στην αισιόδοξη ατμόσφαιρα της νίκης, αλλά πριν και μετά από αυτά για όσους ζούνε, το έλλειμμα οποιουδήποτε στηρίγματος στις σχέσεις, στην επιβεβλημένη οικογενειοκρατική κοινωνική συνοχή, στα βλέμματα ικεσίας σε φίλους και συντρόφους που πέσαν στο κενό ή στην αδυναμία και επιστρέφουνε σαν ισόβια μνησικακία που ταλαντεύεται ανάμεσα στην οριακή μοναξιά και στις παθιασμένες όλο εκρήξεις μελοδραματισμών σχέσεις.

Το πετσόκομμα εχθρών και πιστών αδιακρίτως είναι μια εκδικητική εκσπερμάτωση πάνω σε κεφάλια που υποτίθεται ότι σκέπτονται, είναι μια εκδίκηση για τον ίδιο και όσους σαν κι αυτόν μπόρεσαν να υποθέσουν τον εαυτό τους στη θέση του Λόρκα, του Κάφκα, του ποιητή Σαραντάρη που τρελός από έρωτα αλλά παρόλα αυτά μύωπας, πνίγηκε αβοήθητος στα χιόνια του αλβανικού μετώπου, του δολοφονημένου ή αυτοκτονημένου με κάθε τρόπο εραστή της πετσοκομμένης ολότητας της ζωής, Και αυτό προσπαθεί να στιχουργήσει ο Χατζιδάκις μέσα στα όρια του καλλιτεχνικού παιγνιδιού αλλά και της αστικής ασυλίας που ο ίδιος ς απολαμβάνει από τους αστούς που κυνηγάει.

Στην πραγματικότητα είτε στην εξέγερση των δούλων του Σπάρτακου, είτε στη γαλλική κομμούνα, είτε στη σοβιετική Κρονστάνδη είτε στο Γκέτο της Βαρσοβίας μαζί με τη φρίκη χώρεσε και πολλή αλληλεγγύη και πολύ αγάπη που ξεπέρασε παρασάγγας την ερωτική ελευθεριότητα αγγίζοντας μια περιοχή πνευματικής εμπιστοσύνης στον ανθρώπινο προορισμό που ξεπερνά οριστικά την εφηβική αμφισβήτηση, Αυτό είναι ψυχική προδιαγραφή και η πνευματική καλλιέργεια μπορεί να το μεταφράσει σε λόγια αλλά δεν είναι αυτή που του δημιουργεί τον λόγο. Η αδελφοσύνη, η εμπιστοσύνη , η ανάγκη για εμπιστοσύνη που μπορεί να τυφλώσει πιο πολύ κι από τον έρωτα έκανε εφικτή κάποτε την αυτοδιάθεση στο απώτατο όριο της, στην αυτοθυσία μέσα από μια ολοκληρωτική εξέγερση. Μόνο έτσι μπορείς θεληματικά να πεθάνεις μαζί με άλλους , και χάρις σε αυτά τα συμβάντα το πληροφορούμαστε, Αλλά και μόνο έτσι μπορείς πραγματικά να ζήσεις με άλλους και αυτό το ψάχνουμε, και το ψάχνουμε και στους χατζιδακικούς αμπεμπαμπλόμ χρησμούς κι είναι ένα μυστικό που τη ζωή μπορεί να αλλάξει.

Το tube από τη σκηνή της ταινίας Sweet Movie του Ντουσάν Μακαβέγιεφ που έχει επενδυθεί με το θαυμάσιο τραγούδι του Χατζιδάκι. Στη σκηνή αυτή μοντάρονται αποσπάματα από τα επίκαιρα του 60 , που δείχνουν την εκταφή σωμάτων από τους ομαδικούς τάφους του Κατίν, που θάφτηκαν εκατοντάδες Πολωνοί αξιωματικοί. Ένα από τα χαρακτηριστικά επεισόδια του Β παγκοσμίου πολέμου.

Απόψεις