Πεζοδρόμια αυτοκινήτων
Πολιτισμός σημαίνει σεβασμός στον άλλο. Όπως το να παρκάρω πάνω στο πεζοδρόμιο το αυτοκίνητό μου ή τη μηχανή μου. Κόβοντας κάθε πρόσβαση στον πεζό. Όπως το να παρκάρω μπροστά στις διαβάσεις, αναγκάζοντας πεζούς, τροχήλατους αναπήρους, καροτσάκια με μωρά, γέροντες με καρότσια με ψώνια από τη λαϊκή να κάνουν σλάλομ επί της ασφάλτου, ανάμεσα στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ. Πολιτισμός για τον νεοέλληνα σημαίνει αυτό που εξυπηρετεί τον εαυτό του.
Ποδηλατόδρομοι
Στην Καλαμάτα ο περίπατος στα ευρύχωρα πεζοδρόμια κατά μήκος της όμορφης παραλίας της είναι από τα μεγάλα ατού της πόλης. Ο Δήμαρχος όμως ευαισθητοποιήθηκε προσφάτως ορθά απέναντι στους ποδηλάτες. Και χάραξε σε ένα κομμάτι του παραλιακού πεζοδρομίου ποδηλατόδρομο. Που το διατρέχει συνήθως κατά μήκους του ρείθρου με τον δρόμο. Που συχνά, όταν το πεζοδρόμιο στενεύει, το καλύπτει ολόκληρο. Έτσι, ο πολιτισμός του ποδηλάτη βρίσκει κατάλληλο έδαφος να εκδηλωθεί. Και να ανταγωνιστεί επάξια εκείνον του οδηγού αυτοκινήτου. Με αποτέλεσμα, η πρώην ανέμελη βόλτα του πεζού να μετατρέπεται σε εφιάλτη. Κινδυνεύει όταν, καθώς περπατά, διασταυρωθούν από διαφορετικές κατευθύνσεις ερχόμενοι ποδηλάτες που φυσικά υπερβαίνουν τα όρια του ποδηλατόδρομου. Κινδυνεύει όταν ποδηλάτες ποδηλατούν δίπλα-δίπλα συζητώντας, επίσης προεκτεινόμενοι στο καθαυτό πεζοδρόμιο και απαιτώντας από τους πεζούς να κάνουν άκρη. Κινδυνεύει αν τυχόν θελήσει να σταθεί στο ρείθρο του πεζοδρομίου που συμπίπτει με τον ποδηλατόδρομο για να περάσει απέναντι, από τη διάβαση, τον διπλής κατεύθυνσης δρόμο. Κινδυνεύει αποφασιστικά αν αφαιρεθεί περπατώντας και υπεισέλθει στον ποδηλατόδρομο. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, εφόσον επιβιώσει, θα ταραχτεί από τα έντονα κουδουνίσματα των ποδηλάτων, θα δεχθεί τις σχετικές φιλοφρονήσεις επειδή τόλμησε να ανακόψει τη φόρα του δίτροχου ή θα αναπηδήσει στο πλάι τρομαγμένος καθώς θα αισθανθεί να τον προσπερνά ιλιγγιωδώς κυκλώνοντάς τον κάποιο βιαστικό ποδήλατο. Πριν επεκταθεί το καθόλα επιθυμητό μέτρο, μήπως οι (εναλλακτικοί και οικολόγοι;) ποδηλάτες πρέπει να διδαχθούν ήθος και σεβασμό, αποποιούμενοι απολίτιστες συμπεριφορές οδηγών αυτοκινήτων για τις οποίες άλλωστε τους κατηγορούν; Μήπως πρέπει να πληροφορηθούν ότι ο ποδηλατόδρομος που τους παραχωρείται δεν είναι πρόσφορος για ταχύτητες και κόντρες; Μήπως θα πρέπει να μάθουν ότι ο πεζός προηγείται, ειδικά όταν βαδίζει στο πεζοδρόμιο που έγινε γι’ αυτόν και ο ποδηλατόδρομος δεν είναι παρά παραχώρηση μέρους του δικού του ζωτικού χώρου;
Εκπαιδευτική ηχορύπανση
Σχολείο πολλών δεκαετιών. Από αυτά που συστέγαζαν δύο δημοτικά (πρωινό-απογευματινό) με πλήθος από παιδιά μικροαστικών κι εργατικών οικογενειών. Ευρύχωρο. Εξακολουθεί, σήμερα, να διαθέτει δύο άνετα προαύλια παρά τα προκάτ κτίρια που πλαισιώνουν το αρχικό και κατέστρεψαν το μικρό δασύλλιο της αυλής. Μόνο που πλέον περιβάλλεται από ψηλές πολυκατοικίες. Με αποτέλεσμα αντήχηση επάξια της Επιδαύρου.
