Ο κλόουν που αποθέωναν τα πλήθη *

Στην αυτοβιογραφία του ο Ντιέγκο Ριβέρα (γνωστός για τις τοιχογραφίες μεγάλης κλίμακας και για τη θυελλώδη σχέση με τη Φρίντα Κάλο) αναφέρει ένα περιστατικό από επίσκεψη στο Βερολίνο (1928), με τη Γερμανία στα πρόθυρα οικονομικής κρίσης. Μία κρίση που τον επόμενο χρόνο έγινε παγκόσμια. Ο Ριβέρα επικεντρώνεται σε μία ομιλία που έγινε δίπλα από τα γραφεία τού Κ.Κ. Γερμανίας, παρουσία 30 χιλ. κομμουνιστών. Ο Χίτλερ είχε συνοδεία 1.000 αντρών και παρά την αρχική άρνηση του πλήθους για να τον ακούσει, πήρε τον λόγο και αγόρευσε επί δύο ώρες. Μετά το τέλος τής ομιλίας του, την οποία σύντομα άρχισαν να παρακολουθούν όλοι με πολλή προσοχή, το χειροκρότημα ήταν εκκωφαντικό. Ακόμα και από το σκληροπυρηνικό κομμάτι τής κομμουνιστικής νεολαίας, που είχε εντολή να αποδοκιμάζει σε όλη τη διάρκεια της ομιλίας. 


Αποδεικνύεται δηλαδή ότι σε αρκετές περιπτώσεις, το ψέμα έχει μεγαλύτερη δύναμη από την αλήθεια: ο Χίτλερ γέμισε τα μυαλά ακόμα και ιδεολογικών αντιπάλων του, που ήταν αλαλιασμένα από την πείνα και την εξαθλίωση, με την υπόσχεση της αλλαγής. Μία αλλαγή που τεκμηριωμένα, ιστορικά, δεν ήρθε ποτέ. Σήμερα δεν έχει εμφανιστεί ακόμα στην Ευρώπη ένας αντίστοιχος κλόουν, με γελοίες και νευρικές κινήσεις, που θα αποθεωθεί μαζικά. Αλλά συναντάμε ενισχυμένους μικρούς καθημερινούς Φύρερ σε κάθε χώρα, με τηλεοπτικό βήμα και θέσεις στα κοινοβούλια της αστικής δημοκρατίας. Στην Ελλάδα ήδη παίζει αυτόν τον ρόλο η εγκληματική και παρακρατική Χ.Α., που εκμεταλλεύονται πολιτικές καταστάσεις και συσχετισμούς και σαν άλλοι βρικόλακες επιζητούν το αίμα.


Κι εδώ εμφανίζεται μία ακόμα μεγάλη ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ, που προκύπτει από το τρίτο Μνημόνιο που υπογράφει: έχοντας εγκλωβιστεί εδώ και χρόνια στο δίλημμα Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο, που συμπίεσε ως έναν βαθμό τις απελευθερωτικές εκφάνσεις της κοινωνίας και υπνώτισε τη λαϊκή συνειδητότητα, αναδεικνύει τώρα την Χ.Α. ως μοναδικό αντιμνημονιακό εκπρόσωπο στη Βουλή – Εδώ ας με συγχωρήσουν οι άνθρωποι του ΚΚΕ, αλλά το κόμμα τους δεν αποτελεί παράγοντα ανατροπής (ασχέτως της συγκρότησης που έχει στον δρόμο).


Αλλά από το δημοψήφισμα με το νεφελώδες ερώτημα, που τέθηκε μακριά από τις αρχές τής άμεσης δημοκρατίας, εκδηλώθηκαν ενδιαφέρουσες προοπτικές και φαντασιακά που δεν έχουν ακόμα αναλυθεί. Με το σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ να βουλιάζει όχι στον πάτο, αλλά στον απόπατο της θάλασσας, φαίνεται ότι προκύπτουν στοιχεία για μία διαφορετική κοινωνική προσέγγιση. Με πολλαπλασιαστικά νέα προτάγματα, τολμηρά ρίσκα και απευθύνσεις που μπορούν να μεταφέρουν το κέντρο βάρους από την οικονομική πολιτική αφήγηση, στον άνθρωπο. Μακριά από την υποταγή σε λανθασμένες αυθεντίες, λαϊκές προλήψεις και τη δύναμη τη συνήθειας. Δεν αναφέρομαι στο νέο αριστερό αντιμνημονιακό μέτωπο που έχει ανάγκη η αστική δημοκρατία, αλλά σε ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών σημασιών που προκύπτει με βάση το δημόσιο και όχι το κρατικό και δεν θα επικαλύπτει την άγνοια με επίδειξη σοφίας. Αλλά θα κάνει ξεκάθαρο ότι το ρίσκο τής αλλαγής πρέπει να είναι αποφασιστικό, αντι-ηγεμονικό και αυτοθεσμισμένο, προκειμένου να δημιουργηθεί το νέο κοινωνικό φαντασιακό που έχουμε ανάγκη.