Κι ενώ τα βλέμματα του Τύπου και των αθηναϊκών καλλιτεχνικών κύκλων είναι στραμμένα στην υπόθεση της πρόωρης παραίτησης ή μη του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου κατόπιν του σχετικού αιτήματος του αρμόδιου Υπουργού, στην αχαϊκή πρωτεύουσα έχει δημιουργηθεί ιδιαίτερη ένταση με αφορμή την είδηση ότι ο Δήμαρχος της πόλης δεν προτίθεται να ανανεώσει τη θητεία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας Θοδωρή Αμπαζή.
Αντίθετα, όπως έγινε γνωστό, θα προχωρήσει σύντομα στην επαναπροκήρυξη της θέσης του Καλλιτεχνικού Διευθυντή καθώς η θητεία του Θ. Αμπαζή λήγει και ο ίδιος δηλώνει ότι δεν θα βάλει και πάλι υποψηφιότητα καθώς το έως τώρα έργο του μιλά μόνο του και μια ανανέωση της θητείας απλώς θα επέτρεπε την ολοκλήρωσή του. Άλλωστε, η μη ανανέωση σημαίνει δυσαρέσκεια.
Δυσαρέσκεια όμως για ποιον λόγο;
Ένα πολύπαθο ΔΗΠΕΘΕ
Το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας είναι πολύπαθο -ουδέποτε μπόρεσε να ξεφύγει από τη στενή αντίληψη ενός επαρχιακού θεσμού καθώς οι εναλλασσόμενοι διευθυντές του είτε δεν ήθελαν είτε δεν μπόρεσαν να εγκαθιδρύσουν έναν μακρόπνοο σχεδιασμό και να προτείνουν όραμα προς υλοποίηση. Η σχετικά σύντομη θητεία της Λυδίας Κονιόρδου στο πρόσφατο παρελθόν ήταν από αυτές που δημιούργησαν άνεμο αισιοδοξίας -η συνεργασία της με τον Ανατόλι Βασίλιεφ για τη «Μήδεια» υπήρξε το μέγα επίτευγμα και ταυτόχρονα, όπως λέγεται, αφορμή για την απομάκρυνσή της λόγω του οικονομικού κόστους της παράστασης.
Ο Θοδωρής Αμπαζής, νέος, δραστήριος, με σπουδές και καλλιτεχνική θητεία στο εξωτερικό, πριν αναλάβει το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, είχε τη δική του καταξιωμένη ομάδα στη Αθήνα, διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής στο ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας με επιτυχία και ήλθε με θέληση να υλοποιήσει ένα όραμα, μάλλον ουτοπικό, καθώς στοιχεία του είχαν και άλλοι, πριν από αυτόν, οραματιστεί αλλά ουδέποτε πραγματοποίησαν. Κι όμως.
Θεατρικές παραγωγές και Δραματική Σχολή
Δεν θα μιλήσω εδώ για τις προσεγμένες παραστάσεις με διαφορετικούς σκηνοθέτες που ανέβασε ως πατρινές παραγωγές ή συμπαραγωγές στο ΔΗΠΕΘΕ (με μικρότερο μάλιστα προϋπολογισμό από το παρελθόν) και που κάποιες ταξίδεψαν στην Αθήνα γνωρίζοντας επαινετικές κριτικές ˙ δεν θα αναφέρω ότι και τα δύο καλοκαίρια της θητείας του το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας συμμετείχε με παραγωγές του στο Φεστιβάλ Επιδαύρου που συζητήθηκαν έντονα («Τρωάδες» με Εκάβη τη Λήδα Πρωτοψάλτη, «Φιλοκτήτης» με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό). Αυτά είναι γνωστά -και μάλιστα τη στιγμή που τα περισσότερα ΔΗΠΕΘΕ παραπαίουν μεταξύ φθοράς και ανυπαρξίας.
Θα αναφέρω όμως ένα παλαιό αίτημα του θεσμού και της πόλης που ουδέποτε κατάφερε να υλοποιηθεί στο παρελθόν και που πραγματώθηκε αμέσως μετά την ανάληψη της διεύθυνσης από τον Θ. Αμπαζή: την ίδρυση έγκυρης και αυτάρκους οικονομικά Δραματικής Σχολής τετραετούς φοίτησης με διδάσκοντες πανεπιστημιακούς ή καλλιτέχνες που πολλοί έρχονται κάθε εβδομάδα ειδικά από την Αθήνα με ελάχιστη αμοιβή, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του καλλιτεχνικού διευθυντή, έχοντας πιστέψει στο όραμά του. Παράλληλα, στο ΔΗΠΕΘΕ οργανώνονται ποικίλα σεμινάρια και εργαστήρια ανοικτά στο κοινό από προσκεκλημένους θεωρητικούς και καλλιτέχνες.