Στεγάζει πλέον Δημοτικό και Γυμνάσιο, ίσως και Νήπιο. Με τις φωνές των παιδιών στα διαλείμματα να αντηχούν χαρούμενες. Παιδιά διαφόρων φυλών, θρησκειών, ηπείρων. Στη φετινή προσφώνηση ονομάτων για την ταξινόμηση των μαθητών στα εννέα τμήματα των τριών τάξεων του Γυμνασίου ελάχιστα ήσαν τα ελληνικά ονόματα. Σχολείο ουσιαστικά πολυπολιτισμικό.
Κι όμως. Κάθε πρωί η γνωστή προσευχή όχι μόνο γίνεται κανονικά -όπως προ πεντηκονταετίας- αλλά και από μικροφώνου υψηλών τονικοτήτων. Για να την ακούνε όλοι οι περίοικοι υποχρεωτικά. Χάριν ανεξιθρησκίας.
Στις γιορτές του Πάσχα διδάσκει μάλιστα επιτακτικά το πολυφυλετικό κοινό του – κι αφού κάνει χρήση σχετικών ρητορικών ερωτήσεων- τον τρόπο «που χαιρετιούνται οι Έλληνες» μετά την Ανάσταση, όταν συναντηθούν στον δρόμο: «Χριστός Ανέστη», «Αληθώς», θα καταλήξει αποκαλυπτικά. Οι «Έλληνες», όχι οι «Χριστιανοί»…Οι Έλληνες Μουσουλμάνοι, οι Έλληνες Εβραίοι, οι Έλληνες άθεοι, όποιος γενικά διατείνεται ή επιθυμεί (ή και στοχεύει μελλοντικά) να έχει ελληνική ταυτότητα, να κοινωνεί του ελληνικού πολιτισμού, συνυφασμένου με τη μια και μοναδική θρησκεία…Που οδηγεί συνειρμικά, ερήμην ίσως του κ. Γυμνασιάρχη, σε άλλες εποχές. Και χωρίς συνειρμούς, σε θεοκρατία.
Και όχι μόνο αυτό.
Μετά την προσευχή, ο κ. Γυμνασιάρχης, μέσω του ίδιου μικροφώνου θα αρχίσει να ενημερώνει, να μαλώνει, να δίνει αποβολές, να παραγγέλνει σε γονείς (μέσω των παιδιών τους) να συνετιστούν και ότι άλλο βάλει ο νους. Έξω φωνή. Θυμωμένος. Οργισμένος. Κάνοντας αστειάκια. Αδιάφορο. Τα πάντα από μικροφώνου που κάνει τα τζάμια των γύρω πολυκατοικιών να τρέμουν.
Αδιαφορώντας αν οι πέριξ επιθυμούν να είναι μάρτυρες του καθημερινού του σόου. Αν θέλουν να ακούνε την προσευχή, τα εσωτερικά του σχολείου του, τις φωνές, τους θυμούς, τις παραινέσεις του. Αν εργάζονται, διαβάζουν, κοιμούνται, είναι άρρωστοι, αν δούλευαν τη νύχτα και ξεκουράζονται λίγες ώρες το πρωί. Απερχόμενος, αφήνει ακόμη τους απόηχους του έργου του να διαχέονται: Το μικρόφωνο κάνει νέους δαιμονικούς γδούπους καθώς μαζεύουν από το εσωτερικό του κτιρίου το καλώδιό του μέσω παραθύρου κι αυτό χτυπά στους τοίχους και τα περβάζια, ακόμη βέβαια ανοικτό.
Ο κ. Γυμνασιάρχης, παντοκράτωρ του σχολείου του, επιβάλλει και στη γειτονιά την παντοδυναμία του. Καλύπτοντάς την με τη δική του ηχορύπανση. Ως δάσκαλος πολιτισμού.
* Ο Δημήτρης Τσατσούλης είναι καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Πάτρας και κριτικός Θεάτρου.
