(Σημείωση «Ημεροδρόμου»: Επι τη ευκαιρία της επίσκεψης του Αλεχάντρο Κάστρο Εσπίν στην Αθήνα, για την παρουσίαση του βιβλίου του ««Το τίμημα της ισχύος – η αυτοκρατορία του τρόμου» (διαβάστε εδώ το πρόγραμμα της επίσκεψης), ο Αρτέμης Ψαρομήλιγκος γράφει ένα μικρό ιστορικό για την οικογενειακή καταγωγή του) .
Όταν είσαι απόγονος των Κάστρο και προσθέτεις στο επίθετο σου το «Εσπίν», κάποιο σοβαρό λόγο θα έχεις. Ο Αλεχάντρο Κάστρο Εσπίν – που θα επισκεφθεί τη χώρα μας από 8 μέχρι 14 Ιανουαρίου – είναι γιός του Προέδρου της Κούβας, Ραούλ Κάστρο, και της Βίλμας Εσπίν.
Μιας μυθικής γυναίκας που συνέδεσε τη ζωή της με όλη την πορεία της κουβανικής επανάστασης. Η Βίλμα Εσπίν ήταν παιδί μιας εύπορης οικογένειας από το Σαντιάγκο. Η μητέρα της κουβαλούσε τη γαλλική επιρροή από την Αϊτινή επανάσταση του 1791. Ο πατέρας της ήταν δικηγόρος που εργαζόταν για τη βιομηχανία Bacardi (*), το βασικό εργοδότη της πόλης.
Φοιτήτρια, ενεργή αντιδικτατορική αγωνίστρια από το 1953, όταν ο Φιντέλ Κάστρο επιτέθηκε στο στρατώνα Μονκάδα, η Εσπίν στάλθηκε από την οικογένεια της στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης για μεταπτυχιακό στη Βιομηχανική Χημεία. Γύρισε στην Κούβα το 1956 μέσω Μεξικού (όπου γνώρισε τον Ραούλ) για να προετοιμάσει την ένοπλη επιστροφή του Φιντέλ τον Δεκέμβριο. Το 1957 τέθηκε επικεφαλής της παράνομης τοπικής οργάνωσης της «26ης Ιουλίου»με το ψευδώνυμο «Ντέμπορα».
.
Καθώς η αστυνομία του Μπατίστα πλησίαζε στον εντοπισμό της, ανέβηκε στη Σιέρα Κριστάλ και εντάχθηκε στην ομάδα του Ραούλ Κάστρο τον Ιούνιο του 1958. Επτά μήνες αργότερα μπήκε θριαμβευτικά στην Αβάνα με τις επαναστατικές δυνάμεις. Παντρεύτηκε τον Ραούλ τον Ιανουάριο του 1959. Η νύφη, σύμφωνα με το κουτσομπολίστικο φωτορεπορτάζ του Time, «φορούσε δαντέλα κι ένα καπελάκι α-λά Ιουλιέτα με πέρλες και ο γαμπρός φορούσε ένα 45άρι κι είχε τα μαλλιά του αλογοουρά».
Ήταν η ιδρυτική Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γυναικών Κούβας το 1960 με σκοπό να δημιουργήσει σχολεία για τις γυναίκες των αγροτών, τις πρώην «οικιακές βοηθούς» και να οργανώσει Κέντρα Φροντίδας Παιδιών. Η Ομοσπονδία είχε σημαντική συμβολή στην εκστρατεία κατά του αναλφαβητισμού το 1961, όταν 100.000 δάσκαλοι και φοιτητές ξαμολήθηκαν σε όλη την χώρα για να διδάξουν 1.000.000 Κουβανούς να διαβάζουν και να γράφουν.
Ο κουβανικός Οικογενειακός κώδικας που προώθησε η Espin προσπάθησε να πείσει τους άνδρες να συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού και τη φροντίδα των παιδιών. Περισσότερες από 3.000.000 γυναίκες εντάχθηκαν στις τάξεις της Ομοσπονδίας και η Βίλμα Εσπίν παρέμεινε Πρόεδρος της για πάνω από 40 χρόνια. «Το έργο Espin δεν ήταν χωρίς αξία», αναγκάστηκε να παραδεχτεί κάπως πικρόχολα η «Guardian» στη νεκρολογία της. (Vilma Espín Guillois, revolutionary organiser, born April 7 1930 – died June 18 2007).
(*) Στα καθήκοντά της το 1957, περιλαμβανόταν και η επαφή με το προξενείο των ΗΠΑ στο Σαντιάγο με στόχο να «αποκοιμίσει» τους Αμερικανούς σχετικά με τα πολιτικά «πιστεύω» του Κάστρο. Ο υπεύθυνος του Γραφείου, αξιωματικός της CIA, αργότερα θυμόταν πως «το προσωπικό μου και εγώ ήμασταν την εποχή εκείνη όλοι Fidelistas».
Την ίδια χρονιά η CIA έστειλε «ειδικούς» να διερευνήσουν εάν η καστρική οργάνωση της «26ης Ιουλίου» είχε οποιαδήποτε κομμουνιστική επιρροή. Ο Γενικός Επιθεωρητής της CIA Lyman Kirkpatrick, απευθύνθηκε σε έναν «καθώς πρέπει αστό», διευθυντικό στέλεχος της Bacardi. Τον κ. Espin! Η Βίλμα διαβεβαίωσε τον Kirkpatrick πως «Οι Κάστρο είναι πιο λευκοί κι από το απάτητο χιόνι». «Οποιεσδήποτε κατηγορίες κατά του Φιντέλ ή του Ραούλ πως είναι κομμουνιστές είναι απλώς για γέλια. Τις διαδίδουν οι άνθρωποι του Μπατίστα». Κατόπιν τούτων ο «αετός» Κέρκπάτρικ συνέταξε μια έκθεση σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ δεν επρόκειτο να αντιδράσουν στην εκδίωξη του Μπατίστα. Ήταν ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα με τις γκάφες της CIA στην Κούβα…