Ένα θέατρο για τους πολίτες
Θα αναφέρω ακόμη το «ως εκ θαύματος» άνοιγμα του ΔΗΠΕΘΕ στην πόλη και τους πολίτες της Πάτρας με ποικίλες δραστηριότητες, κάτι το αδιανόητο έως πριν δυόμιση χρόνια που ανέλαβε ο Αμπαζής: Ανοιχτά μαθήματα εισαγωγής στο θέατρο για τους πολίτες με συμμετοχή έως σήμερα στο πρόγραμμα άνω των 500 ατόμων ˙ προγράμματα που στοχεύουν στη αφιλοκερδή στήριξη και εμψύχωση ευπαθών ομάδων όπως τα ΚΑΠΗ, το Κέντρο Ψυχικής Υγείας του Γενικού Νοσοκομείου Πατρών «Άγιος Ανδρέας», το Drop-in Centre του Praxis και το ΚΕΘΕΑ ΟΞΥΓΟΝΟ της Πάτρας ˙ υποστήριξη εκπαιδευτικών για την λειτουργία της τέχνης και την παραγωγή καλλιτεχνικών δράσεων στο Δημοτικό Σχολείο ˙ Θεατρικό παιχνίδι για παιδιά και εφήβους ˙ Dancing to Connect – Εκπαιδευτικό πρόγραμμα χορού για ενίσχυση της συνεργασίας και της επικοινωνίας στα σχολεία ˙ Επιμορφωτικό Σεμινάριο για εκπαιδευτικούς της β/θμιας εκπαίδευσης «Μπορώ να λέω όχι!» : Σχολικός εκφοβισμός, μορφές βίας» και πολλές άλλες δράσεις με στόχο τη σύνδεση του θεάτρου με την τοπική κοινωνία ( «Σύστημα Τρωάδες – Ανάδειξη του Φρουρίου της Πάτρας», «Patras-Bari (για παράδειγμα φορτηγατζής)», «Patrasso, οι πόλεις ξεχνάνε;», «Θέατρο Βαλίτσα»).
Στο πλαίσιο των ποικίλων συνεργασιών με φορείς εντός και εκτός Πατρών, προετοιμάζεται τώρα ένα πενταετές πρόγραμμα συνεργασίας με το δίκτυο θεάτρων της Απουλίας.
Τέλος, οργανώθηκε Εργαστήριο Μουσικού Θεάτρου με πρόγραμμα μετεκπαίδευσης Λυρικών Τραγουδιστών ενώ έχει δημιουργηθεί σταθερή με εναλλασσόμενο ρεπερτόριο παιδική και εφηβική σκηνή.
Συνεπώς, τι;
Η Πάτρα μπήκε στην οδό για δημιουργία πολιτιστικής υποδομής την οποία στερείτο. Σε σύντομο χρονικό διάστημα απέκτησε καλλιτεχνικές και εκπαιδευτικές δράσεις που συγκεντρώνουν τους νέους και τον μεγάλο αριθμό φοιτητών που φιλοξενεί -ως εναλλακτικό τρόπο κάλυψης του ελεύθερου χρόνου πλην της καφετέριας- ενώ ευαισθητοποιεί όλες τις πληθυσμιακές ομάδες.
Λογικό, για μια πόλη σαν την Πάτρα. Όμως, που ουδέποτε είχε πραγματωθεί.
Να σταματήσει;
Παρακαλώ, μην πυροβολείτε τα οράματα και τους οραματιστές που τα…υλοποιούν. Η Πάτρα το έχει ανάγκη – εξ ού και τα ψηφίσματα επίσημων φορέων ή οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού, κατά της μη ανανέωσης της θητείας του Θοδωρή Αμπαζή.
Η Ελλάδα το έχει ανάγκη – έχει ανάγκη να αποδέχεται τον άξιο, τον εργατικό, τον κατάλληλο για τη θέση που κατέχει. Μέχρι πότε η επιτυχία θα θεωρείται ελάττωμα και η μετριότητα θα ανοίγει όλες τις πόρτες;
* Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών.
